Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Ρεθύμνης

-- Δήμος Γεροποτάμου --

Παλαιότερα κωμόπολη, σήμερα μικρό χωριό, το Πάνορμο βρίσκεται στον βόρειο οδικό άξονα της Κρήτης, στον Νομό Ρεθύμνης, απέχοντας από το Ρέθυμνο 22 χλμ.

Ιστορία

Η ιστορία της κωμόπολης τοποθετείται ήδη από την εποχή του Πτολεμαίου. Δεν είναι επακριβώς βέβαιο αν ταυτίζεται με το Παντομάτριο, το οποίο ο Πτολεμαίος αναφέρει ως επίνειο της Ελευθέρνης. Δεν είναι, επίσης, εξακριβωμένο εάν ταυτίζεται με την κωμόπολη Panormus που αναφέρει ο Πλίνιος[1]. Η ύπαρξη, ωστόσο, σημαντικής παλαιοβασιλικής του 5ου - 6ου αιώνα, στη περιοχή Αγία Σοφία, την οποία έφερε στο φως η σκαπάνη του Καθηγητή Κωνσταντίνου Καλοκύρη, δείχνει ότι το Πάνορμο ήταν σημαντική κωμόπολη της περιοχής.

Το 1206 καταλήφθηκε από τους Γενουάτες με επικεφαλής τον Ενρίκο Πεσκατόρε. Λόγω του φυσικού λιμένα της, ο Πεσκατόρε οχύρωσε την κωμόπολη με φρούριο (σώζονται ορισμένα υπολείμματά του). Παρόλ' αυτά, δεν κατάφερε να εμποδίσει την κατάληψή του από τους Ενετούς το 1212. Λόγω του φρουρίου της (Καστέλλιον), η κωμόπολη πήρε το όνομα Καστέλλι. Οι Ενετοί διατήρησαν την πόλη ως έδρα καστελλάνου μέχρι το 1647, οπότε και εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους, οι οποίοι την μισοκατέστρεψαν[2].

Σήμερα

Η κωμόπολη αρχικά ονομαζόταν "Καστέλλι" και μετονομάστηκε σε Πάνορμο λόγω της ύπαρξης, σε παρακείμενο γήλοφο, που ονομαζόταν "Πάνορμος", μιας μικρής εκκλησίας που έφερε την προσωνυμία "Άι Γιώργης ο Πάνορμος".[3] Από τις αρχές του 20ού αιώνα η πόλη ξαναβρίσκει μέρος της αίγλης της, αποτελώντας διαμετακομιστικό διά θαλάσσης κέντρο των αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων της επαρχίας Μυλοποτάμου[4]. Για το σκοπό αυτό είχαν κτισθεί εκεί μεγάλες αποθήκες. Η πόλη διέθετε, επίσης, δημοτικό σχολείο, ημιγυμνάσιο, το οποίο ιδρύθηκε το 1917 και λειτούργησε το 1918, ήταν έδρα Ειρηνοδικείου και υποσταθμού Χωροφυλακής. Έτσι έγινε πρωτεύουσα της Επαρχίας Μυλοποτάμου.[3]

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η κωμόπολη, ήδη έχοντας λάβει το όνομα Πάνορμο, μετατρέπεται σε μικρό ψαροχώρι. Νέα ζωή σε αυτό προσδίνουν η διέλευση του νέου εθνικού δρόμου (Α 90 - Ε 75) από τις παρυφές του και, την δεκαετία του 1980, η δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου. Σήμερα είναι τόπος παραθερισμού διαθέτοντας μια μεγάλη και αρκετές μικρότερες ξενοδοχειακές μονάδες. Μία από τις παλαιές αποθήκες - μονάδες επεξεργασίας χαρουπιών έχει μετατραπεί σε υπερσύγχρονη αίθουσα συναυλιών (Χαρουπόμυλος), όπου λαμβάνουν χώρα σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.

Από το Πάνορμο επίσης κατάγεται και ο δημιουργός της "Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας" Παύλος Δρανδάκης.

Αξιοθέατα - εκδηλώσεις

Η παλαιοχριστιανική βασιλική του 5ου αιώνα. Αξιόλογα πανηγύρια γίνονται του Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου) και της Αναλήψεως. Επίσης το καρναβάλι την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καθώς και η γιορτή του Κλήδονα.

Πηγές

↑ Π. Δρανδάκης, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια
↑ Ιστοσελίδα του Πανόρμου από τον Σύλλογο Επιμενίδης
↑ 3,0 3,1 Εφημερίδα "Πατρίς"
↑ Π. Δρανδάκης, ό.π.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα για το Πάνορμο

Τ.δ. Πανόρμου [ 992 ]

ο Πάνορμος [ 887 ]
η Λαύρις [ 105 ]

Νομός Ρεθύμνης : Δήμος, Κοινότητα Ρεθύμνου | Ανωγείων | Αρκαδίου | Γεροποτάμου | Κουλούκωνα | Κουρήτων | Λάμπης | Λαππαίων | Νικηφόρου Φωκά | Σιβρίτου | Φοίνικα | Ζωνιανών Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε: Διοικητική διαίρεση νομού Ρεθύμνης