.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Στερεάς Ελλάδας
Νομός : Βοιωτίας

Νομός Βοιωτίας Δήμος Ορχομενού

-- Δήμος Ορχομενού --

Ο Ορχομενός είναι κωμόπολη του νομού Βοιωτίας και έχει πληθυσμό 5.238 κατοίκους. Αποτελεί έδρα του Δήμου Ορχομενού ο οποίος έχει πληθυσμό 10.732 κατοίκους και έκταση 230.098 στρεμμάτων. Ο Ορχομενός είναι χτισμένος σε πεδινή τοποθεσία, στην βόρεια πλευρά της πεδιάδας της Κωπαΐδας. Διαρέεται από τον Μέλανα ποταμό (Μαυροπόταμος) που είναι παραπόταμος του βοιωτικού Κηφισού. Η κύρια δραστηριότητα των κατοίκων του Ορχομενού είναι η γεωργία.

View Larger Map

Ιστορία
Αρχαία πόλη

Υπάρχουν πολυάριθμες μυθολογικές αναφορές για τον Ορχομενό. Ο σημαντικότερος μυθικός κύκλος ξεκινάει από τον βασιλιά Αθάμα που είχε παιδιά τον Φρίξο και την Έλλη. Με τον Ορχομενό επομένως συνδέεται ο μύθος του χρυσόμαλλου δέρατος και της Αργοναυτικής εκστρατείας.

Ο Ορχομενός φαίνεται να κατοικήθηκε από την νεολιθική περίοδο, γύρω στο 6000 π.χ. Μεγάλη ακμή όμως γνώρισε την πρώιμη Μηκυναϊκή περίοδο μεταξύ 2.000 και 1.200 π.Χ. όταν κατοικήθηκε από ένα αρχαιοελληνικό φύλλο τους Μινύες. Την περίοδο εκείνη η περιοχή γνώρισε μεγάλη ακμή. Χαρακτηριστικό της μεγάλης ανάπτυξης της κοινωνίας των Μινυών είναι τα αποστραγγιστικά έργα που έγιναν τότε, για την πρώτη αποξήρανση της Κωπαΐδας. Ο Όμηρος κάνει αναφορά στην Ιλιάδα για τον πλούτο των κατοίκων του Ορχομενού. Η πόλη συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο με αρχηγούς τον Ασκάλαφο και τον Ιάλμενο.[1]

Ο Ορχομενός παρακμάζει με την εισβολή του αρχαίου λαού των Βοιωτών στην περιοχή της Βοιωτίας. Οι Βοιωτοί με αφετηρία την Θήβα σταδιακά κατέλαβαν όλη σχεδόν την περιοχή της σημερινής Βοιωτίας. Ο Ορχομενός από τον 8ο αιώνα π.Χ. και μετά, υπό την κυριαρχία των Βοιωτών αποτέλεσε μία σημαντική πόλη του κοινού των Βοιωτών. Κατά την διάρκεια του Κορινθιακού πολέμου η πόλη βρέθηκε στο πλευρό της Σπάρτης η οποία διατηρούσε στην πόλη φρουρά. Το 375 π.Χ. οι Θηβαίοι με αρχηγό τον Πελοπίδα εκμεταλλεύτηκαν την απουσία της Σπαρτιατικής φρουράς και κατέλαβαν αιφνιδιαστικά τον Ορχομενό. Λίγο μετά συγκρούστηκαν με τους Σπαρτιάτες στην πόλη Τεγύρα, λίγο έξω από τον Ορχομενό. Στην μάχη της Τεγύρας επικράτησαν οι Θηβαίοι. Κατά τη διάρκεια της Θηβαϊκής ηγεμονίας οι Θηβαίοι κατάστρωσαν σχέδιο για την καταστροφή του Ορχομενού, επειδή είχε συμμαχήσει με την Σπάρτη. Τα σχέδια ματαίωσε ο Επαμεινώνδας που διαφώνησε. Όμως το 364 π.Χ. που ο Επαμεινώνδας βρισκόταν σε αποστολή στο Βυζάντιο, οι Θηβαίοι υλοποίησαν τα σχέδιά τους και κατέστρεψαν τον Ορχομενό.[2]

Η πόλη αποκαταστάθηκε από τους Φωκείς κατά τον Τρίτο ιερό πόλεμο, άλλα καταστράφηκε για δεύτερη φορά από τους Θηβαίους το 353 π.Χ. Ο Φίλιππος μετά την επικράτησή του στην μάχη της Χαιρώνειας ανοικοδόμησε ξανά τον Ορχομενό. Οι Μακεδόνες ανοικοδόμησαν το κάστρο της πόλης που σώζεται έως σήμερα και για ένα διάστημα όρισαν τον Ορχομενό ως έδρα του Βοιωτικού κοινού. Η πόλη παρήκμασε μετά τις λεηλασίες που πραγματοποίησε ο Ρωμαίος στρατηγός Σύλλας στην περιοχή το 86 π.Χ.

Η πόλη διατηρούσε σημαντικά ιερά και μνημεία τον 2ο αιώνα μ.Χ., όταν την επισκέφτηκε ο Παυσανίας. Στον Ορχομενό λατρεύονταν κυρίως οι Χάριτες και προς τιμήν τους οργανώνονταν τα Χαριτήσια.[3]

9 : Κούρος

Ορχομενός

Παυσανίας:

9.38 (1) Ὀρχομενίοις δὲ πεποίηται καὶ Διονύσου, τὸ δὲ ἀρχαιότατον Χαρίτων ἐστὶν ἱερόν. τὰς μὲν δὴ πέτρας σέβουσί τε μάλιστα καὶ τῷ Ἐτεοκλεῖ αὐτὰς πεσεῖν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ φασιν· τὰ δὲ ἀγάλματα τὰ σὺν κόσμῳ πεποιημένα ἀνετέθη μὲν ἐπ´ ἐμοῦ, λίθου δέ ἐστι καὶ ταῦτα. (2) ἔστι δέ σφισι καὶ κρήνη θέας ἀξία· καταβαίνουσι δὲ ἐς αὐτὴν ὕδωρ οἴσοντες. θησαυρὸς δὲ ὁ Μινύου, θαῦμα ὂν τῶν ἐν Ἑλλάδι αὐτῇ καὶ τῶν ἑτέρωθι οὐδενὸς ὕστερον, πεποίηται τρόπον τοιόνδε· λίθου μὲν εἴργασται, σχῆμα δὲ περιφερές ἐστιν αὐτῷ, κορυφὴ δὲ οὐκ ἐς ἄγαν ὀξὺ ἀνηγμένη· τὸν δὲ ἀνωτάτω τῶν λίθων φασὶν ἁρμονίαν παντὶ εἶναι τῷ οἰκοδομήματι. (3) τάφοι δὲ Μινύου τε καὶ Ἡσιόδου· καταδέξασθαι δέ φασιν οὕτω τοῦ Ἡσιόδου τὰ ὀστᾶ. νόσου καταλαμβανούσης λοιμώδους καὶ ἀνθρώπους καὶ τὰ βοσκήματα ἀποστέλλουσι θεωροὺς παρὰ τὸν θεόν· τούτοις δὲ ἀποκρίνασθαι λέγουσι τὴν Πυθίαν, Ἡσιόδου τὰ ὀστᾶ ἐκ τῆς Ναυπακτίας ἀγαγοῦσιν ἐς τὴν Ὀρχομενίαν, ἄλλο δὲ εἶναί σφισιν οὐδὲν ἴαμα. τότε δὲ ἐπερέσθαι δεύτερα, ὅπου τῆς Ναυπακτίας αὐτὰ ἐξευρήσουσι· καὶ αὖθις τὴν Πυθίαν εἰπεῖν ὡς μηνύσοι κορώνη σφίσιν. (4) οὕτω τοῖς θεοπρόποις ἀποβᾶσιν ἐς τὴν γῆν πέτραν τε οὐ πόρρω τῆς ὁδοῦ καὶ τὴν ὄρνιθα ἐπὶ τῇ πέτρᾳ φασὶν ὀφθῆναι· καὶ τοῦ Ἡσιόδου δὲ τὰ ὀστᾶ εὗρον ἐν χηραμῷ τῆς πέτρας. καὶ ἐλεγεῖα ἐπὶ τῷ μνήματι ἐπεγέγραπτο· «Ἄσκρη μὲν πατρὶς πολυλήιος, ἀλλὰ θανόντος ὀστέα πληξίππων γῆ Μινυῶν κατέχει Ἡσιόδου, τοῦ πλεῖστον ἐν Ἑλλάδι κῦδος ὀρεῖται ἀνδρῶν κρινομένων ἐν βασάνῳ σοφίης».

Σκριπού Βοιωτίας

Ο σύγχρονος Ορχομενός

Ο σύγχρονος Ορχομενός προέκυψε την δεκαετία του 1960 από την συνένωση δύο μικρότερων χωριών που γειτόνευαν, της Πετρομαγούλας και της Σκριπούς. Έως τότε το όνομα Ορχομενός αναφερόταν μόνο στον τοπικό δήμο. Με την σταδιακή αύξηση του πληθυσμού τα δύο χωριά συνενώθηκαν και ο ενιαίος οικισμός που προέκυψε ονομάστηκε Ορχομενός.[4] Οι ονομασίες Πετρομαγούλα και Σκριπού διατηρήθηκαν ως ονόματα συνοικιών του νέου οικισμού.[5]
Δημογραφία
Ο πληθυσμός του Ορχομενού διατηρείται σχεδόν σταθερός με μικρές διακυμάνσεις. Παρακάτω αναφέρεται ο πληθυσμός του Ορχομενού από το 1835 πριν από την συνένωση των δύο μικρότερων χωριών που γειτόνευαν, της Πετρομαγούλας και της Σκριπούς που πλέον αποτελούν συνοικίες του.

Αξιοθέατα
Το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού.

Ο Ορχομενός διαθέτει αρκετά αξιοθέατα που σχετίζονται με την μεγάλη του Ιστορία. Τα σημαντικότερα είναι ο αρχαιολογικός του χώρος με τον θυσαυρό του Μινύα και το αρχαίο θέατρο, ο βυζαντινός ναός της Παναγίας της Σκριπούς, το κάστρο του και οι πηγές των Χαρίτων.

Ο ναός της Παναγίας της Σκριπούς ήταν αυτός που έδωσε και το όνομα του στο ένα από τα δύο χωριά που αποτέλεσαν τον σύγχρονο Ορχομενό. Ο ναός της Παναγίας της Σκριπούς οφείλει την ονομασία της στις πολυάριθμες επιγραφές που υπάρχουν πάνω στις πέτρες που έχουν χρησιμοποιηθεί για την οικοδόμηση του. Οι πέτρες έφεραν αρχαίοελληνικές επιγραφές γιατί προέρχονταν από τα ερείπια της αρχαίας πόλης του Ορχομενού. Η αρχική ονομασία του λοιπόν πρέπει να σχετιζόταν με το λατινικό scriptus που σημαίνει επιγραφή και με παραφθορά να εξελίχθηκε σε Σκριπού.

Ο θολωτός τάφος του Ορχομενού είναι ένας από τους σημαντικότερους θολωτούς τάφους της Μυκηναϊκής περιόδου. Κατασκευάστηκε το 1250 π.Χ. για να ταφεί η βασιλική οικογένεια της πόλης. Ανασκάφηκε για πρώτη φορά το 1880 από τον Ερρίκο Σλήμαν και συνεχίστηκε η ανασκαφική έρευνα από την Βαυαρική Ακαδημία Επιστημών μεταξύ 1903 και 1905.[6]

Το θέατρο του Ορχομενού κατασκευάστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. Στον χώρο του θεάτρου πραγματοποιούνταν μουσικοί αγώνες προς τιμήν των Χαρίτων, του Διός και του Διονύσου. Αποκαλύφθηκε το 1973 και διατηρείται σήμερα σε αρκετά καλή κατάσταση.[7]

Αθλητισμός

Α.Ε. Ορχομενού, ποδόσφαιρο

Δείτε επίσης

Μινύες

Πετρομαγούλα Βοιωτίας

Παραπομπές

Οἳ δ' Ἀσπληδόνα ναῖον ἰδ' Ὀρχομενὸν Μινύειον, τῶν ἦρχ' Ἀσκάλαφος καὶ Ἰάλμενος υἷες Ἄρηος οὓς τέκεν Ἀστυόχη δόμῳ Ἄκτορος Ἀζεΐδαο, Ομήρου Ιλιάς Β΄,511
e-istoria.com, Αρχαιότητα
Δημοτικό Ορχομενού, η πόλη μας
Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, Δήμος Ορχομενού
Τα Νέα, οδοιπορικό στη Βοιωτία
Υπουργείο πολιτισμού, ο θολωτός τάφος του Μινύου

Δήμος Ορχομενού, το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επίσημη ιστοσελίδα του δήμου Ορχομενού

Δημοτική Ενότητα Ορχομενού
Δημοτική Κοινότητα Ορχομενού
Ορχομενός, ο
Τοπική Κοινότητα Αγίου Δημητρίου
Άγιος Δημήτριος, ο
Μαυρόγεια, τα
Τοπική Κοινότητα Αγίου Σπυρίδωνος
Άγιος Ανδρέας, ο
Άγιος Σπυρίδων, ο
Τοπική Κοινότητα Διύσου
Διόνυσος, ο
Τοπική Κοινότητα Καρυάς
Καρυά, η
Τοπική Κοινότητα Λουτσίου
Λούτσι, το
Τοπική Κοινότητα Παύλου
Παύλος, ο
Τοπική Κοινότητα Πύργου
Πύργος, ο

Νομός Βοιωτίας: Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Βοιωτίας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License