.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Ηλείας

Νομός Ηλείας

8 Δήμος Βουπρασίας

Η Νέα Πικέρνη Ηλείας ήταν οικισμός που άνηκε στον παλιό Δήμο Βουπρασίων.

Ιστορία

42 ελληνικές αλβανόφωνες ορθόδοξες οικογένειες από το χωριό Badessa της περιφέρειας Abruzzi στην Κεντρική Ιταλία, καταγόμενες από το χωριό Πικέρνη στη Βόρειο Ηπειρο, ζήτησαν να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα και να τους δοθούν εθνικές γαίες για καλλιέργεια. Είχαν αρχικά εγκαταλείψει το χωριό τους στα 1742 πιεζόμενοι, στα πλαίσια έντονου "τοπικού πολέμου", κάτι που ήταν συνήθης πραγματικότητα στον αλβανικό χώρο του 18ου αιώνα, από τον τουρκαλβανικό πληθυσμό του γειτονικού εκεί χωριού Μπόρσι, το οποίο βρισκόταν στα 6,5 χιλιόμετρα από την Πικέρνη[1].

Η Πικέρνη (στα αλβανικά Piqueras ή και Piquerasi) βρίσκεται περίπου 25 χιλιόμετρα βόρεια των Αγίων Σαράντα και στα 1905 ανήκε στον καζά Δέλβινου του σαντζακίου Αργυροκάστρου, ενώ στα εκκλησιαστικά θέματα υπαγόταν στην επισκοπή της Δρυϊνουπόλεως[2].

Σύμφωνα με την αγροτική μεταρρύθμιση του 1871[3], που συντελέστηκε από την κυβερνήση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, είχαν εξαιρεθεί σε διάφορες περιοχές, όπως λ.χ. στον τότε δήμο Βουπρασίων, κάποιες εθνικές γαίες που δεν εμπίπταν σε αυτήν. Σε τέτοιου είδους γαίες αποφασίστηκε να ικανοποιηθεί το αίτημα μετανάστευσης και μόνιμης εγκατάστασης αυτών των οικογενειών από την Ιταλία, τους αποκεκριμένους και ως "Ιταλοαλβανούς", και να παραχωρηθούν σε κάθε οικογένεια 30 στρέμματα γης. Η περιοχή που επιλέχθηκε για να φτιαχτεί ο λεγόμενος συνοικισμός των "αλλοδαπών" ήταν η θέση "Ταβέρνα" κοντά στο Καπελέτο Ηλείας. Αυτό επικυρώθηκε με ΒΔ τον Ιούνιο του 1875, και ο οικισμός φτιάχτηκε σε μια περιοχή νότια της Βάρδας και του χωριού Ψάρι Ηλείας και βόρεια του Καπελέτου[4], περιοχή του είχε κοντά της, όπως και στην προγονική τους εστία, χωριό με όνομα Μπόρσι[5]. Ο οικισμός απείχε μία ώρα δρόμο στα 1885 από τη Μανωλάδα, την έδρα του τότε δήμου Βουπρασίων[6].

Τελικά, μόνο 13 από τις αιτούσες οικογένειες έφτασαν στην Πάτρα το φθινόπωρο του 1876, όταν ήδη είχε εγκριθεί το αίτημά τους, στο δρόμο τους προς την περιοχή της Βουπρασίας. Στις αρχές του 1877 ο οικισμός τους είχε ήδη αρχίσει να οικοδομείται έχοντας μάλιστα και κρατική επίβλεψη με διορισμένο εκεί μηχανικό για την τεχνική υποστήριξη[7]. Οι οικογένειες αυτές θα επέστρεφαν πίσω στο κράτος αυτά τα στρέμματα μόνο σε περίπτωση που αποφάσιζαν να τις εγκαταλείψουν πριν την πάροδο πέντε χρόνων. Η συνολική έκταση που τους παραχωρήθηκε έφτανε κατ' εκτίμηση το μισό τετραγωνικό χιλιόμετρο περίπου[8]. Το όνομα που επιλέχθηκε στα 1879 για αυτόν το νέο οικισμό ήταν το Νέα Πικέρνη ως ανάμνηση της προγονικής εστίας, σύμφωνα μάλιστα με σχετική εισήγηση του Φιλολογικού Συλλόγου "Παρνασσός". Ο ίδιος σύλλογος υλοποίησε την ίδια χρονιά, πέρα από την ονοματοθεσία της "αποικίας", και σχέδιο εξελληνισμού των "ελληνοαλβανών", όπως ελέχθη χαρακτηριστικά, μέσω της δημιουργίας εκεί σχολής απόρων παιδιών, γεγονός καινοφανές για την ευρύτερη περιοχή της οποίας η αγραμματοσύνη εκείνη την εποχή άγγιζε το 92%. Η σταδιακή μέχρι το 1889 πληθυσμιακή συρρίκνωση του οικισμού είχε οδηγήσει την εκεί σχολή να γίνει το διδακτήριο "των πέριξ χωρίων", ήδη από το 1882, και να μεταφερθεί εντέλει το 1884 στο Καπελέτο[9].

Η πληθυσμιακή συρρίκνωση του οικισμού της Νέας Πικέρνης είναι αποτέλεσμα τόσο λόγω θανατηφόρων ασθενειών, όπως λ.χ. 27 νεκροί από μηνιγγίτιδα το 1881[10], όσο και κατά πάση πιθανότητα εξαιτίας των προστριβών των ντόπιων κατοίκων των χωριών της ευρύτερης περιοχής με τους νεοφερμένους, γεγονός που οδήγησε εντέλει στην αδυναμία ενσωμάτωσης των "ξένων" εκεί, όπως τόνισε στα 1899 ο Αθανάσιος Πετρίδης. "Ανέκυψαν εγχώριοι ζηλοτυπίαι", όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε για αυτές τις προστριβές, και αποφασίστηκε η αποστολή εκεί ιεροκήρυκα για να ειρηνεύσει πνευματικά τόσο τους "Ιταλούς" όσο και τους "αρχαίους κάτοικους" της περιοχής, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά[11][12].

Ο οικισμός διαλύθηκε τυπικά το 1920. Η βραχύχρονη ζωή αυτού του οικισμού οδήγησε στη λήθη από τη συλλογική μνήμη την ύπαρξή του και το μόνο που διασώζεται είναι ο χαρακτηρισμός της περιοχής που χτίστηκε ο οικισμός ως "τα Ιταλικά"[13].

Η πληθυσμιακή εξέλιξη του οικισμού της Νέας Πικέρνης είναι η εξής[14]:
Έτος Πληθυσμός
1877 13 οικογένειες
1879 71 κάτοικοι
1889 11 κάτοικοι
1896 22 κάτοικοι
1907 15 κάτοικοι
1920 Δ/Α

Εν συντομία, με το ΦΕΚ 59Α της 25/08/1879 αναγνωρίστηκε ως οικισμός και προσαρτήθηκε στο Δήμο Βουπρασίων. Με το ΦΕΚ 256Α της 28/08/1912 προσαρτήθηκε στην τότε νεοσύστατη κοινότητα Καπελέτου Ηλείας. Την 18/12/1920, όταν έχει διαπιστωθεί η ερήμωση του οικισμού, ο οικισμός καταργήθηκε[15].
Παραπομπές

↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 223-225
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 224
↑ Διανεμήθηκαν 2650000 στρέματα από τις εθνικές γαίες σε 357217 κλήρους και όλοι σχεδόν οι αγρότες έγιναν ιδιοκτήτες γης. Βλ. fhw.gr-αγροτική μεταρρύθμιση (ανακτήθηκε την 17/02/2014)
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 228-232
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 240
↑ Νουχάκης 1885, σελ. 69
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 232
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 233
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 234-235
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 234
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 234-236
↑ Τριανταφύλλου 1995, σελ. 910
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 237
↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 239
↑ Βλ. eetaa.gr-Διοικητικές μεταβολές Νέας Πικέρνης (ανακτήθηκε την 16/02/2014)

Βιβλιογραφία - Πηγές

Λεωνίδας Φ. Καλλιβρετάκης, "Νέα Πικέρνη Δήμου Βουπρασίων: το χρονικό ενός οικισμού της Πελοποννήσου τον 19ο αιώνα (και η περιπέτεια ενός πληθυσμού)" στον τόμο Πληθυσμοί και οικισμοί του ελληνικού χώρου. Ιστορικά μελετήματα, σειρά Τετράδια Εργασίας, αρ. 18, Αθήνα, ΙΝΕ/ΕΙΕ, 2003, σελ. 221-242
Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885
Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα "Ιταλιώται"

Εξωτερικές συνδέσεις

eetaa.gr-Διοικητικές μεταβολές Νέας Πικέρνης

Νομός Ηλείας: Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Ηλείας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License