Μονή Σπηλιάς Καρδίτσας

Σχέδιο Καποδίστριας

Περιφέρεια : Θεσσαλίας
Νομός : Καρδίτσας

-- Κοινότητα Αθαμάνων --

Η Μονή Σπηλιάς ή Ιερὰ Σταυροπηγιακὴ Κοινοβιακὴ Μονὴ Κοιμήσεως Θεοτόκου Σπηλιᾶς βρίσκεται στη Θεσσαλία και την Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας σε απόσταση περίπου 23 χλμ. ΝΔ. από το Ανθηρό και 70 χλμ. Δ.-ΝΔ. από την Καρδίτσα. Είναι κτισμένη στην εξοχή ενός βράχου, στις νοτιοδυτικές πλαγιές του όρους Μάραθος σε υψόμετρο 1.000 μέτρων.[2][3]

Ιστορικά στοιχεία

Η Μονή Σπηλιάς αποτελείται από δύο μικρές εκκλησίες. Ο μικρότερος και παλαιότερος ναός (του 1064) είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και τοιχογραφήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα ενώ ο μεγαλύτερος ναός είναι της Ζωοδόχου Πηγής (του 1736) και αποτελεί το καθολικό του μοναστηριού. Ο πρώτος είναι σταυροειδούς ρυθμού με υπερυψωμένη στέγη και ο δεύτερος τρίκλιτη βασιλική με περίτεχνο ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο του 1779.[2][4] Από το 1967 έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.[5] Η εικόνα της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας του μοναστηριού είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Μονή συμμετείχε στους αγώνες του 1821 με τον Γεώργιο Καραϊσκάκη να κάνει συχνά πολεμικές συσκέψεις και συμβούλια, αφού η θέση της είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Επίσης, υπήρξε έδρα της η Επαναστατικής Κυβέρνησης στα 1867.[3]

Ως οικισμός αναφέρεται για πρώτη φορά το 1940 να προσαρτάται στην κοινότητα Κουμπουριανών.[6] Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο:
Απογραφή 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 12[7] 44[8] 36[9] 32[10] 19[11] 45[12] 10[13]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιερά Μονή Σπηλιάς | Monastry of Panagia Spilia Karditsa Greece στο https://www.youtube.com/

Φωτογραφίες
Μονή Σπηλιάς
Το καθολικό της Μονής

Παραπομπές

www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr/el/monuments_info?id=149925&type=Monument.
«Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων».
«Karditsa-net - Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Σπηλιάς». www.karditsa-net.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2022.
«ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΠΗΛΙΑΣ ΑΓΡΑΦΩΝ». Μοναστήρια της Ελλάδος. 10 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2022.
«ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2022.
«ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2022.
Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 96 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14.
Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 97.
Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 95 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. Ανακτήθηκε στις 2022-09-11.
Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 107 του pdf.
Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 124 του pdf.
Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 128 του pdf.
ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10607 (σελ. 133 του pdf)

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΡΓΙΘΕΑΣ
Τοπική Κοινότητα Βλασίου
Βλάσιον, το
Τοπική Κοινότητα Δροσάτου
Δροσάτον, το
Τοπική Κοινότητα Κουμπουριανών
Δάφνη, η
Κουμπουριανά, τα
Κρανιά, η
Μονή Σπηλιάς, η
Σταυρός, ο
Τοπική Κοινότητα Λεοντίτου
Λεοντίτον, το
Τοπική Κοινότητα Πετρίλου
Αργυραίικα, τα
Βασιλάδες, οι
Λιβάδια, τα
Πετρίλον, το
Πολύδροσον, το
Ρώσσης, ο
Χαλκιόπουλον, το
Χάρις, η
Τοπική Κοινότητα Πετροχωρίου
Πετροχώριον, το
Τοπική Κοινότητα Στεφανιάδος
Αετοχώριον, το
Μάραθος Γ', ο
Ρωμιά, η
Στεφανιάς, η
Τοπική Κοινότητα Φουντωτού
Μαντζιουραίϊκα, τα
Παλαιοχώριον, το
Φουντωτόν, το