Η Μεγάρχη είναι ένα χωριό του Δήμου Νικολάου Σκουφά με 271 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011) και απέχει περίπου 11 χλμ. από την πόλη της Άρτας.[1].

Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, η Μεγάρχη υπήρξε μέχρι το τέλος του 2010, δημοτικό διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Πέτα με έδρα το Πέτα. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, η Μεγάρχη εντάχθηκε στο Δήμο Νικολάου Σκουφά.[2]

Ιστορία

Η πρώτη πηγή που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι τα αρχεία της Βενετίας, [3] στα οποία μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1697, η Μεγάρχη μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλαν φόρο στην Βενετική διοίκηση με αντάλλαγμα την προστασία από τις επιδρομές των πειρατών.
Η Μεγάρχη και τα γειτονικά χωριά σε χάρτη του 1887.

Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» μας ενημερώνει ότι, με βάση τον κατάλογο της απογραφής του 1845, η Μεγάρχη, από πλευρά ιδιοκτησίας, υπήρξε ιδιόκτητο χωριό και κατοικούσαν σε αυτή 23 χριστιανικές οικογένειες.[4]

Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στο χωριό κατοικούσαν περίπου 100 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Η Μεγάρχη αποτελούσε μέρος του τμήματος Βρύσεως.[5]

Στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας, γίνεται αναφορά στη Μεγάρχη. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή της επίσκεψης του Μητροπολίτη Άρτας, στο χωριό διέμεναν περίπου 15 οικογένεις. Οι κάτοικοι εκκλησιάζονταν στο ναό του Τιμίου Προδρόμου, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Παρασκευής. Ο Μητροπολίτης Άρτας αναφέρει επίσης ότι στη Μεγάρχη υπήρχε γραμματοδιδασκαλείο και φοιτούσαν σε αυτό περίπου 20 μαθητές. Ο Ξενόπουλος μας πληροφορεί ότι το χωριό παρήγαγε εξαιρετικής ποιότητας καπνά.[6]

Η οριστική απελευθέρωση της Μεγάρχης έλαβε χώρα το 1881, όπου ορίστηκε ως σύνορο του Ελληνικού κράτους, ο ποταμός Άραχθος.

Παραπομπές

Ελληνική Στατιστική Αρχή (2012) Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού−Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας ΦΕΚ 3465/Β΄/28 Δεκεμβρίου 2012 (pdf)
«Μεγάρχη Ν. Άρτης». Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ. Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2015.
Η Άρτα στ' αρχεία της Βενετίας, περιοδικό “Σκουφάς” της Άρτας, τεύχη του 1955-56.
Χρονογραφία της Ηπείρου : των τε ομόρων ελληνικών και ιλλυρικών χωρών διατρέχουσα κατά σειράν τα εν αυταίς συμβάντα από του σωτηρίου έτους μέχρι του 1854. / Συντεταγμένη υπό Παναγιώτου Αραβαντινού, σελ.320, εκδ.1856.
Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας / υπό του παρά τω Υπουργείω των Στρατιωτικών Επιτελικού Γραφείου, Ι.Κοκίδης, Αθήνα 1880.
Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884).