.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Κεντρική Μακεδονία
Νομός : Πέλλας

-- Δήμος Μενηίδος --

Μάνδαλο, πριν το 1928 ονομαζόταν Μανδάλοβο και μετά έως το 1940 Μάνδαλος , οικισμός (υψόμ. 80 μ.) του νομού Πέλλας, 25 χλμ. νοτιοδυτικά της Έδεσσας. Δοιηκητικά ανήκει στον Δήμο Μενηίδος και έχει 1153 κατοίκους (2001).

Ονομασία

Η ονομασία του χωριού Μάνδαλο προέρχεται κατά μία άποψη από το ρήμα "μανδαλώνω" (=ασφαλίζω, δένω), γιατί το Μάνδαλο ήταν αρχικά παραθαλάσσιο και έπειτα παραλίμνιο χωριό. Μανδάλωμα ονομαζόταν το δέσιμο που γίνονταν στις βάρκες και στα άλλα σκάφη στις όχθες της λίμνης.

Ιστορία

Νεολιθικός οικισμός

Η ιστορία της περιοχής που σήμερα στεγάζεται το Μάνδαλο ξεκινάει από πάρα πολύ παλιά. Στην περιοχή αυτή ανακαλύφθηκαν ερείπια νεολιθικού οικισμού που κατοικήθηκε από το 4600 μέχρι το 4000 π.Χ. Ο οικισμός επανακατοικήθηκε μετά το 3000 π.Χ. στην πρώιμη εποχή του. Από εκεί και πέρα δεν υπάρχει ιστορική μαρτυρία για την κατάσταση στην περιοχή έως τα χρόνια των Μακεδόνων Βασιλέων γύρω στο 400 π.Χ., όπου η περιοχή πιθανολογείται ότι ανήκε στο Μακεδονικό βασίλειο.

Ο οικισμός του Μανδάλου ανασκάφηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κατά τη δεκαετία του '80. Έχει έκταση περίπου 5 στρέμματα και ύψος 8 μέτρων.

Τουρκοκρατία

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρχαν δύο μικρά χωριά, το Μαντάλοβο (ή Μανδάλοβο) και το Μαυρίνεβο ή Μαύρο, που ανήκαν στην κοινότητα Ασιάρ Βέη[1]. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή ήρθαν στο χωριό πρόσφυγες που κατάγονταν από την κωμόπολη Άργος, νοτιοδυτικά του Πόντου. Οι κάτοικοι της ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και τη γεωργία και ήταν υποτελείς στους Τούρκους.

Σύγχρονη ιστορία

Το 1925 ξεκίνησε το χτίσιμο δηλαδή των πρώτων πρόχειρων σπιτιών. Σχολείο ιδρύθηκε το 1925. Οι πρόσφυγες κάτοικοι του χωριού μέχρι το 1928 ανέρχονταν σε 275[2]. Από Μανδάλοβο το χωριό είχε ήδη μετονομαστεί σε Μάνδαλος μέχρι το 1940.

Κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, στις 25 Νοεμβρίου του 1944 το χωριό κάηκε. Αρκετοί κάτοικοι του χωριού αποτέλεσαν θύματα του εμφυλίου. Μία ολόκληρη οικογένεια ξεκληρίστηκε από τους αντάρτες και στη μνήμη τους χτίστηκε μνημείο με τα ονόματά τους και τις ηλικίες τους, που υπάρχει ακόμα και σήμερα.

Το χωριό έχει νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο.

Εκκλησίες

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, βασιλική, χτίστηκε γύρω στο 1855 και ήταν αρχιτεκτονικού ρυθμού Βασιλικής. Κάηκε από τους Τούρκους, αλλά ξαναχτίστηκε από τους κατοίκους μετά την απελευθέρωσή τους.

Στον οικισμό Μαύρο χτίστηκε περίπου το 1915 η τρίκλιτη βασιλική της Αναλήψεως του Κυρίου.

Κοινότητα

Η κοινότητα ιδρύθηκε στο χωριό το 1931. Η πρώτη γεωργική παραγωγή ήταν το σιτάρι και αργότερα ο καπνός. Το 1934 ιδρύθηκε ο γεωργικός συνεταιρισμός Μανδάλου. Την πενταετία 1980-85 άρχισε η συστηματική δεντροφύτευση ροδακινιών και άρχισε να εγκαταλείπεται ο παραδοσιακός καπνός και το σιτάρι. Ακόμη καλλιεργούνται τα βερίκοκα και λιγότερο οι ελιές και τα κεράσια.

Μάνδαλο Πέλλας (Πληροφορία για την φωτογραφία)

Αθλητισμός

Η ομάδα του χωριού ονομάζεται «Δόξα Μανδάλου». Αγωνίζεται στην Α΄ Ερασιτεχνική, ενώ στη Δ΄ Εθνική Κατηγορία ανέβηκε κατά την περίοδο 1997-1998.

Παραπομπές

1. ↑ 1,0 1,1 Πανδέκτης - Μετονομασίες χωριών
2. ↑ Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ), 1928

Βιβλιογραφία

* Παπανθίμου Αικατερίνη, Πιλάλη-Παπαστερίου Αγγελική, "O προϊστορικός οικισμός στο Μάνδαλο: Νέα στοιχεία στην Προϊστορία της Δ.Μακεδονίας". Πρακτικά Ε’ Συνεδρίου για την Αρχαία Μακεδονία. ΙΜΧΑ. Θεσσαλονίκη 1989, 1207-1216.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΕΝΗΙΔΟΣ
Τοπική Κοινότητα Ανύδρου
Άνυδρον, το
Τοπική Κοινότητα Καλής
Καλή, η
Τοπική Κοινότητα Καλλιπόλεως
Καλλίπολις, η
Σανδάλι, το
Τοπική Κοινότητα Κρανέας
Κρανέα, η
Λιθαριά, η
Τοπική Κοινότητα Μανδάλου
Μάνδαλον, το
Τοπική Κοινότητα Προφήτου Ηλιού
Προφήτης Ηλίας, ο

Νομός Πέλλας: Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση νομού Πέλλας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License