Λεοντάρι Αρκαδίας

.

Περιφέρεια: Πελοπόννησος
Νομός: Αρκαδίας

-- Δήμος Φαλαισίας --

Το Λεοντάρι είναι χωριό του δήμου Μεγαλόπολης, στον (πρώην) νομό Αρκαδίας, Πελοπόννησος. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 257 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 540.[1] Πάνω από το χωριό βρίσκεται μεσαιωνικό κάστρο. Έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός οικισμός.

Ιστορία

Το Λεοντάρι πιθανόν πήρε το όνομά του από κάποιον που ονομαζόταν Λεοντάρης ή Λεοντάριος και μετοίκισε στην περιοχή την εποχή του Αλέξιου Κομνηνού.[2] Το Λεοντάρι στη συνέχεια ανήκε στη Βαρωνία της Βελίγοστης. Χάρις στο κάστρο του εξελίχθηκε σε εμπορικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής και γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη μετά την καταστροφή της Βελίγοστης το 1300.[3] Στη συνέχεια πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1391, όταν το κατέλαβαν οι Οθωμανοί Τούρκοι ύστερα από πολιορκία υπό του Γαζή Αχμέτ Εβρενός, αλλά σύντομα έγινε πάλι τμήμα του Δεσποτάτου του Μυστρά, μέχρι το 1460.[4]

Επί Τουρκοκρατίας, το Λεοντάρι συνέχιζε να ακμάζει. Ορίστηκε έδρα επαρχίας, ενώ η φρουρά του κάστρου αμοιβόταν από τον σουλτάνο, δείχνοντας τη σημασία του κάστρου.[2] Το 1715 εγκαταστάθηκε στο Λεοντάρι μία από τις εφτά οικογένειες υπεύθυνες για την συλλογή των φόρων στην Πελοπόννησο.[4] Μέχρι το 1770 ήταν ακμαιότερο από την Τρίπολη, αλλά λόγω των συνεπειών της επανάστασης του 1770 άρχισε η παρακμή του. Το 1786 έγινε για λίγους μήνες πρωτεύουσα του Πασαλικίου του Μοριά, πρωτού αυτή μετακινηθεί στην Τριπολιτσά.[3] Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, το Λεοντάρι ήταν συχνά ορμητήριο των οπλαρχηγών. Οι Τούρκοι κάτοικοί του εκδιώχθηκαν,[4] ο Τούρκος διοικητής δολοφονήθηκε και τα τζαμιά του χωριού κάηκαν.[3] Το 1827 το Λεοντάρι αμύνθηκε επιτυχώς ενάντια σε εκστρατεία του Ιμπραήμ Πασά.[4]

Το 1835 το Λεοντάρι ορίστηκε έδρα του δήμου Φαλαισίας, ο οποίος εντάχθηκε στην επαρχία Μεγαλόπολης. Το 1912 ο δήμος καταργήθηκε και το Λεοντάρι ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας. Με το πρόγραμμα Καποδίστριας, η κοινότητα Λεονταρίο εντάχθηκε στον καποδιστριακό δήμο Φαλαισίας, του οποίου ορίστηκε έδρα. Με το πρόγραμμα Καλλικράτης προσαρτήθηκε στον δήμο Μεγαλόπολης.[5]

Το 1901 στο χωριό κατασκευάστηκε σιδηροδρομικός σταθμός, επί της γραμμής Κορίνθου-Καλαμάτας.[2]

Ναοί:
Ναός των Ταξιαρχών
Ναός του Αγίου Αθανασίου
Ναός του Αγίου Γεωργίου
Ναός των Αγίων Αποστόλων

Η περιοχή διαθέτει μία πλούσια βυζαντινή, μεσαιωνική και νεότερη ιστορία. Δείγματα αυτής της ιστορίας είναι μεταξύ άλλων, οι βυζαντινές εκκλησίες. Στην κεντρική πλατεία ο επισκέπτης μπορεί να δει το Βυζαντινό ναό των Αγ. Αποστόλων του 14ου αι., με θαυμαστή αρχιτεκτονική, εξαιρετικές αγιογραφίες, μαρμάρινο τέμπλο και ψηφιδωτά δάπεδα. Αξιόλογη αρχιτεκτονική έχει και ο Βυζαντινός ναός του Αγ. Αθανασίου, στο κάστρο. Στον μεσαίωνα η περιοχή ήταν τμήμα της φράγκικης βαρονίας της Βελιγοστής. Το κάστρο δίπλα στο χωριό, μαρτυρά το μεσαιωνικό παρελθόν. Σήμερα από το κάστρο δε σώζονται πολλά, μόνο τμήματα των τειχών και μίας δεξαμενής. Λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό βρίσκεται και το αξιόλογο Βυζαντινό μοναστήρι της Κοιμήσεως Θεοτόκου Μπούρα.Στις αρχές Αυγούστου στο χωριό οργανώνονται εκδηλώσεις, τα Φαλαισιώτικα.

Δημογραφική εξέλιξη

Ο ακόλουθος πίνακας περιλαμβάνει τη δημογραφική εξέλιξη του οικισμού:
Απογραφή 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 645[1] 660[1] 561[1] 443[1] 323[1] 252[1] 306[1] 289 257
Αξιοθέατα

Πάνω από το χωριό βρίσκονται τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου. Στον εσωτερικό περίβολο του κάστρου, στην κορυφή του λόφου, σώζονται τα ερείπια μεσαιωνικών κτιρίων, όπως μιας μεγάλης δεξαμενής, και η βόρεια πύλη του κάστρου, πλάτους 3 μέτρων. Από τους βυζαντινούς ναούς του κάστρου σώζονται οι ναοί του Αγίου Βασιλείου, της Αγίας Κυριακής και ενός ακόμη ανώνυμου. Από τον ναό της αγίας Κυριακής, διαστάσεων 9 επί 6,5 μέτρα, σώζεται σε ύψος τμήμα του δυτικού τοίχου. Έχουν εντοπιστεί τρία οστεοφυλάκια και τμήματα τοιχογραφιών.[6] Στη βορειοανατολική πλευρά του κάστρου βρίσκεται η Κάτω ή Βουλωμένη Βρύση, κτισμένη επί οθωμανικών χρόνων. Στα βρύση υπάρχουν ενσωματωμένα τρία ανάγλυφα, δύο βυζαντινά και ένα μεταγενέστερο.[2]

Πέρα από το μεσαιωνικό κάστρο, στο Λεοντάρι σώζονται και βυζαντινές εκκλησίες, από τις οποίες ξεχωρίζουν ο ναός των Αγίων Αποστόλων, ναός του 14ου αιώνα ο οποίος βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, και ο ναός του Αγίου Αθανασίου.[3] Ο ναός των αγίων Αποστόλων είναι μικτού τύπου, με τη δομή τρίκλιτης βασιλικής στο ισόγειο και σταυροειδούς εγγεγραμμένου στον όροφο, με πέντε τρούλους. Οι αρχικές του τοιχογραφίες είναι καλυμμένες με μεταγενέστερα επιχρίσματα.[7] Άλλοι σημαντικοί βυζαντινοί ναοί στο χωριό είναι ο νεκροταφικός ναός (Mητροπόλεις), ο ναός των Ταξιαρχών και ο ναός του αγίου Γεωργίου,[8] όλοι του 14ου αιώνα.[7]

Άλλα αξιοθέατα του χωριού είναι ο σήμερα εγκαταλειμμένος σιδηροδρομικός σταθμός, κατασκευασμένος την περίοδο 1899-1901, και η γέφυρα στον ποταμό Ξερίλα, δύο χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του χωριού. Είναι πέτρινη τρίτοξη και ολοκληρώθηκε το 1890.[2]

Παραπομπές

Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος, Ερμής, Αθήνα 2001, σελ. 425.
«Λεοντάρι». Σύλλογος Λεονταριτών Αρκαδίας. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.
«Λεοντάρι». Arcadia Project. Πανεπιστήμιο Πατρών. 13 Φεβρουαρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.
«Λεοντάριον». Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. ΙΕ. Εκδόσεις Φοίνιξ, σσ. 939.
«Λεοντάριον (Αρκαδίας)». Διοικητικές μεταβολές οικισμών. ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.
25η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Υπουργείο Πολιτισμού
«Ναός Αγίων Αποστόλων Λεονταρίου». Υπουργείο Πολιτισμόυ. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.
«ΒΔ 26-10-1923 - ΦΕΚ 328/Α/14-11-1923». Υπουργείο Πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.

T.δ. Λεονταρίου [ 384 ]

το Λεοντάριον [ 289 ]
η Γαβριά [ 10 ]
τα Καλύβια [ 24 ]
η Καμαρίτσα [ 24 ]
το Κοτσιρίδιον [ 37 ]

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Το κείμενο προέρχεται από τον Οδηγό Περιφέρειας Πελοποννήσου και επιτρέπεται η χρήση του και η αναπαραγωγή του, ολική, μερική ή περιληπτική, με την προϋπόθεση ότι το αναπαραγόμενο προϊόν είναι ελεύθερα διαθέσιμο στη συνέχεια μέσω του Διαδικτύου και υπάρχει ευκρινής και διακριτή αναφορά στην πηγή. Οποιαδήποτε άλλη χρήση απαιτεί την γραπτή άδεια του ιδιοκτήτη ή του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License