.

Ελλάδα

Περιφέρεια: Πελοπόννησος
Νομός: Αρκαδίας

Νομός Αρκαδίας -

-- Δήμος Λαγκαδίων --

Τα Λαγκάδια Αρκαδίας είναι ένα χωριό στη Γορτυνία, κτισμένο σε απότομη πλαγιά βουνού. Είναι η πατρίδα των Δεληγιανναίων, αλλά και άλλων αγωνιστών του 1821. Ονομαστοί σε όλη την Ελλάδα υπήρξαν οι Λαγκαδινοί κτίστες, με πλούσια αρχιτεκτονική παράδοση, η οποία είναι εμφανής και στο ίδιο το χωριό. Κατά την αρχαιότητα, από την περιοχή περνούσε η οδός που οδηγούσε στην Ολυμπία, όπου διεξάγονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Γεωγραφία

Το χωριό βρίσκεται 65 χλμ. ΒΔ. της Τρίπολης και 80 χλμ Α. του Πύργου. Είναι κτισμένο σε πλαγιά κλίσης 70 μοιρών και σε υψόμετρο 980 μέτρων και διατρέχεται από τρία ρέματα. Το χωριό ορίζεται από τον εθνικό δρόμο στον Πάνω και στον Κάτω Μαχαλά. Ο Κάτω Μαχαλάς είναι μία ρεματιά, στην οποία κυλά το Λαγκαδιανό ποτάμι, ή Τουθόα κατά τον Παυσανία, που αποτελεί παραπόταμο του Λάδωνα.

Ιστορία

Λαγκάδια Αρκαδίας (Δημήτρης Τσαλκάνης)

Λαγκάδια.Θέα από τον Πάνω Μαχαλά

Υπάρχουν διάφοροι θρύλοι για την ίδρυση των Λαγκαδίων. Ένας από αυτούς αναφέρει ότι κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (αρχές 13ου αι.) οι τεχνίτες που ανέλαβαν το χτίσιμο του κάστρου της Άκοβας, κατοίκησαν τη σημερινή περιοχή των Λαγκαδίων, όπου συνέχισαν να ασκούν από γενιά σε γενιά την τέχνη του χτίστη. Η θεωρία αυτή δεν είναι γενικά αποδεκτή λόγω της σχετικά μεγάλης απόστασης των δύο τοποθεσιών. [1] Άλλη εκδοχή προέρχεται από τους Δεληγιανναίους, γνωστούς κοτζαμπάσηδες της περιοχής. Σύμφωνα με αυτήν, ένας πρόγονός τους ονόματι Πέτρος Λίτινος, υπήρξε γραμματέας του Αϊδίν Αγά κατά την κατάληψη της Πελοποννήσου από τον Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή. Για τις υπηρεσίες του έλαβε γαίες στην περιοχή της Γορτυνίας, όπου και κατοίκησε. Ο απόγονός του, ιερέας Ιωάννης Λίτινος θεωρείται συνοικιστής της Άνω Γειτονιάς των Λαγκαδίων.[2] [3]

Λαγκάδια

Λαγκάδια , Λαγκάδια, Λαγκάδια ,

Χαρακτηριστικό τετραώροφο Λαγκαδινό σπίτι του 19ου αι.

Ναός Αγίων Αποστόλων

Πιο κοντά στην πραγματικότητα φαίνεται να είναι η άποψη ότι το χωριό δημιουργήθηκε πιθανότατα γύρω στο 1500 από τη συνένωση μικρών οικισμών της περιοχής με βασικότερους τους οικισμούς Κρέσπη και Δραΐνα, που βρίσκονται σήμερα εντός των ορίων του χωριού. Το χωριό (ή ένα μέρος αυτού) αναφέρεται για πρώτη ίσως φορά με το όνομα «Λαγκάδια» σε Οθωμανικό κατάστιχο του 1570, όπου φαίνεται να έχει 46 σπίτια. Στο ίδιο κατάστιχο σημειώνεται και η Δραΐνα ως ανεξάρτητος οικισμός με 44 σπίτια. [4] Στα 1698-1699 προστίθενται οι 8 οικογένειες του γειτονικού οικισμού Αρβίτσα που ανεβάζουν τον πληθυσμό των Λαγκαδίων στα 207 άτομα κατά την απογραφή του 1700.[5]

Επανάσταση 1821

Στα Λαγκάδια η επανάσταση κηρύχτηκε στις 23 Μαρτίου 1821. Την 1η Απριλίου 1821 ο κοτζαμπάσης Κανέλλος Δεληγιάννης διατάσσει τη σφαγή όλων των Τούρκων Λαγκαδινών (40 οικογένειες) και την πυρπόληση του τζαμιού. Συνολικά σφαγιάστηκαν 300 άοπλοι άντρες (λίγες ημέρες νωρίτερα είχαν αφοπλιστεί), γυναίκες και παιδιά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να τρομοκρατηθούν οι κάτοικοι της γύρω περιοχής που, φοβούμενοι αντίποινα, εντάχθηκαν στο πλευρό των Δεληγιανναίων, οι οποίοι είχαν πλέον πέσει στη δυσμένεια των Τούρκων και χρειάζονταν υποστήριξη. [6] Το 1825 ο Ιμπραήμ έχοντας ανακαταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου εισέρχεται στα άδεια από κατοίκους Λαγκάδια και στήνει για μερικές μέρες το αρχηγείο του στο σπίτι των Δεληγιανναίων. Η προσφορά των Λαγκαδινών στον αγώνα του 1821 ήταν μεγάλη. Εκτός από την προσωπική τους συμμετοχή (Γιάννης Θεοφιλόπουλος «Καραβογιάννης», Παπασταθούλης, Θανάσης Κίντζιος, Μιχάλης Κίντζιος, Ιωάννης Χριστοδουλόπουλος), βοήθησαν και με το χτίσιμο πολλών και σημαντικών οχυρωματικών έργων.

19ος – 20ος αιώνας
Χαρακτηριστικό τετραώροφο Λαγκαδινό σπίτι του 19ου αι.

Μετά την απελευθέρωση, οι Λαγκαδινοί επιδίδονται σχεδόν αποκλειστικά στο επάγγελμα του χτίστη, οργώνοντας όλη την Πελοπόννησο σε ομάδες (μπουλούκια) κατασκευάζοντας σπίτια, γεφύρια, σχολεία, βρύσες και εκκλησίες. Η φήμη τους εξαπλώνεται γρήγορα και γίνονται πλέον περιζήτητοι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια περίοδο μεγάλης ευημερίας. Τα Λαγκάδια γίνονται η μεγαλύτερη πόλη της Αρκαδίας μετά την Τρίπολη με πληθυσμό σχεδόν 7.000 κατοίκους τη δεκαετία του 1890. Στα τέλη όμως του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, μεγάλο μέρος του πληθυσμού αναγκάζεται να μεταναστεύσει αναζητώντας καλύτερη τύχη κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολλοί ακόμα φεύγουν μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για την Αθήνα. Αποτέλεσμα της εξωτερικής και εσωτερικής μετανάστευσης είναι η πληθυσμιακή συρρίκνωση των Λαγκαδίων που σήμερα αριθμούν 700 περίπου κατοίκους εκ των οποίων ελάχιστοι είναι μόνιμοι.

Αξιοθέατα

Εκτός από το τοπίο, τα τρεχούμενα νερά, τις παραδοσιακές βρύσες και τα γεφύρια, σημαντικά αξιοθέατα στα Λαγκάδια αποτελούν οι ναοί των Ταξιαρχών και του Τίμιου Προδρόμου. Χτίστηκαν και οι δύο το 1808 σε διάστημα 40 ημερών λόγω χρονικού περιορισμού που έθεσαν οι Τούρκοι. Διατηρείται επίσης και το σπίτι των Δεληγιανναίων.

Λαγκαδινοί

Δηλιγιάννης, Θεόδωρος

Πολλοί Λαγκαδινοί ξεχώρισαν στα γράμματα και στην πολιτική. Μερικοί από αυτούς είναι ο Θεόδωρος Δεληγιάννης (Δηλιγιάννης) που διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας τα έτη 1885-1886, 1895-1897, 1902-1903 και δολοφονήθηκε το 1905. Είναι επίσης πατρίδα των σημερινών πολιτικών Γείτονα και Δασκαλάκη, καθώς και του κομμουνιστή παιδαγωγού Νίκου Πλουμπίδη, ο οποίος εκτελέστηκε στις 14 Αυγούστου 1954.

Πληθυσμιακή Εξέλιξη
Το ρολόι της εκκλησίας των Ταξιαρχών (1910)
Έτος Κάτοικοι
1570 46 σπίτια
1698 80 οικογένειες
1700 207 κάτοικοι
1815 300 οικογένειες
1829 274 οικογένειες
1849 727 οικογένειες / 3.183 κάτοικοι
1851 3.390 κάτοικοι
1861 3.357 κάτοικοι
1879 4.852 κάτοικοι
1896 6.815 κάτοικοι
1907 4.524 κάτοικοι
1928 3.268 κάτοικοι
1940 3.333 κάτοικοι
1961 2.238 κάτοικοι
1981 1.188 κάτοικοι
1991 671 κάτοικοι
2001 704 κάτοικοι

Παραπομπές

↑ Κωνσταντινόπουλος Χρήστος. Οι Λαγκαδινοί Μαστόροι , Αθήνα,1970
↑ Φωτόπουλος, Αθανάσιος Θ.,Οι Κοτζαμπάσηδες της Πελοποννήσου κατά τη δεύτερη Τουρκοκρατία (1715-1821),εκδ.Ηρόδοτος, Αθήνα 2005
↑ Τσαφάρας Βασίλειος,Λαογραφικά Γορτυνίας, κτίσις Λαγκαδίων, Αθήνα 1962, σελ. 11-17
↑ Πρωθυπουργικό Οθωμανικό Αρχείο, Κων/πολη (İstanbul Başbakanlık Osmanlı Arşivi) αρ.560
↑ Παναγιωτόπουλος Βασίλης . Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου 13ος-18ος αι. , Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα,1987
↑ Δεληγιάννης Κανέλλος, Απομνημονεύματα, εκδ. Πελεκάνος, Αθήνα 2005, σελ 182-183, 225, 229-230

Πηγές

Βασίλειος Ι. Τσαφάρας, Λαγκάδια, Έκδοσις και Τύπος οίκου Μιχαήλ Ι. Σαλιβέρου, Αθήνα 1937

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επίσημη σελίδα πρώην Δήμου Λαγκαδίων
Σύνδεσμος των εν Αττική Λαγκαδινών-Γενικές πληροφορίες για τα Λαγκάδια
Σύλλογος Νέων των Λαγκαδίων - "Δράσις"
Τουριστικός οδηγός Λαγκαδίων
http://clubs.pathfinder.gr/LagadiaArkadias
http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/lagadia.htm
http://www.inarcadia.gr/dd/lagadia/lagadiaistoria.htm
http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=12505&m=T12&aa=1
http://hellas.teipir.gr/prefectures/greek/Arkadias/Lagkadia.htm
http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=3129595&publDate=4/12/2005
Χτιστάδες του Μοριά (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

---

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΓΚΑΔΙΩΝ
Τοπική Κοινότητα Λαγκαδίων
Άγιος Αθανάσιος, ο
Άγιος Νικόλαος, ο
Καλονέρι, το
Λαγκάδια, τα
Ξεροβούνι, το
Πτεριά, η
Τοπική Κοινότητα Λευκοχωρίου
Λευκοχώρι, το
Τουθόα, η
Φούσκαρη, η

Νομός Αρκαδίας : Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Αρκαδίας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License