.
Περιφέρεια : Κεντρική Μακεδονία
Νομός : Πέλλας
-- Δήμος Βεγορίτιδας --
Το Κάτω Γραμματικό είναι ορεινό χωριό της Κεντρικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας.[1]
Γεωγραφία - Ιστορία
Το Κάτω Γραμματικό βρίσκεται στο όρια με την περιφερειακή ενότητα Φλώρινας. Είναι χτισμένο στις βόρειες πλαγιές του Βερμίου σε υψόμετρο 820 μέτρων[2] και νοτιοανατολικά της λίμνης Βεγορίτιδας. Απέχει 28 χλμ. ΝΔ. της Έδεσσας και 41 χλμ. ΒΑ. της Πτολεμαϊδας. Η παλιά ονομασία του χωριού, μέχρι το 1927, ήταν Γραμματίκοβο[3] και την περίοδο της τουρκοκρατίας πληθυσμιακά ήταν μικτό στην δε απογραφή του 1923 ο μουσουλμανικός πληθυσμός ήταν 510 άτομα. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τον Πόντο, οι οποίοι κατέληξαν σε αυτό μετά την καραντίνα στο Καραμπουρνάκι Θεσσαλονίκης, τα Γιαννιτσά και τον Φούφα Εορδαίας.[4] Σύμφωνα με την ΕΑΠ αρχικά εγκαταστάθηκαν 47 οικογένειες, 186 άτομα προσφυγικός πληθυσμός.[5]
Στο Κάτω Γραμματικό γεννήθηκε το 1768 ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Χρύσανθος, ο οποίος το 1807 ίδρυσε ιερατική σχολή με διευθυντή τον ελληνιστή ιερομόναχο Διονύσιο Προδρομίτη και προικοδότησε τη σχολή με δικό του κεφάλαιο ενώ από τους τόκους του πληρώνονταν οι διδάσκοντες.[4] Αξιοθέατα θεωρούνται ο μεταβυζαντινός πύργος και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία.[6] Ο πύργος είναι "φρουριακή τετράπλευρη κατασκευή (διαστ. 6,50Χ6,00μ.) εποχής Τουρκοκρατίας (πιθανώς του 17ου αιώνα), που διατηρείται σε ύψος δύο ορόφων".[7] Νοτιοανατολικά του χωριού υπάρχει τεχνητή λίμνη βάθους 16 μέτρων βάθους από την οποία αρδεύεται. Το έργο ξεκίνησε την Άνοιξη του 1998 και ολοκληρώθηκε το 2000.
Διοικητικά
Ως Γραμματίκοβο αναφέρεται επίσημα μετά την απελευθέρωση το 1918 στο ΦΕΚ 260Α - 31/12/1918 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1927 με το ΦΕΚ 18Α - 01/02/1927 μετονομάστηκε σε Κάτω Γραμματικό.[8] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, μαζί με το Άνω Γραμματικό αποτελούν την τοπική κοινότητα Γραμματικού που ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Βεγορίτιδας του Δήμου Έδεσσας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα έχει πληθυσμό 194 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 183.[9]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Η ιστοσελίδα του χωριού
Παραπομπές
Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 270, τομ. 16.
«Κάτω Γραμματικό ΠΕΛΛΑΣ, Δήμος ΕΔΕΣΣΑΣ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«Πανδέκτης: Grammatikovon -- Grammatikon». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«Άνω & Κάτω Γραμματικό». vegoritida.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«Εγκατάσταση προσφύγων - Γραφείο Φλωρίνης | lithoksou.net». www.lithoksou.net. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10520 (σελ. 46 του pdf)
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑΣ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αγίου Αθανασίου |
| Άγιος Αθανάσιος, ο |
| Νέος Άγιος Αθανάσιος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Αρνίσσης |
| Άγιος Δημήτριος, ο |
| Άρνισσα, η |
| Δροσιά, η |
| Νέα Ξανθόγεια, τα |
| Ξανθόγεια, τα |
| Τοπική Κοινότητα Γραμματικού |
| Άνω Γραμματικό, το |
| Κάτω Γραμματικό, το |
| Τοπική Κοινότητα Παναγίτσας |
| Ζέρβη, η |
| Παναγίτσα, η |
| Τοπική Κοινότητα Περαίας |
| Περαία, η |
|
Νομός Πέλλας: Δήμος Έδεσσας | Αριδαίας | Βεγορίτιδας | Γιαννιτσών | Εξαπλατάνου | Κρύας Βρύσης | Κύρρου | Μεγάλου Αλεξάνδρου | Μενηίδος | Πέλλας | Σκύδρας Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση νομού Πέλλας |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
