.
Περιφέρεια : Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Νομός : Ροδόπης
-- Δήμος Κομοτηνής --
Ο Ήφαιστος ή Καλκάντζα (τουρκικά: İfestos / Kalkanca[1][2][3]) είναι συνοικισμός της πόλης της Κομοτηνής και του Δήμου Κομοτηνής, στην Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης. Βρίσκεται σε απόσταση 3 χλμ. βορειοδυτικά του κέντρου της πόλης και αποτελεί μέρος του αστικού πολεοδομικού συγκροτήματος της Κομοτηνής. Το προάστιο του Ήφαιστου χωρίζεται από την κύρια πόλη από τον ποταμό Βοζβόζη, ενώ βορειοδυτικά του βρίσκεται η Πανεπιστημιούπολη του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Στην Κομοτηνή υπάρχουν δύο καταυλισμοί Ρομά, ο ένας κτισμένος στον οικισμό του Ήφαιστου και άλλος στην περιοχή Αλαν Κογιού (ή Τενεκέ Μαχαλά), ή οποία βρίσκεται ανατολικά της Κομοτηνής.[4]
Όνομα
Σύμφωνα με τον Ζεγκίνη, το όνομα του οικισμού προέρχεται από τον Γενικό Διοικητή Θράκης Καλατζή, ο οποίος το 1938 έδιωξε το καταυλισμό ρομά από το κέντρο της Κομοτηνής και δημιούργησε τον νέο οικισμό βορειδουτικά, στα περίχωρα της πόλης (Καλατζής > Καλάτζα > Καλκάντζα). Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, το όνομα προέρχεται από Τουρκική λέξη Kalkunca που σημαίνει "προσωρινό ξεσήκωμα" ή το kalktik που σημαίνει κάτι παρόμοιο. Κατά μια άλλη εκδοχή προέρχονται από τις δύο Τουρκικές λέξεις kalk + can που σημαίνει ξεσήκωμα ψυχής και αναφέρεται στο εκτοπισμό των Ρομά και μετεγκατάσταση στο νέο οικισμού.[5] Η Καλκάντζα μετονομάστηκε αργότερα στην σημερινή επίσημη ονομασία Ήφαιστος.
Ιστορία
Μέχρι το 1935 ο καταυλισμός Ρομά υπήρχε στο κέντρο της Κομοτηνής. Το 1935 απωθήθηκε στην περιφέρεια της τότε πόλης, και συγκεκριμένα στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται το γήπεδο του Πανθρακικού. Λόγω της συνεχιζόμενης ανάπτυξης της πόλης, το 1938 ο Γενικός Διοικητής Θράκης, ο Καλατζής απώθησε τον καταυλισμό στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα. Η περιοχή παραχωρήθηκε από το στρατό και βρίσκεται δίπλα στον χείμαρρο Βοζβόση. Στο παρελθόν η περιοχή ήταν ελώδης και υποβαθμισμένη.[5][6][7]
Ταυτότητα οικισμού
Μια μεγάλη ομάδα κατοίκων της συνοικίας είναι τσιγγάνοι, τουρκόφωνοι μουσουλμάνοι. Μιλούν μία παλαιά μορφή της τουρκικής γλώσσας, αν και καλοί γνώστες οι περισσότεροι, της ελληνικής.[8] Ο χαρακτήρας του οικισμού είναι Ρομά/Τουρκικός.[9] Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος, αλλά και της θρησκείας, η εθνική τους ταυτότητα γίνεται συχνά αντικείμενο του εθνοπολιτικού προσηλυτισμού της Τουρκίας.[10] Οι κάτοικοι συχνά αυτοπροσδιορίζονται ως "Τούρκοι" (χρησιμοποιούν τα Τουρκικά και όχι τα Ρομανί στην επικοινωνία μέσα στο σπίτι τους [11]) και αρνούνται τον χαρακτηρισμό του "μουσουλμάνου τσιγγάνου",[12][13][14] τις περισσότερες φορές λόγω της περιθωριοποίησης των τσιγγάνων,[15] ενώ ταυτόχρονα αποκαλούν τους μειονοτικούς τουρκογενείς ως "γκατζάλ" (gadjal) (στη γλώσσα Ρομανί), δηλαδή ξένους.[16]
Πολιτισμός
Στον Ήφαιστο λειτουργεί δημοτικό σχολείο, καθώς και ο πολιτιστικός Σύλλογος Ρομά Ηφαίστου "Η Δύναμη" που συμβάλλει στις τοπικές πολιτιστικές δράσεις.[17][18][19] Κέντρο του εθνικών και κομματικών ανταγωνισμών έχουν γίνει οι πολιτιστικές δράσεις στον οικισμό. Συγκεκριμένα το 1994 ο επιχειρηματίας Πρόδρομος Εμφιετζόγλου χρηματοδότησε σύλλογο για εκμάθηση ελληνικών χορών και στην συνέχεια, σε σύντομο διάστημα (μετά από δύο μήνες), ένας νέος σύλλογος δημιουργήθηκε για την εκμάθηση των Τουρκικών χορών.[20][21] Οι Ηφαιστιώτες είναι επιφυλακτικοί στις προσπάθειες πολιτιστικής διείσδυσης της Τουρκίας.
Εξέλιξη πληθυσμού
Έτος απογραφής Κάτοικοι
1961 1.203
1971 1.414
1981 1.568
1991 1.285
2001 1.519
2011 1.706
Δείτε επίσης
Δημήτρης Γκιβίσης. «Τα παιδιά της Καλκάτζας - συνέντευξη Γεώργιου Μαυρομμάτη». Η εποχή. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2012.[νεκρός σύνδεσμος]
Παραπομπές
Kevin Featherstone, Dimitris Papadimitriou, Argyris Mamarelis, Georgios Niarchos (2011). The Last Ottomans - The Muslim Minority of Greece 1940-1949. Palgrave Macmillan. σελίδες XVII. ISBN 978-0230232518.CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
Μουσουλμανικά Μνημεία της Δ. Θράκης, Ελλάδα. Μουφτεία Κομοτηνής, Ξάνθης και Έβρου. 2009. σελ. 44. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2012.
Çok Yoksul Mahalle ve Köylerdeki Azınlık Öğrenci Nüfusuna Yönelik Destek Faaliyetleri, Εκπαίδευση παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη
«Διαδραστικός Χάρτης Στοιχείων Καταυλισμών Ρομά». Συνήγορος του Πολίτη. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2012.
Αναστασία Ιωαννίδου - Διδακτορική Διατριβή (2004). Έμφυλες ταυτότητες στο περιθώριο, η περίπτωση της Καλκάντζας. Μυτιλήνη: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας & Ιστορίας. σελίδες 36–37.
Αναστασία Ιωαννίδου - Διδακτορική Διατριβή (2004). Έμφυλες ταυτότητες στο περιθώριο, η περίπτωση της Καλκάντζας. Μυτιλήνη: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας & Ιστορίας. σελ. 27.
Eva Politou (October 2003). «The Gypsy members of the Muslim minority in Greece». Gypsies identities in Europe. Department of Philosophy, Education and Psychology, University of Ioannina, pp. 8. Ανακτήθηκε στις 2013-01-08.[νεκρός σύνδεσμος]
Αναστασία Ιωαννίδου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας & Ιστορίας, Διδακτορική διατριβή: Έμφυλες ταυτότητες στο περιθώριο, η περίπτωση της Καλκάντζας, Μυτιλήνη 2004, σσ. 4, 10, 11
Konstantinos Tsitselikis (2012). Old and New Islam in Greece: From Historical Minorities to Immigrant Newcomers. Martinus Nijhoff Publishers. σελ. 237. ISBN 978-90-04-22152-9.
τριμηνιαία επιθεώρηση "Θέσεις", τεύχος 79, Απρίλιος - Ιούνιος 2002, Διαδρομές της Ταυτότητας: Από τη Δυτική Θράκη στο Γκάζι, Αναστοχασμοί και συγκρούσεις στη διαμόρφωση συλλογικών ταυτοτήτων, Η περίπτωση των τουρκόφωνων μουσουλμάνων στο Γκάζι / Η "ταυτοτική βαβέλ" - τρία συγκρουσιακά δίπολα, Ειρήνη Αβραμοπούλου, Λεωνίδας Καρακατσάνης
Στήλη Ιός της Κυριακής (2006-07-16). «Μια νέα πολιτική για τη μειονότητα». Εφημερίδα Ελευθεροτυπία. Ανακτήθηκε στις 2012-12-30.
Γιώργος Μαυρομμάτης (2005). Τα παιδιά της Καλκάντζας: Εκπαίδευση, φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός σε μια κοινότητα μουσουλμάνων της Θράκης (PDF). Μεταίχμιο. σελ. 89. ISBN 13 978-960-375-794-8 Check |isbn= value: length (βοήθεια).[νεκρός σύνδεσμος]
«Ήφαιστος (Καλκάντζα)». Ελληνικό Παρατηρητήριο των συμφωνιών του Ελσίνκι. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2012.
Αναστασία Ιωαννίδου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας & Ιστορίας, Διδακτορική διατριβή: Έμφυλες ταυτότητες στο περιθώριο, η περίπτωση της Καλκάντζας, Μυτιλήνη 2004, σσ. 32, 33, 34, 35
Αναστασία Ιωαννίδου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας & Ιστορίας, Διδακτορική διατριβή: Έμφυλες ταυτότητες στο περιθώριο, η περίπτωση της Καλκάντζας, Μυτιλήνη 2004, σσ. 26, 27, 31, 32, 33<
Γιώργος Μαυρομμάτης (2005). Τα παιδιά της Καλκάντζας: Εκπαίδευση, φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός σε μια κοινότητα μουσουλμάνων της Θράκης (PDF). Μεταίχμιο. σελ. 87. ISBN 13 978-960-375-794-8 Check |isbn= value: length (βοήθεια).[νεκρός σύνδεσμος]
Αναστασία Ιωαννίδου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας & Ιστορίας, Διδακτορική διατριβή: Έμφυλες ταυτότητες στο περιθώριο, η περίπτωση της Καλκάντζας, Μυτιλήνη 2004
Γεώργιος Μαυρομμάτης, Τα παιδιά της Καλκάντζας, Εκπαίδευση, φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός σε μια κοινότητα μουσουλμάνων της Θράκης, εκδόσεις Μεταίχμιο 2005, ISBN 978-960-375-794-8[νεκρός σύνδεσμος]
ΣΥΛΛΟΓΟΙ – ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ – ΡΟΜΑ
Konstantinos Tsitselikis (2012). Old and New Islam in Greece: From Historical Minorities to Immigrant Newcomers. Martinus Nijhoff Publishers. σελίδες 237–238. ISBN 978-90-04-22152-9.
Αναστασία Ιωαννίδου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας & Ιστορίας, Διδακτορική διατριβή: Έμφυλες ταυτότητες στο περιθώριο, η περίπτωση της Καλκάντζας, Μυτιλήνη 2004, σσ. 26, 27, 31, 32, 33
| Δημοτική Ενότητα Κομοτηνής |
|---|
| Δημοτική Κοινότητα Κομοτηνής |
| Ήφαιστος, ο |
| Κομοτηνή, η |
| Μέγα Κρανοβούνιο, το |
| Μεσοχώρι, το |
| Μικρόν Κρανοβούνιο, το |
| Παραδημή, η |
| Σχολή Αστυνομίας, η |
| Υφαντές, οι |
| Τοπική Κοινότητα Ανθοχωρίου |
| Ανθοχώρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Γρατίνης |
| Γρατινή, η |
| Τοπική Κοινότητα Θρυλορίου |
| Θρυλόριο, το |
| Ροδίτης, ο |
| Φύλακας, ο |
| Τοπική Κοινότητα Ιτέας |
| Ιτέα, η |
| Τοπική Κοινότητα Κάλχαντος |
| Ιάμπολις, η |
| Κάλχας, ο |
| Μεγάλη Άδα, η |
| Μύτικας, ο |
| Σαρακηνή, η |
| Τυχηρόν, το |
| Τοπική Κοινότητα Καρυδιάς |
| Καρυδιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Κηκιδίου |
| Κηκίδιο, το |
| Τοπική Κοινότητα Κοσμίου |
| Κόσμιο, το |
| Τοπική Κοινότητα Πανδρόσου |
| Νυμφαία, η |
| Πάνδροσος, η |
| Σύμβολα, τα |
| Τοπική Κοινότητα Σιδηράδων |
| Σιδηράδες, οι |
| Τοπική Κοινότητα Στυλάριου |
| Στυλάριο, το |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
