Ελαφόνησος

Περιφέρεια: Πελοπόννησος
Νομός: Λακωνίας

-- Κοινότητα Ελαφονήσου --

Η Ελαφόνησος βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου και είναι σήμερα το μοναδικό κατοικημένο νησί της. Ανήκει στο Νομό Λακωνίας. Οι οικισμοί του νησιού συγκροτούν την Κοινότητα Ελαφονήσου.

Ο πληθυσμός του νησιού, που είναι μερικές εκατοντάδες κάτοικοι τον χειμώνα, το καλοκαίρι σχεδόν διπλασιάζεται. Το νησί είναι πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών με κορύφωση τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, όπου οι διανυκτερεύσεις ξεπερνούν τις 5.000 και οι διελεύσεις αυτοκινήτων φθάνουν και ξεπερνούν τις 1.600 την ημέρα.

Η Ελαφόνησος διέθετε και συνεχίζει ως σήμερα να διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους αλιευτικούς στόλους στην Ελλάδα με σκάφη παράκτιας κυρίως αλιείας. Τα περισσότερα από αυτά είναι ξύλινα τρεχαντήρια αλλά και παπαδιές και άλλα, εξαιρετικής ναυπήγησης γνήσιοι απόγονοι της τριήρης από τις Σπέτσες, την Ύδρα, την Κοιλάδα αλλά και την Σάμο και αλλού.

Λέγεται άλλωστε ότι το Λαφονήσι στην Νοτιοδυτική Κρήτη οφείλει το όνομα όταν κατά το πέρασμα τους με τα καίκια τους ψαράδες της Ελαφονήσου αποκαλούσαν τον τόπο Λαφονήσι όπως ακόμη και σήμερα ονομάζουν οι ίδιοι την Ελαφόνησο λόγω της ομοιότητας των χρωμάτων της θάλασσας με τα υπέροχα χρυσοπράσινα νερά του Σίμου, της Λεύκης, της Πούντας αλλά και της Παναγίας τα Νησιά.

Γεωγραφία

Έχει έκταση 19 τετραγωνικά χιλιόμετρα και απέχει μόνο 570 μέτρα από την απέναντι πελοποννησιακή ακτή της Πούντας, που μαζί με άλλα 3 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης αποτελούν την Κοινότητα Ελαφονήσου, του νομού Λακωνίας. Πιό συγκεκριμένα το κοινοτικό διαμέρισμα Ελαφονήσου αποτελείται από το χωριό Ελαφονήσος και τους οικισμούς Καπάρι, Κάτω Νησί, Λεύκη και την Πούντα. Κατά την απογραφή του 2001 η κοινότητα είχε συνολικά 745 κατοίκους, από τους οποίους 625 κατοικούσαν στο χωριό Ελαφόνησος και στους οικισμούς οι υπόλοιποι ως εξής: 6 στο Καπάρι, 66 στο Κάτω Νησί, 35 στην Λεύκη και 13 στην Πούντα.

Η Ελαφόνησος ανήκει στον Νομό Λακωνίας, στα 3,7 ναυτικά μίλια ανατολικά βρίσκεται η Νεάπολη, έδρα του Δήμου Βοιών που μαζί με τα υπόλοιπα χωριά στο νοτιοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου, την άκρα Μαλέα, αποτελούν τα Βάτικα.

Στα 4,5 ναυτικά μίλια νότια από το ακρωτήρι του Φράγκου βρίσκονται τα Κύθηρα (Τσιρίγο).

Ιστορία

Κατά την αρχαιότητα η σημερινή Ελαφόνησος δεν αποτελούσε νησί αλλά την χερσόνησο "ΟΝΟΥ ΓΝΑΘΟΣ" καθώς το τότε σχήμα παρέπεμπε στην όψη γαϊδουρομασέλας σύμφωνα με τον Παυσανία, ο οποίος στην περιήγησή του τοποθετεί την πόλη στην ποντισμένη σήμερα περιοχή της νησίδας Παυλοπέτρι (Πετρί), όπου διακρίνονται ακόμη και σήμερα χαλάσματα σπιτιών και καρόδρομοι όπως και στον Κάβο Καλογήρου (Καλόγερας), κοντά στο νησί Κασέλα στις Παναγίας τα Νησιά αλλά και αλλού. Μαζί με την περιοχή μεταξύ του νησιού και της Πελοποννήσου που ποντίστηκε μετά τον πρώτο αιώνα μ.Χ., ποντίστηκαν και άλλα μικρότερα κομμάτια γης πέριξ του νησιού που σήμερα μας ανταμείβουν με τα υπέροχα χρυσοπράσινα χρώματα στα νερά άνωθεν τους.

Το σημερινό της όνομα η Ελαφόνησος το αντλεί σύμφωνα με έρευνα των Σταμούλη Ιακώβου & Κρούπη Ηλία από το πλούσιο κυνήγι που υπήρχε στην περιοχή από την αρχαιότητα καθώς όπως αναφέρεται και από τον Παυσανία πολλά ήταν τα ιερά της Αρτέμιδος στην περιοχή, και πιο συγκεκριμένα από την ύπαρξη πλήθους μικρόσωμων ελαφιών κόκκινου χρώματος. Άλλωστε και το διάσημο άγαλμα της Θεάς Αρτεμις στο Μουσείο του Λούβρου που κρατά ένα τέτοιο ελαφι έχει βρεθει στην ευρύτερη περιοχή.

Σύμφωνα και με Βενετσιάνικους χάρτες του 15ου αιώνα η Ελαφόνησος αποτυπώνεται ως CERVI "τσέρβι" και τα Κύθηρα ως CERIGO "τσερίγκο" (όνομα που οι ντόπιοι χρησιμοποιούν ως και σήμερα για τα Κύθηρα, κάτι που δεν έγινε στην Ελαφόνησο καθώς δεν κατοικούταν τότε). Τέλος το απέναντι χωριό Βιγκλάφια μαρτυρά με το όνομα του την αλήθεια αυτή (ΒΙΓΚΛΑ - ΕΛΑΦΙΑ) καθώς από κει, απλώνεται μπροστά μας πεντακάθαρα όλος ο κάμπος ως την Ελαφόνησο όπως και η λιμνοθάλασσα Στρογγύλη. Ως φυσικό παρατηρητήριο λοιπόν των κόκκινων αυτών ελαφιών δεν θα μπορούσε παρά να αποδοθεί αυτό το τοπωνύμιο.

Το νησί κατοικήθηκε από τους σημερινούς του κατοίκους το 1850, μετά την οριστική προσάρτησή του στην Ελλάδα ύστερα από ελληνοαγγλική διένεξη. Η αρχική κατοίκηση έγινε από τα γύρω χωριά, από τα Βάτικα, όταν η ελληνική πλευρά εκμεταλλεύτηκε την μη αναγραφή της Ελαφονήσου όπως παράλληλα και της νήσου Σαπιέντζα σε καμιά συνθήκη κυριαρχίας της «Επτανησιακής Πολιτείας» από τους Άγγλους στην οποία ουσιαστικά κι ανήκαν και τα δύο.

Ελαφόνησος

Ελαφόνησος

Ελαφόνησος

Ελαφόνησος

 

Τ.δ. Ελαφονήσου [ 745 ]

η Ελαφόνησος (νήσος) [ 625 ]
το Καπάρι [ 6 ]
το Κάτω Νησί [ 66 ]
η Λεύκη [ 35 ]
η Πούντα [ 13 ]