.
Η Αλεξάνδρεια είναι η δεύτερη πρωτεύουσα της σύγχρονης Αιγύπτου, η οποία ιδρύθηκε το 331 π.Χ. από τον Αλέξανδρο τον Μέγα. Υπήρξε το σπουδαιότερο λιμάνι και πρωτεύουσα της χώρας κατά την Αρχαιότητα, ενώ στην ακμή της αποτελούσε μία από τις επιφανέστερες εστίες πολιτισμού, διάσημη για τη βιβλιοθήκη της.
Η πόλη της Αλεξάνδρειας βρίσκεται στα δυτικά του Δέλτα του Νείλου μεταξύ της Μαρεώτιδος λίμνης και της νήσου του Φάρου. Συνδεόταν τεχνητά με ένα είδος γέφυρας, το λεγόμενο Επταστάδιο, που ένωνε το νησί Φάρος με την πόλη δημιουργώντας έτσι τα δύο λιμάνια της: τον Μεγάλο Λιμένα στα ανατολικά και τον Εύνοστο προς τη δύση. Με τον καιρό οι προσχώσεις πλάτυναν το Επταστάδιο τόσο ώστε κατά τους νεότερους χρόνους να κτιστεί εκεί η τουρκική συνοικία της Αλεξάνδρειας και η νήσος Φάρος να γίνει συνέχεια και προέκταση της πόλης στη θάλασσα.
Ιστορία
Για να διακρίνεται από τις υπόλοιπες 31 Αλεξάνδρειες έγινε γνωστή ως «Αλεξάνδρεια η εν Αιγύπτω» (λατ. Alexandria ad Aegyptum) και σήμερα ονομάζεται Ισκανταρίγια. Νωρίτερα οι Έλληνες είχαν ιδρύσει μιαν άλλη πόλη στο Δέλτα του Νείλου, τη Ναύκρατη. Ο Μέγας Αλέξανδρος όμως θέλησε να κατασκευάσει τη νέα στις όχθες αδιαφορώντας για την κακή ποιότητα του χώματος και τους κινδύνους του Δέλτα.
Κατά το πέρασμά του από την Αίγυπτο το 333 π.Χ. ο Αλέξανδρος εμπιστεύτηκε τον Έλληνα αρχιτέκτονα Δεινοκράτη τον Ρόδιο για να χτίσει την πόλη βάσει ορθογώνιου πολεοδομικού σχεδίου, με διασταυρούμενες κεντρικές οδούς. Η νέα πόλη περιέβαλε ένα παλιό αιγυπτιακό χωριό (Ρακώτις), το οποίο αργότερα αποτέλεσε το οικιστικό κέντρο των ιθαγενών. Η πόλη άρχισε να ακμάζει, όταν έγινε πρωτεύουσα της Αιγύπτου μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου και κατά τη βασιλεία του Πτολεμαίου Α', γιου του Λάγου και ιδρυτή της δυναστείας των Πτολεμαίων ή Λαγιδών.
Από το πρώτο ήμισυ του 3ου αιώνα π.Χ. η Αλεξάνδρεια στολίζεται με μνημεία και αποκτά σταδιακά τον χαρακτήρα με τον οποίο θα μείνει γνωστή μέχρι το τέλος της Αρχαιότητας: τα Ανάκτορα, το Μουσείο, τη Βιβλιοθήκη, το Σεράπειον (ναός αφιερωμένος στον ελληνοαιγυπτιακό μυστηριακό θεό Σέραπι), το ναό της Ίσιδος, αγορές, το θέατρο και φυσικά ένα από τα επτά θαύματα της Αρχαιότητας, το φάρο του Σώστρατου πάνω στο νησί Φάρος, από όπου πήραν και το όνομά τους οι φάροι.
Για περισσότερο από μία χιλιετία και μέχρι την κατάκτησή της από τους Άραβες το 641, η Αλεξάνδρεια θα παραμείνει η πολιτιστική και διανοητική πρωτεύουσα του ανατολικού μεσογειακού κόσμου, αφού είχε υπάρξει και πολιτική πρωτεύουσα της Αιγύπτου κατά την ελληνιστική εποχή.
Τουριστικά σημεία Αλεξάνδρειας
Ειδιλιακή άποψη της Πλατείας Μεχμέτ περί τα τέλη του 190υ αιώνα. Περιοδικό Εστία του 1894.
Ιδιαίτερου τουριστικού ενδιαφέροντος και άξια επίσκεψης μέρη της πόλης της Αλεξάνδρειας είναι:
Οι κατακόμβες "Κομ Ελ Σουκάφα"
Το μεγάλο Ελληνο - Ρωμαϊκό Μουσείο
Ο Κίονας του Πομπαίου
Το Ρωμαϊκό αμφιθέατρο
Το φρούριο Καϊτ Μπέη
Το τζαμί Αμπούλ Αμπάς
Το Ανάκτορο Μοντάζα
Το πολιτιστικό κέντρο στο Αλ Σιλσίλα με τη σύγχρονη μεγάλη βιβλιοθήκη.
Το σπίτι του Καβάφη
Επίσης μονοήμερες εκδρομές οδηγούν στο ιστορικό Ελ Αλαμέιν, (104 χλμ.) και συνέχεια 25 χλμ. δυτικά του Ελ Αλαμέιν στον κόλπο Σίντι Αμπντέλ Ραχμάν με τις κατάλευκες αμμώδεις παραλιες
Η Αλεξάνδρεια στη νεότερη λογοτεχνία
Η νεότερη, κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια γεννήθηκε την εποχή της διοίκησης της Αιγύπτου από τον Μεχμέτ Αλή και επιβίωσε μέχρι τη διακυβέρνηση του Νάσερ. Ήταν η πατρίδα του Αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη, του ποιητή Τζιουζέπε Ουνγκαρέτι, καθώς και του πατέρα του φουτουρισμού Φιλίππο Μαρινέτι, όμως γοήτευσε και αυτούς που –περαστικοί– έζησαν για κάποιο χρονικό διάστημα σ’ αυτόν τον τόπο. Λογοτεχνικό φόρο τιμής στην Αλεξάνδρεια έχουν αποδώσει ο Λώρενς Ντάρρελ με την τετραλογία του, «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» (Ιουστίνη, Βαλτάσαρ, Μαουντόλιβ, Κλέα) -που αποτέλεσε σταθμό στη λογοτεχνία- και ο Στρατής Τσίρκας στο τελευταίο μέρος της τριλογίας του «Ακυβέρνητες Πολιτείες», τη «Νυχτερίδα». Επίσης το βιβλίο «Αλεξάνδρεια: Η πόλη της μνήμης», του Μάικλ Χάαγκ, παρουσιάζει την πόλη με τα μάτια των Καβάφη, Ντάρρελ και Φόρστερ.
Σπουδαίοι Αλεξανδρινοί
Ευκλείδης (περ. 325 π.Χ.-265 π.Χ.), γεωμέτρης
Ερατοσθένης ο Κυρηναίος (276 π.Χ. - 194 π.Χ.), μαθηματικός, γεωγράφος, αστρονόμος
Κλεοπάτρα Β' (περ. 189 π.Χ.-116 π.Χ.), βασίλισσα της Αιγύπτου
Κλεοπάτρα Ζ' (69 π.Χ.-30 π.Χ.), βασίλισσα της Αιγύπτου
Ήρων (10-70), μηχανικός και γεωμέτρης
Φίλων ο Αλεξανδρεύς (20-50), φιλόσοφος
Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (περ. 150-περ. 215) εκκλησιαστικός Πατέρας
Ωριγένης (185-254), θεολόγος
Πλωτίνος (204-270), φιλόσοφος
Άγιος Αθανάσιος (περ. 298-373)
Αγία Αικατερίνη (4ος αιώνας)
Κύριλλος Α' (περ. 370-444), Πατριάρχης Αλεξανδρείας
Υπατία (370-415), φιλόσοφος
Οσία Ευφροσύνη (5ος αιώνας)
Γεώργιος Αβέρωφ (Μέτσοβο, 1818-1899), επιχειρηματίας και εθνικός ευεργέτης της νεότερης Ελλάδας
Αλέξανδρος Πεσμαζόγλου (1859-1939), οικονομολόγος και τραπεζίτης
Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933), ποιητής
Αντώνης Μπενάκης (1873-1954), εθνικός ευεργέτης της νεότερης Ελλάδας, πολιτικός και ιδρυτής του Μουσείου Μπενάκη
Πηνελόπη Δέλτα (1874-1941), συγγραφέας
Φιλίππο Τομάζο Μαρινέτι (1876-1944), Ιταλός λογοτέχνης
Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967), ζωγράφος
Κωνσταντίνος Τσαλδάρης (1884-1970), πρωθυπουργός της Ελλάδας
Γεώργιος Πεσμαζόγλου (1890-1984), οικονομολόγος, εκδότης και πολιτικός
Γιάννης Κεφαλληνός (1894-1957), χαράκτης και σχεδιαστής
Γιάννης Ντεσσές (1904-1970), σχεδιαστής μόδας
Αλέξανδρος Ιόλας (1908-1987), συλλέκτης
Νίκος Τσιφόρος (1912-1970), συγγραφέας
Ντίνος Ηλιόπουλος (1913-2001), ηθοποιός
Άγγελος Βλάχος (1915-2003), διπλωμάτης και συγγραφέας
Μαίρη Γιατρά Λεμού (1915-1989), ηθοποιός και λογοτέχνης
Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ (1918-1970), πρωθυπουργός και πρόεδρος της Αιγύπτου
Στέλιος Παπαδημητρίου (1930-2005), επίτιμος πρόεδρος του Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης
Γιώργος Λεονάρδος (1937), δημοσιογράφος - συγγραφέας
Μάνος Λοΐζος (1937-1982), μουσικοσυνθέτης
Τέλης Ζώτος (1941), ηθοποιός
Ιωάννης Χατζηφώτης (1944-2006), φιλόλογος και συγγραφέας
Νίκος Περάκης (1944), σκηνοθέτης
Δάκης (1943), τραγουδιστής
Ευγενία Φακίνου (1945), συγγραφέας
Ντέμης Ρούσσος (1946), τραγουδιστής
Ανδρέας Μιχαλιτσιάνος (1947-1997), αστρονόμος
Άλκηστις Πρωτοψάλτη (1957), τραγουδίστρια
Έρικ Χόμπσμπαουμ, Βρετανός ιστορικός
Φιλίππο Μαρινέτι, Ιταλός ποιητής και ιδρυτής του Φουτουρισμού
Ομάρ Σαρίφ, Αιγύπτιος ηθοποιός
Δείτε επίσης
Φάρος της Αλεξάνδρειας
Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Richard Stillwell, ed. Princeton Encyclopedia of Classical Sites, 1976:
Σπύρος Μοσκόβου: Ένας κύκλος Γερμανών Αλεξανδρινών
ΙΜΕ:Οι Ελληνικές παροικίες στην Αίγυπτο
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
Αλέξανδρος, Αλεξάνδρεια, Αλεξανδρινοί (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
Αλεξάνδρεια - Κ. Π. Καβάφης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα: Αλεξάνδρεια (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
|
Χώρες της Αφρικής Αγκόλα | Αίγυπτος | Αιθιοπία | Ακτή Ελεφαντοστού | Αλγερία | Γκάμπια | Γκαμπόν | Γκάνα | Γουινέα | Γουινέα-Μπισσάου | Δυτική Σαχάρα1 | Ερυθραία | Ζάμπια | Ζιμπάμπουε | Ισημερινή Γουινέα | Καμερούν | Κεντροαφρικανική Δημοκρατία | Κένυα | Κομόρες | Δημοκρατία του Κονγκό | Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό | Λεσότο | Λιβερία | Λιβύη | Μαδαγασκάρη | Μαλάουι | Μάλι | Μαρόκο | Μαυρίκιος | Μαυριτανία | Μοζαμβίκη | Μπενίν | Μποτσουάνα | Μπουρκίνα Φάσο | Μπουρούντι | Ναμίμπια | Νίγηρας | Νιγηρία | Νότια Αφρική | Ουγκάντα | Πράσινο Ακρωτήριο | Ρουάντα | Σάο Τομέ και Πρίνσιπε | Σενεγάλη | Σεϋχέλλες | Σιέρρα Λεόνε | Σομαλία | Σουαζιλάνδη | Σουδάν | Τανζανία | Τζιμπουτί | Τόγκο | Τσαντ | Τυνησία 1.Αναγνωρίζεται από 46 χώρες Εξαρτημένα Εδάφη Νήσος Αγίας Ελένης | Θεούτα | Κανάριες Νήσοι | Μαγιότ | Μελίγια | Πουντλάνδη | Ρεϊνιόν | Σοκότρα | Σομαλιλάνδη |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
