Μάτο Γκρόσο

Η Μάτο Γκρόσο[1][2][3] ή Μάτου Γκρόσου (πορτογαλικά: Mato Grosso, δηλαδή «Πυκνοί θάμνοι») είναι η τρίτη μεγαλύτερη (σε έκταση) από τις 26 ομόσπονδες πολιτείες της Βραζιλίας, στα δυτικά και κεντρικά της χώρας. Η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της είναι η Κουιαμπά. Η έκτασή της Μάτου Γκρόσου είναι γενικά επίπεδη και παρουσιάζει τρία διαφορετικά οικοσυστήματα: το σεράντου (τροπική σαβάνα, το πατανάου (υγρότοποι) και το τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Η βλάστηση βοσκοτόπων καλύπτει το 40% της πολιτείας. Στα μεγάλα τουριστικά αξιοθέατα είναι ο Εθνικός Δρυμός Τσαπάντα ντους Γκιμαράες, με τα σπήλαιά του, τα μονοπάτια του και τους καταρράκτες του. Στα βόρεια απλώνεται η ζούγκλα του Αμαζονίου, που αρχικώς κάλυπτε το μισό της πολιτείας, αλλά σήμερα έχει περιορισθεί σημαντικά εξαιτίας της υλοτομίας, της βοσκήσεως και της γεωργίας.

Γεωγραφία
Ο ποταμός Γκουαπορέ στην πολιτεία Μάτου Γκρόσου

Η πολιτεία Μάτου Γκρόσου έχει έκταση 903.358 km², δηλαδή σχεδόν επταπλάσια της Ελλάδας, και συνορεύει με τις βραζιλιάνικες πολιτείες Ροντόνια, Αμαζόνας, Παρά, Τοκατσίς, Γκοϊάς και Μάτου Γκρόσου ντου Σου. Συνορεύει επίσης με τη Βολιβία, στα νοτιοδυτικά. Ο Εθνικός Δρυμός Τσαπάντα ντους Γκιμαράες έχει μία μοναδική γεωμορφολογία, με διαβρωμένα βουνά από ψαμμίτη, που περιλαμβάνει απότομες πλαγιές, φαράγγια και καταρράκτες.

Ο Εθνικός Δρυμός Σιγκού και ο ποταμός Αραγκουάια βρίσκονται στο Μάτου Γκρόσου. Νοτιότερα στην πολιτεία, ο μεγαλύτερος υγρότοπος του κόσμου, το πατανάου, αποτελεί το ενδιαίτημα περίπου χιλίων ειδών ζώων, με πολλά υδρόβια πτηνά. Η «σπονδυλική στήλη» των υγροτόπων πατανάου είναι ο ποταμός Παραγουάι, που ρέει από βορρά προς νότο με κυριότερους παραποτάμους τους Μιράντα, Ακουιντάουνα, Τακουάρι και Κουιαμπά. Από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο, η άνοδος της στάθμης των υδάτων ενώνει λιμνούλες, κόλπους και μαιάνδρους των ποταμών.
Ιστορία

Στα τέλη του 19ου αιώνα, παρά τη μεγάλη μείωση από ασθένειες και συγκρούσεις με εξερευνητές δουλεμπόρους, τυχοδιώκτες, εποίκους και άλλες φυλές, 5 ως 10 χιλιάδες ιθαγενείς Μπορόρο συνέχιζαν να ζουν στο κεντρικό και το ανατολικό μέρος της πολιτείας, όπως και στη δυτική Γκοϊάς[4]: Μέχρι και το 1880, στρατιώτες περιπολούσαν μέχρι και στα προάστια της πρωτεύουσας Κουιαμπά για να προστατεύουν τους κατοίκους από επιδρομές των Μπορόρο. Το νοτιοδυτικό μέρος της Μάτου Γκρόσου παραχωρήθηκε στη Βολιβία σε αντάλλαγμα της περιοχής της πολιτείας Άκρι, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Πετρόπολις το 1903.

Ιστορικά, το απομακρυσμένο αυτής της περιοχής προσέλκυε εξερευνητές μέχρι και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, όπως τον Βρετανό Πέρσυ Φώσετ, που αναζητούσαν χαμένες πόλεις. Και αργότερα ήταν η θρυλούμενη περιοχή από την οποία κάποιος υποτίθεται ότι θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στο εσωτερικό της Γης, σύμφωνα με διάφορες θεωρίες της Κοίλης Γης.

Το 1977 η πολιτεία χωρίσθηκε σε δύο πολιτείες, με την αποκοπή του Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ ως νέας πολιτείας. Οι Ινδιάνοι Μπορόρο εξακολουθούν να ζουν στη Μάτο Γκρόσο.
Δημογραφία

Η πολιτεία είχε υψηλούς ρυθμούς αυξήσεως του πληθυσμού της κατά τον 20ό αιώνα. Παρά το γεγονός αυτό, είναι η τρίτη πιο αραιοκατοικημένη από τις πολιτείες της Βραζιλίας. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωγραφίας και Στατιστικής της Βραζιλίας (IBGE), το 2008, κατοικούσαν στη Μάτου Γκρόσου 3.010.000 άνθρωποι, ενώ το 2014 οι κάτοικοι ήταν 3.224.357, με πυκνότητα πληθυσμού 3,2 κατοίκων ανά km². Επομένως, η πολιτεία έρχεται 18η σε πληθυσμό ανάμεσα στις 26 πολιτείες της Βραζιλίας.

Σύμφωνα με στοιχεία του 2006, το 76,6% του πληθυσμού ήταν αστικός και υπήρχαν 836.000 κατοικίες. Η αύξηση πληθυσμού μεταξύ 1991 και 2000 ήταν 2,4%[5].

Από εθνοτικής πλευράς, η πολιτεία έχει σχετικώς μεγάλη αναλογία μιγάδων (caboclo), όπως κι άλλες περιοχές μακριά από τις ακτές. Η πιο πρόσφατη σχετική απογραφή έδωσε τους ακόλουθους αριθμούς: 1.532.000 μιγάδες (50,92%), 1.179.000 λευκοί (39,16%), 239.000 μαύροι (αφρικανικής καταγωγής) (7,93%), 41.000 Ινδιάνοι (1,37%) και 14.000 Ασιάτες (0,45%).[6]
Οι μεγαλύτερες πόλεις

Οι 10 μεγαλύτερες σε πληθυσμό πόλεις της πολιτείας είναι οι εξής (με τους πληθυσμούς τους σύμφωνα με την απογραφή του 2011):

Κουιαμπά (πρωτεύουσα, 556.298 κάτοικοι)
Βάρζεα Γκράντι (255.448 κάτ.)
Ροντονόπολις (πρώην Ρίου Βερμέλιου, 198.949 κάτ.)
Σινόπ (116.013 κάτ.)
Κάσερες (88.427 κάτ.)
Τανγκαρά ντα Σέρα (84,076 κάτ.)
Σορίσου (68,894 κάτ.)
Μπάρα ντου Γκάρτσας (56,903 κάτ.)
Πριμαβέρα ντου Λέστε (53,003 κάτ.)
Άλτα Φλορέστα (49,331 κάτ.)

Οικονομία

Η γεωργική παραγωγή αποτελεί τη μεγαλύτερη συνιστώσα του τοπικού ακαθάριστου προϊόντος με 40,8%, ακολουθούμενη από τις υπηρεσίες με 40,2%. Ο βιομηχανικός τομέας της οικονομίας αντιπροσωπεύει το 19% (το 2004). Η πολιτεία εξάγει (στοιχεία του 2002): σόγια (83% των εξαγωγών), ξυλεία (5,6%), κρέατα (4,8%) και βαμβάκι (3,3%).

Η πολιτεία αντιπροσωπεύει το 1,5% της οικονομίας της Βραζιλίας (2005).
Στατιστικά στοιχεία

Οχήματα: 1.614.797 (Ιαν. 2015). Κινητά τηλέφωνα: 4.500.000 (Ιαν. 2015). Τηλέφωνα: 527.000 (Απρ. 2007). Πόλεις: 141 (2007).[7]
Εκπαίδευση
Το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο Μάτου Γκρόσου στην Κουιαμπά

Υπάρχουν περισσότερα από 58 ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην πολιτεία[8]. Η πρωτεύουσα Κουιαμπά είναι έδρα των εξής πανεπιστημίων:

Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο Μάτου Γκρόσου (UFMT)
Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Μάτου Γκρόσου (Unemat)
Πανεπιστήμιο της Κουιαμπά (Unic)

Πολιτισμός

Ο τοπικός λαϊκός πολιτισμός είναι πλούσιος εξαιτίας των επιρροών και των διασταυρώσεων διάφορων πολιτισμών: των ιθαγενών, των Αφρικανών που μετέφεραν οι Πορτογάλοι ως δούλους, και των Ευρωπαίων. Δύο μακρές περίοδοι απομονώσεως συνεισέφεραν επίσης στη διαφοροποίησή του. Η Κουιαμπά έχει μία ενδιαφέρουσα τοπική κουζίνα με ινδιάνικες επιδράσεις, χαρακτηριστικούς χορούς, χειροτεχνία και μουσική.

Η μουσική και ο χορός ήταν παραδοσιακά συνδεδεμένα με τα τοπικά πανηγύρια των εορτών των αγίων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, όπως του Αγίου Βενεδίκτου, πολιούχου της Κουιαμπά.
Το θέατρο του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου της Μάτου Γκρόσου
Το καρναβάλι

Οι 4 τελευταίες ημέρες πριν τη Σαρακοστή εορτάζονται ιδιαίτερα. Καθώς συμβαίνει και σε όλες τις άλλες πολιτείες της χώρας, ο εορτασμός περιλαμβάνει παρελάσεις, μουσική και χορούς, με ευρεία συμμετοχή του λαού.
Τουρισμός και αναψυχή

Το ψάρεμα στους ποταμούς Τέλες Πίρες, Σάου Μπενεντίτου και Αζούλ είναι παραγωγικό σχεδόν όλο το έτος.

Με περισσότερα από 570 γνωστά είδη πτηνών και νέα είδη να ανακαλύπτονται σχεδόν κάθε χρόνο, η περιοχή της Άλτα Φλορέστα, του Κρισταλίνο και της λεκάνης του ποταμού Αζούλ δέχεται συνεχώς επισκέψεις από παρατηρητές πουλιών, μέχρι και διάσημους ορνιθολόγους.
Τσαπάντα ντους Γκιμαράες

Το μεγαλύτερο σπήλαιο ψαμμίτη της Βραζιλίας, το Aroe Jari, έχει μήκος σχεδόν 1550 μέτρα και φιλοξενεί στο εσωτερικό του αρκετές προϊστορικές ιχνογραφήσεις.
Βόρειο Πατανάου

Η εθνική οδός Transpantaneira συνδέει την πόλη Ποκόνε με το Ζόφρε Πορτ, ακολουθώντας τον ποταμό Κουιαμπά. Στη διαδρομή του των 149 χιλιομέτρων έχει 126 ξύλινες γέφυρες. Ακολουθώντας τον, ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει άγρια ζώα, ιδίως αλιγάτορες, καπιμπάρα και πουλιά. Περισσότερα από 160 διαφορετικά είδη υδρόβιων πτηνών έχουν παρατηρηθεί εδώ, ενώ πολλά άλλα δεν έχουν ακόμα ταυτοποιηθεί.

Το ιδιωτικό Καταφύγιο Φυσικής Κληρονομίας SESC αυξάνει κατά το 1/3 τη συνολική έκταση αυτού του διατηρητέου οικοσυστήματος στην πολιτεία Μάτου Γκρόσου.

Ο ποταμός Παραγουάι στη Μάτου Γκρόσου

Ο καταρράκτης Σαλγκαντέιρα

Ο καταρράκτης Αντουρίνια

Το πατανάου

Ο ποταμός Κουιαμπά

Υποδομές
Διεθνές αεροδρόμιο
Το Διεθνές Αεροδρόμιο Μαρετσάλ Ροντόν στη Βάρζεα Γκράντι
Η Εθνική οδός BR-163 στη Μάτου Γκρόσου.

Το Διεθνές Αεροδρόμιο Μαρετσάλ Ροντόν στην πόλη Βάρζεα Γκράντι, που εξυπηρετεί και την κοντινή πρωτεύουσα Κουιαμπά, άνοιξε στην κυκλοφορία το 1956. Τον Φεβρουάριο του 1975 η δημόσια επιχείρηση Infraero ανέλαβε τη διοίκηση του αεροδρομίου και άρχισε διάφορες αναβαθμίσεις ώστε να ικανοποιούνται οι νέες ανάγκες του προορισμού.

Το 1996 το Διεθνές Αεροδρόμιο Μαρετσάλ Ροντόν άρχισε να δέχεται διεθνείς πτήσεις. Σήμερα εξυπηρετεί περισσότερους από 500.000 επισκέπτες ετησίως.
Οδικές συγκοινωνίες

11 εθνικές οδοί διασχίζουν την πολιτεία, με σημαντικότερους τους διαπολιτειακούς BR-163 και BR-364.
Αθλητισμός

Η Κουιαμπά ήταν μία από τις 12 πόλεις που επιλέχθηκαν να φιλοξενήσουν αγώνες του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου 2014, που διοργανώθηκε από τη Βραζιλία.
Σημαία
Η σημαία της πολιτείας Μάτου Γκρόσου

Η σημαία της πολιτείας έχει παρόμοια χρώματα με αυτή της Βραζιλίας, με το μπλε να συμβολίζει τον ουρανό, το πράσινο τη βλάστηση και το λευκό την ειρήνη. Ο κίτρινος αστέρας συμβολίζει το χρυσάφι, που προσέλκυσε τους πρώτους εποίκους. Η σημαία υιοθετήθηκε με το Διάταγμα No. 2 της 31ης Ιανουαρίου 1890, μόλις λίγες ημέρες μετά την υιοθέτηση της εθνικής σημαίας. Η πολιτειακή σημαία καταργήθηκε τον Οκτώβριο του 1929, αλλά επανήλθε με το άρθρο 140 του Συντάγματος της Πολιτείας του Μάτου Γκρόσου στις 11 Ιουλίου 1947.
Παραπομπές

Πρόσωπα Οι Άνθρωποι του Ψηλού Δάσους greek-language.gr
Eξαπλασιάστηκαν οι ρυθμοί αποψίλωσης στον Αμαζόνιο naftemporiki.gr
16% αύξηση της καταστροφής του δάσους του Αμαζονίου skai.gr
Myths of pacification: Brazilian frontier settlement and the subjugation of the Bororo Indians.
Source: PNAD.
(στα πορτογαλικά) (PDF). Mato Grosso, Brazil: IBGE. 2008. ISBN 85-240-3919-1. http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/listabl.asp?z=pnad&o=3&i=P&c=262. Ανακτήθηκε στις 2010-01-18.
Πηγή: IBGE.

Universidades no Mato Grosso

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επίσημος ιστότοπος (Πορτογαλικά)

Διοικητική διαίρεση της Βραζιλιάς Πολιτείες Άκρε | Αλαγκόας | Αμαζόνας | Αμαπά | Γκοϊάς | Εσπίριτο Σάντο | Μαρανιάο | Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ | Μάτο Γκρόσο | Μίνας Ζεράις | Μπαΐα | Παρά | Παραΐμπα | Παρανά | Περναμπούκο | Πιαουί | Ρίο Γκράντε ντο Νόρτε | Ρίο Γκράντε ντο Σουλ | Ρίο ντε Τζανέιρο | Ροντόνια | Ροράιμα | Σάντα Καταρίνα | Σάο Πάολο | Σεαρά | Σερζίπε | Τοκαντίνς Ειδική διοικητική ενότητα : Ομοσπονδιακό Διαμέρισμα

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License