ART

 

.



Ο ποταμός είναι το υδάτινο ρεύμα που χαρακτηρίζεται από μια σχετική συνέχεια και σταθερότητα τροφοδοσίας και με τομή κοίτης γενικά αρκετά ομαλή. Συνήθως αντιδιαστέλλεται από τον χείμαρρο, που έχει πιο ανώμαλους και απότομους αντίστοιχους χαρακτήρες· δεν είναι, όμως, πάντοτε δυνατή μια σαφής διάκριση μεταξύ τους. [1] Το σημείο στο οποίο γεννιέται ένας ποταμός ονομάζεται πηγή.

Γενικά
Ο Βόλγας με μήκος 3.531 χλμ. είναι στο μεγαλύτερο μέρος του πλώιμος με σημαντικά λιμάνια, όπως το Νίζνι Νόβγκοροντ, Καζάν, Σαράτωφ, Βόλγογκραντ, Αστραχάν.

Ένας ποταμός μπορεί επίσης να προέρχεται από κάποια λίμνη, από ένα φρέαρ, (υπόγειο πηγάδι) ή από την ένωση κάποιων χειμάρρων. Τα νερά του ποταμού συνεχίζουν μέχρι να καταλήξουν κάπου. Αν τα νερά του χύνονται σε μία λίμνη ή στη θάλασσα, το μέρος εκείνο στο οποίο τα νερά του ενώνονται με αυτά της λίμνης ή της θάλασσας ονομάζονται εκβολή και καμιά φορά χρησιμοποιούμε πληθυντικό, εκβολές. Αν τα νερά του ενώνονται με αυτά ενός άλλου ποταμού, το σημείο στο οποίο ενώνονται το ονομάζουμε συμβολή των δύο ποταμών και τον μικρότερο από τους δύο ποταμούς, παραπόταμο.
Υδάτινη δύναμη
Η δύναμη του νερού χρησιμοποιήθηκε από τον άνθρωπο ως κινητήριος δύναμη των μύλων.

Τα νερά των ποταμών ο άνθρωπος τα αξιοποιεί προς όφελός του με διάφορους τρόπους από πολύ παλιά. Κάποιοι από αυτούς είναι η ύδρευση των κατοικημένων περιοχών, η άρδευση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια με τη βοήθεια των υδροηλεκτρικών φραγμάτων. Παλαιότερα χρησιμοποιούσαν τη δύναμη της ροής ενός ποταμού κατασκευάζοντας νερόμυλους στην όχθη του. Ακόμη, πολλοί μεγάλοι ποταμοί αποτελούν από τα αρχαία χρόνια σημαντικές υδάτινες οδούς για την μετακίνηση ανθρώπων, εμπορευμάτων και ιδεών.
Οικοσύστημα ποταμών
Ο Νείλος

Αρκετές φορές συμβαίνει τα νερά ενός ποταμού, ιδιαίτερα αν είναι αρκετά μεγάλος, να διακλαδίζονται πριν την εκβολή και να καταλήγουν στην θάλασσα σε σχήμα δέλτα (Δ). Τότε ονομάζουμε το σημείο εκβολής του ποταμού δέλτα. Πολλά από τα δέλτα ποταμών αποτελούν σημαντικά οικοσυστήματα. Σε αυτά συναντώνται πλήθος φυτών και ζώων, ενώ πολλά είδη προτιμούν τα δέλτα, όπου η τροφή είναι άφθονη, για την αναπαραγωγή τους. Αλλά και πολλοί άνθρωποι ζουν σε μερικά από τα μεγαλύτερα δέλτα του κόσμου. Ο κυριότερος λόγος που τα δέλτα είναι τόσο πλούσια και εύφορα είναι το γεγονός ότι τα νερά των ποταμών στην πορεία τους προς τα δέλτα παρασύρουν χώμα που το εναποθέτουν στην εκβολή των ποταμών με την μορφή λάσπης, αλλά και πολλές θρεπτικές ουσίες μαζί με αυτό. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο μεγαλώνουν και τα δέλτα με αυτόν τον τρόπο. Αυτή, όμως, είναι μία διαδικασία της οποίας τα αποτελέσματα είναι ορατά με την πάροδο αιώνων. Πολλές φορές παραλιακές πόλεις κοντά σε εκβολές ποταμών έχουν μεταβληθεί σε μεσόγειες μετά από κάποιους αιώνες.

Ένα μεγάλο πρόβλημα για την επιβίωση των οικοσυστημάτων που υπάρχουν στα ποτάμια ή που εξαρτώνται από αυτά, αλλά και των ανθρώπων που ζουν γύρω από αυτά, είναι η μόλυνση των ποταμών με βιομηχανικά απόβλητα, φυτοφάρμακα, σκουπίδια που πετούν οι άνθρωποι στην κοίτη ή στην όχθη του ποταμού ή παρασύρονται από τη βροχή. Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η υπερεκμετάλλευση των νερών τους για την ύδρευση των κατοικημένων περιοχών και την άρδευση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Σε συνδυασμό με τις αλλαγές στο παγκόσμιο κλίμα το ύψος της στάθμης πολλών ποταμών είναι χαμηλότερο από ότι παλιά, ενώ τις θερμές περιόδους μειώνεται ακόμη περισσότερο. Πολλοί ποταμοί για αρκετά χρόνια τώρα έχουν ελάχιστη ή και καθόλου ζωή στα νερά τους. Πρόσφατο παράδειγμα αυτής της διαδικασίας η εκτιμώμενη εξαφάνιση του δελφινιού του ποταμού Γιανγκτσέ στην Κίνα, (Baiji), ενός ενδημικού είδους του ποταμού αυτού.
Δείτε επίσης

Κατάλογος μεγαλυτέρων ποταμών
Εθνικό Πάρκο Αλιάκμονα - Αξιού

Παραπομπές

Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμ. 24, σ. 508 ISBN 960-8177-74-X

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License