.
Ο μόνιμος κεντρικός τομέας άνω γνάθου ανήκει στην ομάδα των προσθιων δοντιών μαζί με τον πλάγιο τομέα και τον κυνόδοντα. Μαζί με τον πλάγιο τομέα ανήκει στην ομάδα των τομέων ή κοπτήρων, που δουλειά τους είναι κατά τη μάσηση το δάγκωμα, η συγκράτηση και ο τεμαχισμός της τροφής σε μικρότερα κομμάτια.[3] Είναι το πρώτο δόντι του οδοντικού φραγμού εκατέρωθεν της μέσης γραμμής του προσώπου. Ο μόνιμος κεντρικός τομέας άνω γνάθου ανατέλλει κατά το 8ο έτος ενώ ο νεογιλός κατά τον 6ο-8ο μήνα.[1][2][4]
Γενικά χαρακτηριστικά
Έχει τη μεγαλύτερη εγγύς-άπω διάσταση από τα άλλα πρόσθια δόντια και χαρακτηριστικό σχήμα «φτυαριού» καθώς το σχήμα της μύλης του είναι τετράγωνο. Η άπω κοπτική γωνία του είναι αποστρογγυλευμένη ενώ αντίθετα η εγγύς-κοπτική του γωνία είναι οξύαιχμη και η χειλική του επιφάνεια είναι κυρτή και λεία. Η γλωσσική του επιφάνεια είναι γενικά κοίλη και η εγγύς και άπω ακραία γλωσσική ακρολοφία του ενώνεται στον αυχένα του δοντιού. Το γλωσσικό του έπαρμα είναι κυρτό. Τόσο η εγγύς όσο και η άπω επιφάνειά του έχουν σχήμα σφήνας με τη βάση με κατεύθυνση προς τον αυχένα. Είναι μονόριζο δόντι.
Οι επιφάνειες του δοντιού διακρίνονται σε:
χειλική ή προστομιακή (προς τα χείλη),
γλωσσική ή υπερώϊα (προς την γλώσσα),
κοπτική ή κοπτικό χείλος,
εγγύς όμορη (η επιφάνεια επαφής προς το όμορο δόντι σε σχέση με τη μέση γραμμή του προσώπου),
άπω όμορη (η απέναντι της εγγύς)(πλοηγηθείτε στην εικόνα δεξιά σας για περισσότερες πληροφορίες).[2][4]
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
Οι τύποι της γλωσσικής επιφάνειας που συναντώνται είναι πέντε:
Οι πέντε παραλλαγές της γλωσσικής επιφάνειας του άνω κεντρικού τομέα
1ος τύπος: Ο πιο συνηθισμένος από τους πέντε, υπόκοιλος με γλωσσικό φύμα σύμφωνα με τον Black.
2ος τύπος: Με κοιλάνσεις εκατέρωθεν του αυχενικού επάρματος.
3ος τύπος: Με δύο αδαμαντινικά επάρματα προς το κοπτικό τμήμα που χωρίζουν την γλωσσική πλευρά σε δύο ή τρία τμήματα. Επίσης έχει αυχενικό έπαρμα.
4ος τύπος: Έχει μια περιφερειακή έπαρση και τρεις αυχενικές.
5ος τύπος: Ονομάζεται «ανατολικός τύπος». Έχει χαρακτηριστική κοίλανση στο μέσο τριτημόριο απ' όπου αρχίζει βαθιά σχισμή προς τον αυχένα. Πολλές φορές περνά τα όρια του αυχένα και επεκτείνεται προς την ρίζα του δοντιού. Συναντάται στις φυλές της ανατολής.[2]
Ο κεντρικός τομέας άνω γνάθου καθώς και ο κεντρικός τομέας κάτω γνάθου είναι τα μόνα δόντια στον οδοντικό φραγμό που έχουν σημεία επαφής με τα ίδια δόντια.
Διαφορές
Μόνιμων και νεογιλών δοντιών
Ο νεογιλός κεντρικός τομέας της άνω γνάθου σε σχέση με τον αντίστοιχο μόνιμο, έχει μικρότερο μέγεθος μύλης. Η εγγύς-άπω διάστασή του είναι μεγαλύτερη από την κοπτικο-αυχενική ενώ παρουσιάζει και αυχενική περίσφιξη. Γλωσσικά έχει περισσότερο αποστρογγυλευμένο και ογκώδες γλωσσικό έπαρμα. Η ρίζα του είναι κατά την εγγύς-άπω διάσταση πεπλατυσμένη. Είναι λευκότερο και περισσότερο διάφανο δόντι.[2][4]
Άνω και κάτω μόνιμων κεντρικών τομέων
Οι κεντρικοί τομείς της άνω γνάθου σε σχέση με τους κάτω έχουν μεγαλύτερο όγκο και μήκος. Έχουν σχήμα «φτυαριού» και το γλωσσικό τους φύμα είναι πιο ανεπτυγμένο. Αντίθετα οι κάτω έχουν σχήμα «σμίλης» και είναι μικρότερα δόντια τόσο σε όγκο όσο και σε μήκος και πιο επίπεδα. Η ρίζα των άνω είναι κωνική και η χειλική επιφάνεια της μύλης τους είναι κυρτή ενώ η γλωσσική κοίλη. Κατά τη σύγκλειση έχουν κλίση λοξά προς τα κάτω και μπροστά.[2]
-
Χειλική επιφάνεια κεντρικού άνω τομέα.
-
Γλωσσική επιφάνεια κεντρικού άνω τομέα.
-
Εγγύς επιφάνεια κεντρικού άνω τομέα.
-
Άπω επιφάνεια κεντρικού άνω τομέα.
-
Μόνιμοι και νεογιλοί κεντρικοί τομείς της άνω γνάθου σημειωμένοι με κόκκινο χρώμα.
-
Το ανθρώπινο στόμα
-
Σύστημα κωδικοποίησης FDI για τη μόνιμη οδοντοφυΐα.
-
Επιμήκης τομή μονόριζου δοντιού
-
Άνω γνάθος, οδοντικός φραγμός.
Άνθρωπος, Ανατομία, Φυσιολογία
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
