.
Σαντρ (Sadr) είναι το ιδιαίτερο όνομα του αστέρα γ του αστερισμού Κύκνου (gamma Cygni, γ Cyg). Το όνομα αυτό (όπως και οι παρεφθαρμένες παραλλαγές Sadir και Sador) προέρχεται από την αραβική λέξη sadr (صدر), που σημαίνει «στήθος», καθώς αυτό το μέρος του πτηνού (κότας κατά τους Άραβες) αντιπροσωπεύει το άστρο — η ίδια λέξη που έδωσε το αραβικό όνομα του αστέρα α Κασσιόπης. Στον κατάλογο αστέρων του Calendarium του Αλ Αχσασί αλ Μουακέτ (17ος αι.) ο γ Κύκνου αναφέρεται ως صدرألدجاجة (şadr aldajaaja), που μεταφράζεται ως «στήθος της κότας». Πιο ρεαλιστικά, σημειώνει το κέντρο του σταυρού που σχηματίζουν οι φωτεινότεροι αστέρες του Κύκνου.
| Σαντρ (γ Κύκνου) | ||
|---|---|---|
| Αστερισμός: | Κύκνος | |
| Συντεταγμένες (εποχή 2000.0): | α = 20h:22m:14s , δ = +40°.15′.24″ |
|
| Φαινόμενο μέγεθος: | 2,23 | |
| Φασματικός τύπος: | F8 Iab | |
| Απόσταση από τη Γη: | περί τα 1.800 έτη φωτός | |
Στην κινεζική γλώσσα η φράση 天津 (Tiān Jīn), που σημαίνει «Ουράνιο λιβάδι», αναφέρεται σε μία συνάστρωση που αποτελείται από τα άστρα γ Κύκνου, δ Κύκνου, 30 Κύκνου, α, ν, τ, υ, ζ and ε Κύκνου[1]. Συγκεκριμένα ο γ Cygni είναι γνωστός ως 天津一 (Tiān Jīn yī), δηλαδή «Πρώτο (άστρο) του Ουράνιου Λιβαδιού»[2].
Ο γ Κύκνου προβάλλεται σε μία περιοχή του ουρανού με φωτεινά και σκοτεινά νεφελώματα, όπως το διάχυτο νεφέλωμα εκπομπής IC 1318, που είναι γνωστό και ως περιοχή Σαντρ.
Χαρακτηριστικά
Εικόνα του Erik Larsen που δείχνει το νεφέλωμα IC 1318 και τις γειτονικές περιοχές με τον Σαντρ στο κέντρο.
Ο Σαντρ φαίνεται ως το δεύτερο φωτεινότερο άστρο σε ολόκληρο τον αστερισμό Κύκνο, με φαινόμενο μέγεθος 2,23.[3] Μετρήσεις της παραλλάξεώς του δίνουν μία προσεγγιστική εκτίμηση για την απόστασή του από εμάς 1.800 έτη φωτός (560 παρσέκ), με σφάλμα ±15%[4]. Ο Σαντρ έχει εξελιχθεί εξαιτίας της σχετικώς μεγάλης ηλικίας του, έχοντας φθάσει το στάδιο του υπεργίγαντα. Από το 1943, το φάσμα του έχει χρησιμοποιηθεί ως ένα από τα σταθερά φάσματα αναφοράς με βάση τα οποία ταξινομούνται φασματικά οι άλλοι αστέρες[5].
Σε σχέση με τον `Ηλιο ο γ Κύκνου έχει 150 φορές μεγαλύτερη διάμετρο και 12 φορές μεγαλύτερη μάζα[6]. Εκπέμπει πάνω από 33.000 φορές την ενέργεια που ακτινοβολεί ο `Ηλιος στον ίδιο χρόνο, καθώς η ενεργός θερμοκρασία του είναι 6100 K[6]. Η θερμοκρασία αυτή προσδίδει στον αστέρα τη χαρακτηριστική λευκή-κιτρινόλευκη απόχρωση ενός αστέρα τύπου F. Αστέρες με τόσο μεγάλη μάζα όσο ο γ Κύκνου καταναλώνουν τα ενεργειακά τους αποθέματα πολύ ταχύτερα από ό,τι ο `Ηλιος και για τον λόγο αυτό ο Σαντρ βρίσκεται ήδη κοντά στο τέλος της ζωής του παρότι η ηλικία του εκτιμάται σε περίπου 12 εκατομμύρια έτη, 380 φορές μικρότερη από αυτή του Ηλίου.
Το φάσμα του γ Κύκνου δείχνει ορισμένα ασυνήθιστα δυναμικά χαρακτηριστικά, όπως μεταβολές στην ακτινική ταχύτητα μέχρι και 2 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο, οι οποίες σημειώνονται σε χρονικές κλίμακες της τάξεως των 100 ημερών ή περισσότερο. Πράγματι, στο διάγραμμα Hertzsprung–Russell ο γ Κύκνου βρίσκεται κοντά στη λωρίδα αστάθειας και το φάσμα του μοιάζει πολύ με εκείνο ενός κηφείδη[7].
Παραπομπές
中國星座神話 του 陳久金. Εκδ. 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.
香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表, Hong Kong Space Museum. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2010.
Johnson, H. L.; Iriarte, B.; Mitchell, R. I.; Wisniewskj, W. Z. (1966), «UBVRIJKL photometry of the bright stars», Communications of the Lunar and Planetary Laboratory 4 (99)
van Leeuwen, F. (November 2007). «Validation of the new Hipparcos reduction». Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–664. doi:10.1051/0004-6361:20078357. Bibcode: 2007A&A...474..653V.
Garrison, R. F. (December 1993), «Anchor Points for the MK System of Spectral Classification», Bulletin of the American Astronomical Society 25: 1319, ανακτήθηκε στις 2012-02-04
Hohle, M. M.; Neuhäuser, R.; Schutz, B. F. (April 2010), «Masses and luminosities of O- and B-type stars and red supergiants», Astronomische Nachrichten 331 (4): 349, doi:10.1002/asna.200911355
Gray, David F. (November 2010), «Photospheric Variations of the Supergiant γ Cyg», The Astronomical Journal 140 (5): 1329–1336, doi:10.1088/0004-6256/140/5/1329
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Εικόνα της περιοχής του Σαντρ στον ουρανό
Astronomy Picture of the Day: Supergiant Star Gamma Cygni, NASA, 9 Ιουλίου 2013
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
