.
Ο Σεργκέι Μιχαήλοβιτς Αϊζενστάιν (Сергей Михайлович Эйзенштейн, 22 Ιανουαρίου 1898 - 11 Φεβρουαρίου 1948) ήταν Σοβιετικός σκηνοθέτης, θεωρητικός της τέχνης, της τεχνικής του κινηματογράφου και ένας από τους πρωτοπόρους του σοβιετικού αλλά και παγκόσμιου κινηματογράφου. Ο Αϊζενστάιν ήταν πρωτοπόρος στη χρήση του μοντάζ και το έργο του επηρέασε σημαντικά τους πρώτους σκηνοθέτες ταινιών.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στη Ρίγα της Λετονίας, από ευκατάστατους γονείς, που του εξασφάλισαν μια καλή μόρφωση. Ο πατέρας του, Μιχαήλ Αϊζενστάιν, ήταν αρχιτέκτονας βαλτικής, γερμανικής, εβραϊκής, και σουηδικής καταγωγής ενώ η μητέρα του, Γιούλια, ήταν Ρωσίδα και μέλος της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας. Ως παιδί ακόμα μιλούσε 3 ξένες γλώσσες (αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά), ενώ αργότερα παρακολούθησε μαθήματα μηχανικής και αρχιτεκτονικής. Την ίδια εποχή έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για τη ζωγραφική φιλοτεχνώντας αφίσες. Σύντομα ανακάλυψε το θέατρο και ανέβασε στη Μόσχα πολλά θεατρικά έργα, όπως Η αυτού μεγαλειότης η πείνα, Μάκβεθ του Σαίξπηρ, Σοφός Άνθρωπος του Οστρόβσκι και Μάσκες αερίου. Ο Αϊζενστάιν έγραψε πολλά δοκίμια στα οποία αναλύει τα έργα και την τεχνική του και διατυπώνει τις σκέψεις του για την τέχνη του κινηματογράφου. Δεν έμεινε αμέτοχος της πολιτικής. Το Μάρτιο του 1934 απηύθυνε ανοιχτή επικριτική επιστολή προς τον Γιόζεφ Γκέμπελς[12].
Κινηματογράφος
Το 1924 ξεκίνησε η καριέρα του στον κινηματογράφο σκηνοθετώντας το έργο Απεργία που έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση, παρ' όλες τις αδυναμίες του. Το 1925 σκηνοθέτησε το αριστούργημά του, το Θωρηκτό Ποτέμκιν, σε δικό του σενάριο βασισμένο στα γεγονότα της ανταρσίας στο θωρηκτό Ποτέμκιν του ρωσικού ναυτικού το 1905. Γυρίστηκε μέσα σε λίγες μόνο βδομάδες στην πόλη και το λιμάνι της Οδησσού. Με αυτή την ταινία, στα 27 του χρόνια καθιερώθηκε ως μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες που πέρασαν από τον κινηματογραφικό χώρο.
Το 1928 σκηνοθέτησε, σε σενάριο βασισμένο στο βιβλίο του Τζον Ριντ[13] «Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο», το φιλμ Οκτώβρης ή Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο και το 1929 ολοκλήρωσε τη Γενική Γραμμή, το πιο λυρικό απ' όλα τα έργα του, που αναφέρεται με λεπτομέρειες στις αλλαγές της αγροτικής κατάστασης στη Ρωσία, μετά από την Επανάσταση του Οκτώβρη. Το 1938 σκηνοθέτησε τον Αλέξανδρο Νέφσκι και Το λιβάδι του Μπεζίν για το οποίο έκανε δημόσια αυτοκριτική[14] και έμεινε ημιτελές εξαιτίας της ασθένειάς του.
Το 1945 σκηνοθέτησε το πρώτο μέρος από την τριλογία Ιβάν ο τρομερός, βιογραφία του Ιβάν για την οποία είχε συζήτηση με τον ίδιο τον Στάλιν[15], ενώ το 1946 ολοκλήρωσε το δεύτερο μέρος της. Η πρεμιέρα της στη Σοβιετική Ένωση έγινε όμως το 1958, δέκα χρόνια μετά το θάνατό του. Το τρίτο μέρος της τριλογίας δε γυρίστηκε ποτέ καθώς στις 9 Φεβρουαρίου του 1948 ο Αϊζενστάιν πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία πενήντα χρόνων.
.
Σημαντικότερες ταινίες
Stachka - Η απεργία 1925
Bronenosets Potyomkin - Θωρηκτό Ποτέμκιν 1925
Oktyabr - Οκτώβρης ή Οι δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο 1929
Aleksandr Nevskiy - Αλέξανδρος Νέφσκι 1939
Ivan Groznyy I - Ιβάν ο Τρομερός 1ο μέρος 1944
Ivan Groznyy IΙ - Ιβάν ο Τρομερός 2ο μέρος 1958
Παραπομπές
«Эзенштейн Сергей Михайлович». (Ρωσικά) Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. The Great Russian Encyclopedia. Μόσχα. 4940121. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2019.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
«Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) The Great Russian Encyclopedia. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2017.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11901623d. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11901623d. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/12697. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021.
Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
37168. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019.
lightcone.org/fr/cineastes-en-distribution. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2021.
«Σεργκέι Αϊζενστάιν: Ανοιχτή επιστολή προς τον Γκέμπελς (09/03/1934)». παρα ποδα. 7 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2021.
Oktyabr IMDb (Αγγλικά)
«Σεργκέι Αϊζενστάιν: Τα λάθη στο "Λιβάδι του Μπέζιν" (και η δύναμη της κριτικής/αυτοκριτικής)». παρα ποδα. 10 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2021.
«Συζητηση Σταλιν-Αϊζενσταϊν (1947)». παρα ποδα. 31 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2021.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Σεργκέι Αϊζενστάιν στην IMDb
Ο Κινηματογράφος και το αισθητικό ρεύμα του Αϊζενστάιν[νεκρός σύνδεσμος] (Άρθρο στο πολιτιστικό περιοδικό "diavasinet.gr")
Άρθρο για τον Αϊζενστάιν
Σεργκέι Μιχαήλοβιτς Αϊζενστάιν Το Βήμα, Κυριακή 14 Ιουλίου 2002 (ανακτήθηκε 8 Μαΐου 2011)
Το θαύμα του Αϊζενστάιν Το Βήμα, Κυριακή 3 Ιουλίου 2005 (ανακτήθηκε 8 Μαΐου 2011)
Η «Γκουέρνικα» του κινηματογράφου, άρθρο στο Ριζοσπάστη
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
