.
Ο Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχωφ (29 Ιανουαρίου 1860 – 15 Ιουλίου 1904) ήταν Ρώσος ιατρός, δραματουργός και συγγραφέας, ο οποίος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς διηγημάτων στην ιστορία[1].
Γεννήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1860 (17 Ιανουαρίου με το παλαιό ημερολόγιο) στην κωμόπολη Ταγκανρόγκ, στη νότια Ρωσία. Πέθανε στις 15 Ιουλίου 1904 (2 Ιουλίου με το παλαιό ημερολόγιο) στη γερμανική πόλη Μπαντενβέιλερ και τάφηκε στη Μόσχα στις 22 Ιουλίου 1904. Θεωρείται από τις πιο σημαντικές μορφές της παγκόσμιας δραματουργίας και άσκησε μεγάλη επίδραση στη θεατρική λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Στα έργα του αποτυπώνεται η διαρκής φθορά της καθημερινής ζωής. Οι ήρωές του είναι άνθρωποι της ανώτερης κυρίως τάξης, που «ξοδεύουν» τη ζωή τους μέσα στην πνιγηρή ατμόσφαιρα της ρώσικης επαρχίας.
Ο αστεροειδής 2369 Τσέχωφ (2369 Chekhov) πήρε το όνομά του από τον συγγραφέα αυτό.
Παιδική ηλικία
Ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του (Αλέξανδρος, Νικόλαος, Ιβάν, Μαρία, Μιχαήλ) και μεγάλωσε σε πολύ αυστηρό και θρησκευτικό περιβάλλον. Ο παππούς του Τσέχωφ ήταν δουλοπάροικος, που εξαγόρασε τη ελευθερία του. Ο πατέρας του (Πάβελ Εγκόροβιτς) δούλευε ως λογιστής και διατηρούσε τυροκομείο. Το ελάχιστο κέρδος του πατέρα ήταν αδύνατο να καλύψει τις ανάγκες της μεγάλης οικογένειας, γεγονός που τον ανάγκασε να δηλώσει πτώχευση. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια του Τσέχωφ, ο Αλέξανδρος και ο Νικόλαος, αντιδρώντας στον αυταρχισμό του πατέρα τους και στην καθημερινή τους μιζέρια έφυγαν απ' το σπίτι. Για να αποφύγει τη δικαστική δίωξη των δανειστών του, ο πατέρας του κατέφυγε στη Μόσχα. Λίγο αργότερα έφυγε και η μητέρα του με τα αδέρφια του, Μαρία και Μιχαήλ. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στην προπαρασκευαστική τάξη του ενοριακού ελληνικού σχολείου του Ταγκανρόγκ και στη συνέχεια φοίτησε στο κλασικό γυμνάσιο της πόλης. Από την 6η τάξη του γυμνασίου αναγκάστηκε μόνος του να βγάζει το ψωμί του παραδίδοντας μαθήματα κατ' οίκον. Πούλησε ό,τι είχε απομείνει από τα πράγματα του σπιτιού και έστειλε τα λεφτά στους γονείς του στη Μόσχα.
Πρώιμα έργα
Το 1879 ο Τσέχωφ μπαίνει στο Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Μόσχας, από όπου αποφοίτησε το 1884. Από τα χρόνια του γυμνασίου έγραφε χιουμοριστικές σκηνές, αφηγήσεις, μονόπρακτα και ως φοιτητής δημοσίευσε τα πρώτα του ευθυμογραφήματα. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Ξυπνητήρι, Θεατής, Μόσχα, Φως και σκιά, Θραύσματα κ.ά., με το ψευδώνυμο «Αντόσια Τσεχοντέ». Το 1884 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο διηγημάτων, Τα παραμύθια της Μελπομένης και το 1885 τις Φανταχτερές Ιστορίες
Κυρίως έργο
Παράλληλα με το επάγγελμα του ιατρού, αναπτύσσει μεγάλη και σημαντική συγγραφική δραστηριότητα. Το 1886 γράφει το πρώτο του μονόπρακτο με τίτλο Κύκνειο άσμα. Το 1887 ανεβαίνει στη σκηνή του Θεάτρου Κορς στη Μόσχα το έργο του Ιβάνοφ, το οποίο δέχεται αντικρουόμενες κριτικές. Γεγονός που τον οδήγησε να μη δώσει ποτέ σε επαγγελματικό θίασο το δεύτερο θεατρικό του έργο το Δαίμονας του δάσους (πρώτη μορφή του έργου Ο Θείος Βάνιας). Το 1888 του απονέμεται το Βραβείο Πούσκιν. Το 1891 ταξιδεύει στην Ευρώπη. Επιστρέφοντας στη Ρωσία εργάζεται εντατικά ως γιατρός για την καταπολέμηση της χολέρας. Εγκαθίσταται στο Μελίχοβο της Ουκρανίας, όπου ως γιατρός εξυπηρετεί 26 χωριά και 7 εργοστάσια. Προηγουμένως, έχει επισκεφτεί τη νήσο Σαχαλίνη, μελετώντας τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των καταδίκων. Το 1894 πραγματοποιεί το δεύτερο ταξίδι του στο εξωτερικό. Το 1896 ανεβαίνει ανεπιτυχώς στην Πετρούπολη, στο θέατρο Αλεξαντρίνσκι, το έργο του Ο Γλάρος. Τη χρονιά εκείνη αντιμετωπίζει την πρώτη σοβαρή εκδήλωση της φυματίωσης. Επίσης, το 1896, με χρήματα που συγκεντρώνει από εράνους, φιλανθρωπίες και παραστάσεις, χτίζει ένα σχολείο στο Ταλέζ. Νέα κρίση της αρρώστιας του 1897, τον αναγκάζει να πάει στη Ριβιέρα της Νότιας Γαλλίας, ενώ ανεβαίνει στην ρωσική επαρχία Ο Θείος Βάνιας.
Το 1898 και 1899 παρουσιάζονται στο κοινό της Μόσχας από το Θέατρο Τέχνης, με πολύ μεγάλη επιτυχία, τα έργα του Ο Γλάρος και Ο θείος Βάνιας. Η συνεργασία του Τσέχοφ με το Θέατρο Τέχνης και τον Στανισλάφσκι στάθηκε καθοριστική στη διαμόρφωση της δραματουργίας τους. Την εποχή αυτή εγκαθίσταται μόνιμα στη Γιάλτα της Κριμαίας, λόγω της υγείας του. Το 1900 γίνεται μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας και το 1901 παντρεύεται την ηθοποιό Όλγα Κνίππερ. Την ίδια χρονιά ανεβαίνουν στη Μόσχα Οι τρεις αδελφές, πάλι από το Θέατρο Τέχνης. Το 1902 παραιτείται από τη Ρωσική Ακαδημία, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μη αποδοχή ως μέλους της του Γκόρκι. Το 1904, λίγο πριν τον θάνατό του, το Θέατρο Τέχνης παρουσιάζει το έργο του Ο βυσσινόκηπος.
Πορτραίτο του Τσέχωφ του 1898
Συλλογές διηγημάτων
Τα παραμύθια της Μελπομένης
Φανταχτερές ιστορίες
Η αρραβωνιαστικιά ― ελλην. μετάφραση Βασ. Τομανάς, εκδ. «PRINTA»
Το βατραχόψαρο
Για την αγάπη
Ένας άνθρωπος σε θήκη
Η ευτυχία
Θάλαμος Νο. 6
Ο θάνατος ενός υπαλλήλου
Καημός
Καθηγητής φιλολογίας
Η κυρία με το σκυλάκι
Η μονομαχία ― ελλην. μετάφρ. Βασ. Τομανάς, «PRINTA»
Η νύστα
Νύχτα Χριστουγέννων
Ο παροξυσμός
Η Παπριγκούνια
Το σπίτι με το μεσόστεγο
Τρία χρόνια
Το φραγκοστάφυλο
Ο φοιτητής
Χαμαιλέοντας
Ο χοντρός και ο λιγνός
Ο Βάνκας
Η ψυχούλα
Η προίκα, μετάφραση Κ. Σ. Κοκόλης, Εκδόσεις «Μαΐστρος»
Ανθολόγηση
Ο απρόβλεπτος κύριος Τσέχοφ, 42 διηγήματα, εισαγωγή-ανθολ.-μετάφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδ. «Μεταίχμιο», Αθήνα 2015, 480 σελ., ISBN 978-618-03-0017-8
Νουβέλες
Στέππα (1888) ― ελλην. μετάφρ. Σ. Σκιαδαρέσης, «Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ» και «Νέα Εστία» 1960 Α΄ κ.ε.
Ο μαύρος μοναχός (1894) ― ελλην. μετάφρ. Ολέγ Τσυμπένκο και Μζία Εμπραλίτζε, εκδ. «Ροές», Αθήνα 2015, 176 σελ., ISBN 978-960-283-436-7
Θεατρικά έργα
Πλατόνοφ (1881)
Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού (μονόπρακτο, 1886)
Το κύκνειο άσμα (μονόπρακτο, 1887)
Μέσω Σιβηρίας (μονόπρακτο)
Ιβάνοφ (1877) ― ελλην. μετάφρ. Κ. Σταματίου, εκδ. «Θέατρο» 1965
Αρκούδα (μονόπρακτο) ― ελλην. μετάφρ. Λ. Καλλέργης, εκδ. «ΔΩΔΩΝΗ»
Πρόταση γάμου (μονόπρακτο) ― ελλην. μετάφρ. Λ. Καλλέργης, «ΔΩΔΩΝΗ»
Μια αθέλητη τραγωδία (μονόπρακτο)
Η επέτειος (μονόπρακτο)
Γλάρος ― ελλην. μετάφρ. Λ. Καλλέργης, «ΔΩΔΩΝΗ»
Γλάρος― ελλην. μετάφρ. Χαρά Σύρου, «Κάπα Εκδοτική», 2014
Στο μεγάλο δρόμο
Ο Θείος Βάνια ― ελλην. μετάφρ. Αθηνά Σαραντίδη «ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ» και Λ. Καλλέργης, «ΔΩΔΩΝΗ»
Ο Θείος Βάνιας ― ελλην. μετάφρ. Χρύσα Προκοπάκη, «Κάπα Εκδοτική», 2014
Τρεις αδελφές ― ελλην. μετάφρ. Αθηνά Σαραντίδη «ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ»
Ο Βυσσινόκηπος ― ελλην. μετάφρ. Άρη Αλεξάνδρου «ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ»
Βιβλιογραφία
Σολομός, Αλέξης: Θεατρικό Λεξικό: Πρόσωπα και πράγματα στο παγκόσμιο θέατρο, εκδ. «Κέδρος», Αθήνα 1989
Hartnoll, Phyllis, Found, Peter: Λεξικό του Θεάτρου, εκδόσεις «Νεφέλη», Αθήνα 2000
Συλλογικό έργο: Ανθολογία ρωσικής λογοτεχνίας για την 7η τάξη των σχολείων της μέσης εκπαίδευσης, Κρατικές Παιδαγωγικές Εκδόσεις, Μόσχα 1947
Στυλιάτης, Γιάννης, Α.Π. Τσέχοφ: Επιλογή από το έργο του, Πρόλογος, εκδ. «Κέδρος», Αθήνα 1998
Συλλογικό έργο: Ο Γλάρος (πρόγραμμα παράστασης): «Η ζωή του», Εθνικό Θέατρο, Αθήνα 1976
Μπρουνέλο Πιέρο (επιμ.): Άντον Τσέχοφ: Η τέχνη της γραφής, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2007
Παραπομπές
Russian literature: Anton Chekhov Encyclopædia Britannica
Εξωτερικοί σύνδεσμοι ουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
Παρασκήνιο: Ο Θείος Βάνιας από τη Νέα Σκηνή (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
