Ο Γιαν φαν Μπάιλερτ (ολλανδικά: Jan Hermansz van Bijlert (ορισμένες φορές αναγραφόμενος και ως Bylert[8], 1597/98 - Νοέμβριος 1671[9]) ήταν Ολλανδός ζωγράφος της Χρυσής Ολλανδικής Εποχής στη ζωγραφική, του οποίου το ύφος ήταν, αρχικά, ιδιαίτερα επηρεασμένο από τον Καραβάτζο.
A Young Woman playing with a Cat
Βιογραφία
Ο Γιαν φαν Μπάιλερτ γεννήθηκε στην Ουτρέχτη περί το 1597 ή 1598, αν και κάποιες πηγές αναφέρουν ως έτος γέννησης το 1603.[10] Πατέρας του ήταν ο υαλογράφος Χέρμαν φαν Μπάιλερτ (Herman Beernts van Bijlert), ο οποίος ήταν μάλλον και ο πρώτος του Δάσκαλος.[11] Στη συνέχεια, μετά τον θάνατο του πατέρα του (σύμφωνα με τον Γιοάχιμ φον Σάντραρτ μετά το 1616)[11], μαθήτευσε στον επιφανή ζωγράφο Άμπραχαμ Μπλούμερτ.[12]
Όπως πολλοί Ολλανδοί ζωγράφοι της εποχής, ο Μπάιλερτ ταξίδεψε, περί το 1621, στην Ιταλία[9] και το ίδιο έτος έγινε ένας από τους ιδρυτές του συνδέσμου Φλαμανδών και Ολλανδών ζωγράφων που δραστηριοποιούνταν στη Ρώμη με την ονομασία Bentvueghels[13], μαζί με τους συμπατριώτες του Κορνέλις φαν Πούλενμπουρχ και Βίλλεμ Μολάιν. Στη Ρώμη καταγράφηκε ως "Giovanni Billardo", ενώ, όπως συνηθιζόταν στον σύνδεσμο, έλαβε το προσωνύμιο "Aeneas" (Αινείας).[8] Η σχετικά μακρά παραμονή του στη Ρώμη επηρέασε ισχυρά το ύφος του, καθώς ακολούθησε, στη συνέχεια, το ύφος του Καραβάτζο, όπως δείχνουν τα έργα που δημιούργησε μεταξύ 1624 και 1626.[10] Το 1625 επέστρεψε στην Ουτρέχτη, νυμφεύτηκε στο Άμστερνταμ (όπου αναφέρεται ως έχων ηλικία 27 ετών)[8] και έγινε μέλος της Schutterij (πολιτοφυλακής) στην Ουτρέχτη. Έγινε, επίσης, μέλος στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της πόλης το 1630, καθώς και μέλος της Αναμορφωμένης Εκκλησίας.[9] Κατά την περίοδο 1634 - 1637 ήταν "Διάκονος" στη Συντεχνία, ενώ το 1634 έγινε έφορος στο νοσηλευτικό ίδρυμα Sint-Jobsgasthuis. Το 1639 βοήθησε στη δημιουργία μιας σχολής ζωγράφων, της "Schilders-College", όπου υπηρέτησε ως έφορος. Απεβίωσε τον Νοέμβριο του 1671 στην Ουτρέχτη.[14]
Έργο
Όταν επέστρεψε στην Ουτρέχτη από την Ιταλία, ο Μπάιλερτ ακολούθησε την πορεία των συμπατριωτών του από την Ουτρέχτη Χέρριτ φαν Χόντχορστ, Χέντρικ τερ Μπρούγκεν και Ντιρκ φαν Μπαμπούρεν - οι οποίοι είχαν επιστρέψει πριν από αυτόν - και συνεισέφερε στη ζωγραφική της Ολλανδίας με το ίδιο ύφος, το έντονα επηρεασμένο από τον Καραβάτζο, με συνθέσεις που χαρακτηρίζονται από τολμηρό ρεαλισμό και μελοδραματικό φωτισμό με την τεχνική του κιαροσκούρο. Το ύφος αυτό διατήρησε σε όλη τη δεκαετία του 1620[15] Ωστόσο, όπως ο Χόντχορστ, βαθμιαία εγκατέλειψε αυτό το ύφος και υιοθέτησε ύφος πιο συγκρατημένου κλασικισμού, με φωτεινότερη παλέτα και ισχυρότερους φωτισμούς.[12]
Ζωγράφισε σκηνές με ιστορικό περιεχόμενο, ρωπογραφίες και πορτρέτα. Προτιμούσε απλές μορφές σε φυσικό μέγεθος και συχνά ζωγράφιζε τόσο "κανονικά" όσο και αλληγορικά πορτρέτα.[8] Στις ρωπογραφίες του χρησιμοποιούσε μικρές κυρίως μορφές, σύμφωνα με την παράδοση που είχαν δημιουργήσει στο είδος οι Ντιρκ Χαλς, Πίτερ Κόντε και Γιάκομπ Ντουκ, ενώ έχει δημιουργήσει και μερικούς πίνακες ιστορικού περιεχομένου με μικρές μορφές, που θυμίζουν έργα του Κορνέλις φαν Πούλενμπουρχ.[12] Στους μεγάλων διαστάσεων πίνακές του χρησιμοποιούσε "βουκολικές" ενδυμασίες (που προέρχονταν από τις επιρροές του Μανφρέντι). Σε μερικούς από τους πίνακες με τις βοσκοπούλες του εκφράζεται η ερωτική χροιά τους, θέμα ιδιαίτερα αγαπητό ανάμεσα στους πάτρονες της Ουτρέχτης. Σημαντική επιρροή στους όψιμους πίνακές του αποτελεί το έργο του Πάουλους Μορέιλσε.[10]
Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1630 ήταν ένας από τους καλλιτέχνες στους οποίους ο Χριστιανός Δ΄ της Δανίας ανέθεσε την προετοιμασία σχεδίων, στα οποία εξιστορούνταν τα ηρωικά κατορθώματα των προγόνων του. Θεωρούμενος ως λιγότερο προικισμένος από τους τερ Μπρύγκεν, Χόντχορστ και Μπαμπούρεν, παραμένει σημαντικός καλλιτέχνης. Τα ύστερα έργα του είναι όλο και πιο μικρά σε διαστάσεις και περιλαμβάνουν μορφές ανθρώπων που διασκεδάζουν και πορτρέτα. Το κλασικιστικό, "στιλβωμένο" ύφος που χρησιμοποιούσε ήταν ιδιαίτερα αγαπητό στην εποχή του. Αν και ήταν πολύ παραγωγικός καλλιτέχνης, σήμερα τα έργα του είναι σχετικά σπάνια και δεν υπερβαίνουν τα 200.[10]
Ανάμεσα στους μαθητές του συγκαταλέγονται οι Μπάρτραμ ντε Φουσιέρ, Λούντολφ ντε Γιονγκ Γιοχάννες ντε Φέιρ, Ματτέτους Βάιτμανς και Άμπραχαμ Βίλλερτς.[14]
Φωτοθήκη
Έργα του Γιαν φαν Μπάιλερτ
Το κορίτσι με το φλάουτο
Νεαρός πίνει ένα ποτήρι κρασί (1625)
Ο βοσκός με τη φλογέρα του
Η Αφροδίτη και ο Έρωτας
Πορτρέτο γυναίκας (περ. 1650)
Η εταίρα
Το κονσέρτοΗ Αγία Οικογένεια
Η Αγία Οικογένεια
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 119248972. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2015.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12175428r. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
RKDartists. 8324. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Δανικά, Αγγλικά) Kunstindeks Danmark. 1984. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6r23w1p. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
«Jan Harmensz. Van Bylert». (Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. 2006. B00029755. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
ECARTICO. 982. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Web Gallery of Art, BIJLERT, Jan van
The Art of JAMA. Jeanette M. Smith, MD, Man in Armour Holding a Pike, Jan van Bijlert, JAMA. 2015;313(4):336-337. doi:10.1001/jama.2014.11541
Art Fortune: Jan van Bijlert
Art Finding: Jan van BILJERT
Johnny van Haeften: Jan van Bijlert(pdf)
National Gallery, London
Jan van Bijlert στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Dutch)
Paul Huys Janssen. "Bijlert, Jan van." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 13 Jul. 2014.
Πηγές
(Dutch) Joan Bylert biography στο De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718) του Άρνολντ Χαουμπράκεν, επιμέλεια από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Ολλανδικής Λογοτεχνίας
Δείτε επίσης
Ζωγραφική της ολλανδικής Χρυσής Εποχής
Κατάλογος Ολλανδών ζωγράφων
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
