Ο Μπαρτολομέους Σπράνγκερ (φλαμανδικά: Bartholomeus Spranger (παραλλαγές του ονόματός του: Bartholomaeus ή Bartholomäus και Spraneers;[3] Αμβέρσα, 21 Μαρτίου 1546 - Πράγα, 1611) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, σχεδιαστής και χαράκτης, ο οποίος έγινε ο επίσημος ζωγράφος στην αυτοκρατορική Αυλή της Πράγας. Το μοναδικό ύφος του, στο οποίο συνδυάζονταν τα στοιχεία της φλαμανδικής ζωγραφικής και των ιταλικών επιρροών, ιδιαίτερα του ρομανικού μανιερισμού είχαν μεγάλη επίδραση στους καλλιτέχνες της Πράγας και όχι μόνον.[4]
Βιογραφία
Ο Σπράνγκερ γεννήθηκε το 1546 στην Αμβέρσα. Εκπαιδεύτηκε στη ζωγραφική έχοντας ως δασκάλους τους Κορνέλις φαν Ντάλεμ, Γιαν Μαντάιν και Φρανς Μόστερτ, και οι τρεις τοπιογράφοι. Αργότερα αντέγραψε χαρακτικά του Φρανς Φλόρις και του Παρμιτζανίνο.[4] Πραγματοποίησε ταξίδι στο Παρίσι την 1η Μαρτίου 1565, όπου εργάστηκε επί έξι εβδομάδες στο εργαστήριο του Μαρκ Ντυβάλ. Από το Παρίσι ξεκίνησε για την Ιταλία, παραμένοντας αρχικά για οκτώ μήνες στο Μιλάνο. Στη συνέχεια εργάστηκε επί τρίμηνο στην Πάρμα ως βοηθός του Μπερναρντίνο Γκάττι στη ζωγραφική του θόλου στο ιερό της Σάντα Μαρία ντελλα Στεκκάτα.
Εργάστηκε σε τοιχογραφίες διαφόρων ναών. Στη Ρώμη έγινε, όπως ο Ελ Γκρέκο, προστατευόμενος του Τζούλιο Κλόβιο (Juraj Julije Klović), κροατικής καταγωγής ζωγράφου και μικρογράφου. Εκεί συνάντησε, επίσης, και τον Κάρελ φαν Μάντερ, ο οποίος αργότερα περιέλαβε τη βιογραφία του στο Schilder-boeck. Ο Πάπας Πίος Ε΄ τον ονόμασε Αυλικό ζωγράφο το 1570. Ο αυτοκράτορας Μαξιμιλιανός Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον προσκάλεσε στη Βιέννη, αλλά απεβίωσε λίγο μετά την άφιξή του το 1576. Ωστόσο, ο διάδοχος και γιος του Ροδόλφος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας επιθυμούσε περισσότερο κι από τον πατέρα του να τον προσλάβει κι έτσι τον ονόμασε Αυλικό ζωγράφο και "θαλαμηπόλο" (valet de chambre), ενώ η έδρα της αυτοκρατορίας είχε μεταφερθεί στην Πράγα, όπου ο καλλιτέχνης παρέμεινε ως τον θάνατό του το 1611, λίγο πριν τον θάνατο του ίδιου του Ροδόλφου (1612). Ο Ροδόλφος είχε επίσης εξασφαλίσει στον καλλιτέχνη μια πλούσια σύζυγο και η κατοικία τους ήταν κέντρο των καλλιτεχνών της Πράγας.
Έργο
Οι πίνακες που φιλοτέχνησε ο Σπράνγκερ για λογαριασμό του Ροδόλφου απεικονίζουν κυρίως μυθολογικά γυμνά σε διάφορες πολύπλοκες στάσεις, με ορισμένες συσχετίσεις με τις εσωτεριστικές φιλοσοφικές ιδέες της ύστερης Αναγέννησης του αυτοκράτορα. Οι πίνακες αυτοί είναι οι πλέον χαρακτηριστικοί της τελευταίας φάσης του μανιερισμού του βορρά. Τα σχέδιά του περικλείουν μεγάλη ενεργητικότητα σε πολύ ελεύθερη τεχνική.[5]
Ο Σπράνγκερ εργάστηκε επίσης και ως γλύπτης. Πιθανόν απέκτησε γνώσεις γλυπτικής λόγω της συνεργασίας του με τον Φλαμανδό γλύπτη Χανς Μοντ, ο οποίος επίσης εργαζόταν στην Αυλή της Πράγας. Όταν ο Μοντ έφυγε, ο Σπράνγκερ πιθανόν εργάστηκε περιοδικά ως γλύπτης για λογαριασμό του αυτοκράτορα, τουλάχιστον ως την άφιξη του Άντριεν ντε Φρις στην Πράγα το 1601. Ένα ανάγλυφο από τερρακότα με το Σώμα του Χριστού υποβασταζόμενο από Άγγελο (σήμερα στο Ινστιτούτο Τέχνης Κουρτώ) έχει φτιαχτεί από αυτόν. Το Μουσείο Γουόλτερς εκθέτει επίσης το μπρούτζινο γλυπτό Αχελώος και Διηάνειρα, το οποίο αποδίδεται στον Σπράνγκερ. Δεν αναφέρεται κανένα γλυπτό του στη συλλογή του Ροδόλφου Β΄.[4]
Ο Εγκίντιους Σάντελερ, ο οποίος διέμεινε για κάποιο διάστημα στην οικία του Σπράνγκερ στην Πράγα και ο Χέντρικ Χόλτζιους φιλοτέχνησαν χαρακτικά από τους πίνακές του, διαδίδοντας έτσι τη φήμη του ανά την Ευρώπη.
Φωτοθήκη
Έργα του Μπαρτολομέους Σπράνγκερ
Αφροδίτη και Άδωνις, λάδι σε πάνελ, 135 x 109 εκ., Ρέικσμουζεουμ
Αφροδίτη και Άδωνις, λάδι σε μουσαμά, 163 x 104,3 εκ., Kunsthistorisches Museum
Ίδε ο Άνθρωπος, λάδι και χρυσός σε χαλκό, 22,4 x 17,7 εκ.
Η προσκύνηση των Βασιλέων, Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου
Ερμής και Αθηνά, τοιχογραφία στο κάστρο της Πράγας
Ο Διάβολος στον θρόνο του, χαρακτικό
Αχελώος και Διηάνειρα, γλυπτό, Μουσείο Τέχνης Γουόλτερς, Βαλτιμόρη
Συλλογές
Η καλύτερη συλλογή έργων του Σπράνγκερ βρίσκεται στο Kunsthistorisches Museum της Βιέννης, με έργα προερχόμενα από την Αυτοκρατορική Συλλογή. Υπάρχουν επίσης πολλά χαρακτικά του. Τρεις ελαιογραφίες του καλλιτέχνη βρίσκονται στο Μουσείο Τέχνης Μπλάντον του Ώστιν στο Τέξας.
Δείτε επίσης
Κατάλογος Φλαμανδών ζωγράφων
Φλαμανδική ζωγραφική
Παραπομπές
RKDartists. rkd.nl/explore/artists/74418. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2017.
ECARTICO. 7022. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2017.
Bartholomeus Spranger στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Dutch)
C. Höper. "Spranger, Bartholomäus." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 20 May. 2014
Drawing by Spranger at the Met
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
