Ρομαντική μουσική

 

Ρομαντική ονομάζεται η μουσική που ανήκει στο ευρύτερο πνευματικό κίνημα που εμφανίστηκε στο τέλος του 18ου αιώνα στη Γερμανία και διαδόθηκε κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από έντονες αναφορές σχετικά με την ελευθερία του ανθρώπου, την παιδεία του, την σχέση του με τη φύση αλλά και τον άνθρωπο. Κυριαρχεί μία τάση απελευθέρωσης των συναισθημάτων που δεν υπήρχε στις προηγούμενες εποχές και οι καλλιτέχνες εκφράζουν τον πόνο, την αγάπη, την χαρά χωρίς να αισθάνονται την ανάγκη να τα καλύψουν.
Έκτωρ Μπερλιόζ

Αυτές όλες οι τάσεις ήταν φυσικό να επηρεάσουν την τέχνη στο σύνολό της και φυσικά και τη μουσική που από την πλευρά της εκφράζει όλες αυτές τις επιθυμίες και τα αισθήματα με νέες τεχνικές όπως:

Αλλοιωμένες συγχορδίες

Συνεχείς μετατροπίες (αλλαγές τονικών κέντρων - κλιμάκων)

Πληθωρικότητα στη μελωδική έκφραση

Πλούσιες σε ηχοχρώματα ενορχηστρώσεις και πολυπληθείς ορχήστρες

Οι παρτιτούρες των ρομαντικών είναι γεμάτες σημειώσεις σχετικά με την εκτέλεση του έργου έτσι ώστε να μην αφήνουν μεγάλο περιθώριο αυτοσχεδιασμού ενώ ένα είδος που αναπτύσσεται έντονα στην περίοδο αυτή είναι η "Προγραμματική Μουσική". Σε αντίθεση με την "Απόλυτη Μουσική" που στηρίζεται στην καθαρή έμπνευση, η προγραμματική μουσική προσπαθεί να απεικονίσει παραστάσεις ή συναισθήματα χρησιμοποιώντας τα εκφραστικά μέσα που προσφέρουν τα μουσικά όργανα, όπως αντίστοιχα χρησιμοποιούν οι ζωγράφοι τα χρώματα.

Σημαντικά γεγονότα της εποχής είναι και η ανάπτυξη της τεχνικής της ενορχήστρωσης και οι βελτιώσεις και αλλαγές στην όπερα.
Κυριότεροι εκπρόσωποι

Πολλοί είναι οι σημαντικοί συνθέτες που άφησαν αξιόλογο έργο:

Ρίχαρντ Βάγκνερ (1813-1883) Γερμανός

Τζουζέπε Βέρντι (1813-1901) Ιταλός

Λουίτζι Κερουμπίνι (1760-1842) Ιταλός
Φρεντερίκ Σοπέν (1810-1849) Πολωνός
Νικολό Παγκανίνι

Μούτσιο Κλεμέντι (1752-1832) Ιταλός

Ρουτζέρο Λεονκαβάλο (1857-1919) Ιταλός

Φραντς Λιστ (1811-1886) Ούγγρος

Γκούσταβ Μάλερ (1860-1911) Αυστριακός

Φέλιξ Μέντελσον-Μπαρτόλντυ (1805-1847) Γερμανός

Εκτόρ Μπερλιόζ (1803-1869) Γάλλος

Ζωρζ Μπιζέ (1838-1875) Γάλλος

Γιοχάνες Μπραμς (1833-1897) Γερμανός

Γκαετάνο Ντονιτσέττι (1797-1848) Ιταλός

Νικολό Παγκανίνι (1782-1840) Ιταλός

Τζάκομο Πουτσίνι (1858-1924) Ιταλός

Καμίγ Σαιν-Σανς (1835-1921) Γάλλος

Ρόμπερτ Σούμαν (1810-1856) Γερμανός

Φραντς φον Σουπέ (1819-1859) Αυστριακός

Γιόχαν Στράους (1825-1899) Αυστριακός

Καρλ Τζέρνυ (1791-1857) Αυστριακός

Σαρλ-Λουί Ανόν [1819-1900) Γάλλος

Χένρι Λεμουάν (1786-1854) Γάλλος

Μιχαήλ Γκλίνκα (1804-1857) Ρώσος

Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906 – 1975) Ρώσος

Σεζάρ Φρανκ (1822-1890) Γάλλος

Γκαμπριέλ Φωρέ (1845-1924) Γάλλος

Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι (1840-1893) Ρώσος

Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827) Γερμανός

Ζαν Μπατίστ Ντυβερνουά (1802-1880) Γάλλος

Φραντς Σούμπερτ (1797-1828) Αυστριακός

Σεργκέι Προκόφιεφ (1891-1953) Ρώσος

Έντβαρντ Γκριγκ (1843-1907) Νορβηγός

Γιαν Σιμπέλιους (1865-1957) Φινλανδός

Μπέντριχ Σμέτανα (1824-1884) Τσέχος

Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ (1844-1908) Ρώσος

Μανώλης Καλομοίρης (1883-1962) Έλληνας

Οι Εθνικές Σχολές στην Ευρώπη

Με τον όρο Εθνικές Σχολές, εννούμε την τάση των συνθετών της εποχής, να χρησιμοποιούν στη μουσική τους στοιχεία της παραδοσιακής μουσικής των χωρών τους, χωρίς όμως να αποφεύγουν να δανείζονται στοιχεία και από τη δύση, ακολουθώντας τα μοτίβα της Κλασικής Ευρωπαϊκής Μουσικής.
Φραντς Λιστ

Μια από τις πιο σημαντικές Σχολές είναι η Ρωσική που ξεκινά από το 1836 όπου ανεβαίνει στην Αγία Πετρούπολη το έργο του Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Γκλίνκα (1804-1857) "Μια ζωή για τον Τσάρο", που σημαδεύει το ξεκίνημα της έντεχνης μουσικής στη Ρωσία.

Τα αχνάρια του ακολουθούν αρκετοί Ρώσοι συνθέτες, ενώ είναι πολύ γνωστή μια ομάδα από πέντε Ρώσους συνθέτες:

Σέζαρ Αντόνοβιτς Κούι (1835-1918)

Μοντέστ Μουσόργκσκυ (1839-1881)

Μίλι Μπαλάκιρεφ (1837-1910)

Αλεξάντερ Μποροντίν (1833-1887)

Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ (1844-1908)

Άλλες σημαντικές Εθνικές Σχολές και οι εκπρόσωποί τους ήταν:

της Νορβηγίας με τον Έντβαρντ Γκριγκ (1843-1907)

της Φινλανδίας με τον Γιαν Σιμπέλιους (1865-1957)

της Τσεχοσλοβακίας με τον Μπέντριχ Σμέτανα (1824-1884), τον Αντονίν Ντβόρζακ (1840-1904) και τον Λέος Γιάνατσεκ (1854-1928)

της Ρουμανίας με τον Ζωρζ Ενέσκου (1881-1955)

της Ελλάδας με τον Μανώλη Καλομοίρη (1883-1962) κ.ά.

Βιβλιογραφία

Άρνολντ Γουίτελ, Ρομαντική μουσική, μτφρ. Μιρέλλα Σιμωτά-Φιδετζή, εκδ. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, 1997

Δείτε επίσης

Ρομαντισμός

Ιστορία της κλασικής μουσικής
Μεσαιωνική μουσική (6ος αιώνας – 1400) Αναγεννησιακή μουσική (1400 – 1600) Μπαρόκ μουσική (1600 – 1750) Κλασική περίοδος (1730 – 1830) Ρομαντική μουσική (1815 – 1910) Σύγχρονη εποχή (1910 – σήμερα)