Ο Βαγγέλης Κτιστάκης (1907 - 16 Ιουνίου 1944) ήταν Κρητικός αγωνιστής από τα Χανιά. Υπήρξε ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και αντιστασιακός. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς το 1944.
Βιογραφία
Ο Βαγγέλης Κτιστάκης γεννήθηκε στα Χανιά το 1907, γόνος εύπορης οικογένειας. Έκανε νομικές σπουδές στην Αθήνα και στο Βερολίνο όπου το 1930 αναγορεύτηκε διδάκτορας του εκεί Πανεπιστημίου με τη διατριβή του "Η ευθύνη των εφοπλιστών".[1] Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ασπάστηκε την κομμουνιστική ιδεολογία και όταν επέστρεψε στην Κρήτη το 1932 εντάχθηκε στο ΚΚΕ. Ήταν από τα πλέον μορφωμένα στελέχη του ΚΚΕ και γνώριζε αρκετές ξένες γλώσσες. Διώχθηκε επανειλημμένα και δούλεψε στον μηχανισμό της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ.[2] Το κομματικό του ψευδώνυμο ήταν Ι. Αλεξίου.[3]
Ηγήθηκε της μοναδικής ένοπλης εξέγερσης εναντίον της δικτατορίας του Μεταξά το 1938 στην Κρήτη. Συνεργάτης του ως βασικός εμπνευστής της εξέγερσης και καθοδηγητής της ήταν ο Αριστομένης Μητσοτάκης[4] και ο Εμμανουήλ Μάντακας. Η αρχική επιτυχία της εξέγερσης είχε ως αποτέλεσμα να εφησυχάσουν οι αγωνιστές και τελικά να αποκατασταθεί ο έλεγχος από το καθεστώς. Μετά την αποτυχία της εξέγερσης στην Κρήτη, ο Κτιστάκης διέφυγε στην Αθήνα και έζησε στην παρανομία.
Το 1939-40 ήταν μέλος της λεγόμενης Παλιάς Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (ΠΚΕ). Το 1941 διαγράφηκε από το ΚΚΕ ως "προβοκάτορας" και "πεμπτοφαλαγγίτης", λόγω της συμμετοχής του στην ΠΚΕ, δεδομένου ότι θεωρούνταν κατασκεύασμα της Ασφάλειας. Αποκαταστάθηκε το καλοκαίρι του 1943 και στάλθηκε στην Κρήτη ως γραμματέας της Επιτροπής Κρήτης του ΚΚΕ.[5] Το 1944 ορίστηκε πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής Κρήτης της ΠΕΕΑ.
Συνελήφθη από μεικτό απόσπασμα χωροφυλάκων[6] και Γερμανών[7] στα Χανιά, και εκτελέστηκε με τσεκούρι στις 16 Ιουνίου 1944.[8]. O χωροφύλακας που τον αναγνώρισε και τον συνέλαβε τον κυνηγούσε προπολεμικά ενώ εκτελέστηκε αργότερα από μέλη του ΕΑΜ. Ο Κτιστάσκης βασανίστηκε, και αρνήθηκε να κάνει έστω και απλή αποκήρυξη της ιδεολογίας του όπως του ζητήθηκε, για να ζήσει.[9]
Οικογένεια
Ο Κτιστάκης είχε παντρευτεί το 1933 την Ευαγγελία Παλίδου και απέκτησαν έναν γιο, το Γιάννη. Ο Γιάννης Κτιστάκης σπούδαζε μηχανικός στην Αγγλία και πνίγηκε στις 10 Μαΐου 1956, σε ηλικία 20 ετών, κατά τη διάρκεια υποβρυχίου ψαρέματος στα Χανιά.[10] Η αδερφή του Μαρία Κτιστάκη ήταν παντρεμένη με τον στρατηγό Εμμανουήλ Μάντακα[11].
Επίσης, είχε παντρευτεί με δεύτερο γάμο στις αρχές του 1940 το μέλος και στέλεχος του ΚΚΕ Σταματία Βιτσαρά - Κτιστάκη.[12]
Πηγές
Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
Το ΚΚΕ στο ιταλοελληνικό πόλεμο του 1940-41, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2015
Βασίλης Νεφελούδης "Ακτίνα Θ'", Εκδόσεις της Εστίας, Αθήνα 2007
Περικλής Ροδάκης "Νίκος Ζαχαριάδης", Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2007
Γρηγόρης Φαράκος "Β' Παγκόσμιος Πόλεμος: Σχέσεις του ΚΚΕ και Διεθνούς Κομμουνιστικού Κέντρου", εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004
Παραπομπές
Το ΚΚΕ στο ιταλοελληνικό πόλεμο του 1940-41 (2015), σελ. 228
Φαράκος (2004), σελ. 426-427
Το ΚΚΕ στο ιταλοελληνικό πόλεμο του 1940-41 (2015), σελ. 228
100+4 χρόνια Ελλάδα, εκδόσεις Μανιατέα, νέα έκδοση 2004, τ. 1, σελ. 253
Φαράκος (2004), σελ. 426-427
ιστοσελίδα ρεπορτάζ χωρίς σύνορα, συνέντευξη Γεώργιος Χριστοδουλάκης, ανακτήθηκε στις 25/1/2017
Το ΚΚΕ στο ιταλοελληνικό πόλεμο του 1940-41 (2015), σελ. 228
Φαράκος (2004), σελ. 426-427
ιστοσελίδα ρεπορτάζ χωρίς σύνορα, συνέντευξη Γεώργιος Χριστοδουλάκης, ανακτήθηκε στις 25/1/2017
Αλίκη Παλίδου : Ντοκουμέντα μιας εποχής, εφ. Πατρίς, 17-8-2009, ανάκτηση 12-7-2013.
εφημερίδα Ριζοσπάστης, Τρίτη 21 Νοέμβρη 2000, Σελίδα 35 ανακτήθηκε στις 25/1/2017]
Το ΚΚΕ στο ιταλοελληνικό πόλεμο του 1940-41 (2015), σελ. 228
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
