.
Ο Θωμάς Μαγκριώτης (1882[1] - Γιαννιτσά, 14 Σεπτεμβρίου 1944) ήταν Έλληνας επιχειρηματίας, βουλευτής Πέλλης και Δήμαρχος Γιαννιτσών.
Εκτελέστηκε στις 14 Σεπτεμβρίου του 1944 στη Σφαγή των Γιαννιτσών, μαζί με τουλάχιστον 100 άλλους συμπολίτες του, από Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών.
Βιογραφία
Γεννήθηκε το 1882. Πολιτεύτηκε με το Συνεργατικό Αγροτικό Κόμμα και εξελέγη βουλευτής Πέλλης το 1926 συγκεντρώνοντας 1.083 ψήφους, εκλεγόμενος από την δεύτερη κατανομή.[2]
Ο Μαγκριώτης ήταν δήμαρχος Γιαννιτσών από το 1942 μέχρι το 1944. [3]Στα τέλη Φεβρουαρίου του 1944 εγκαταστάθηκε στα Γιαννιτσά ο Φριτς Σούμπερτ, με μια ομάδα περίπου 50 Ελλήνων, συνεργατών των Γερμανών οι οποίοι από την πρώτη ημέρα προέβησαν σε συλλήψεις, φυλακίσεις και τα βασανιστήρια κατοίκων των Γιαννιτσών και γειτονικών χωριών.[4] Τελικά η δημοτική αρχή με επικεφαλής τον Μαγκριώτη, παρενέβη στον Γερμανό στρατιωτικό διοικητή της πόλης Μαξ Πέσκο, και πέτυχε την απομάκρυνση του Σούμπερτ και των ανδρών του από τα Γιαννιτσά. Για τον λόγο αυτό ο Σούμπερτ «εμίσει θανασίμως» τον Μαγκριώτη και δύο μέρες πριν φύγει πήγε στο Δημαρχείο και βρίζοντας το δήμαρχο, το γραμματέα και τον ταμία τους απείλησε λέγοντάς τους «Άμα θα ξαναγυρίσω δεν μου γλυτώνετε». Από τον Απρίλιο μέχρι το Σεπτέμβριο του 1944 ο Σούμπερτ έδρασε κυρίως σε διάφορες περιοχές της Χαλκιδικής, από όπου έστειλε επιστολή στον Μαγκριώτη με την οποία τον διέταξε να θερίσει και να αλωνίσει τον κλήρο δύο ανδρών του σε ένα γειτονικό χωριό των Γιαννιτσών. Η μη συμμόρφωση του Μαγκριώτη με την εν λόγω εντολή θα θεωρούνταν σαμποτάζ κατά των Γερμανών γεγονός που θα επέσυρε την ποινή του θανάτου. [5] Στα μέσα Ιουνίου ο Σούμπερτ ξαναπέρασε από τα Γιαννιτσά απείλησε ξανά τον Μαγκριώτη, το γραμματέα και τον ταμία λέγοντάς τους: «Έπρεπε να σκοτώσω εσέ, Δήμαρχε, και αυτούς[...] για να ομολογήσετε ποιοι είναι οι κομμουνισταί εδώ και για να μην γίνεται στο εξής τίποτα αλλά δε θα μου γλυτώσετε...» [6]
Ξημερώματα της 14ης Σεπτεμβρίου του 1944, ο Σούμπερτ με τους άνδρες του, που στο μεταξύ είχαν επιστρέψει στα Γιαννιτσά, μαζί με τον Κύρο Γραμματικόπουλο, τον Γεώργιο Πούλο και άλλους, υποχρέωσαν τους άνδρες και τα αγόρια άνω των 15 ετών να συγκεντρωθούν στην αυλή του 1ου Δημοτικού Σχολείου και τις γυναίκες και τα μικρότερα παιδιά στην Πλατεία Ωρολογίου. [7] Είχε προηγηθεί, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1944, σύσκεψη του Γερμανού στρατιωτικού διοικητή Πέσκο με τον Σούμπερτ, το Γραμματικόπουλο, τον Πούλο και άλλους επικεφαλής διαφόρων ένοπλων ομάδων που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς, στην οποία οι μετέχοντες αποφάσισαν να λάβουν σκληρά μέτρα για να τρομοκρατήσουν τους κατοίκους προκειμένου να σταματήσει οποιαδήποτε υποστήριξη προς την αντίσταση [8] καθώς το καλοκαίρι του 1944 είχαν γίνει πολλές επιθέσεις στην πόλη και στη γύρω περιοχή από δυνάμεις του ΕΛΑΣ [9] [10] ενώ σύνδεσμος του ΕΑΜ είχε κατάφερει να φυγαδεύσει στο βουνό ένα Γερμανό στρατονόμο. Τα Γιαννιτσά και η γύρω περιοχή είχαν πολύ μεγάλη σημασία για τους Γερμανούς, για να μπορούν να ελέγχουν τους βασικούς άξονες μεσώ των οποίων μεταφέρονταν τρόφιμα και πολεμοφόδια απαραίτητα για τα στρατεύματά τους.
Κατά τη διαδικασία συγκέντρωσης στους παραπάνω χώρους δεκάδες άνθρωποι υπέστησαν άγριο ξυλοδαρμό. Ο Σούμπερτ άρχισε να βρίζει τους συγκεντρωμένους και να τους απειλεί ότι θα τους σκοτώσει όλους. Στη συνέχεια οι άντρες του, άρχισαν να διαλέγουν άτομα από το συγκεντρωμένο πλήθος και να τους δέρνουν μέχρι θανάτου. [11]Μέσα στους συγκεντρωμένους ήταν και ο Μαγκριώτης τον οποίο οι άνδρες του Σούμπερτ τον περιέφεραν για να υποδείξει αυτούς που ήταν κομμουνιστές όμως ο δήμαρχος επαναλάμβανε διαρκώς: «Οι κομμουνιστές δεν είναι εδώ αλλά στο βουνό». Ο Σούμπερτ απευθυνόμενος στον Μαγκριώτη του είπε: «Δήμαρχε θα σε σκοτώσω πρώτα εσένα και μετά τους ρουφιάνους τους παπάδες» και έδωσε εντολή να τον πάρουν και να τον εκτελέσουν. Ο Θωμάς Μαγκριώτης εκτελέστηκε μαζί με άλλους οκτώ κατοίκους των Γιαννιτσών, από τον υπαρχηγό του Σούμπερτ Γερμανάκη στην ερειπωμένη καπναποθήκη του Τάντση στο κέντρο των Γιαννιτσών. Πριν την εκτέλεσή τους οι άνδρες του Σούμπερτ τους αφαίρεσαν ότι πολύτιμο είχαν επάνω τους καθώς και τα ρούχα και τα παπούτσια τους. [12] Την μέρα εκείνη εκτός από τον Μαγκριώτη δολοφονήθηκαν περισσότεροι από 100 κάτοικοι των Γιαννιτσών ενώ θεατές των βασανιστηρίων και των εκτελέσεων ήταν Γερμανοί αξιωματικοί. [13]
Το 1971 ανεγέρθηκε η προτομή του από μάρμαρο στο παλαιό νοσοκομείο της πόλης, για να μεταφερθεί αργότερα στην πλατεία Γκόνου Γιώτα.[14]
Παραπομπές
Μητρώο Πληρεξουσίων, Βουλευτών και Γερουσιαστών 1822-1935, Βουλή των Ελλήνων, Εθνικό Τυπογραφείο, 1986 (σελ. 121, αρ. 882).(pdf)
Εκλογές 1926, Οι 2010 πολιτευτές, Αέρα,
http://www.giannitsa.gr/i
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ.226-227
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ.228
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ.229
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ.358
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ. 357
Στράτος Δορδανάς, Το αίμα των αθώων. Αντίποινα των γερμανικών αρχών κατοχής στην Μακεδονία, 1941-1944, Εστία, σελ.544
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ.356
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ.358-360
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ.361
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία του Θανάση Φωτίου, σελ.365
Η πόλη μας, Φωτογραφία της προτομής του δημάρχου Μαγκριώτη, 30-4-2012, ανάκτηση 30-5-2015.
Πηγές
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα- Η αιματηρή πορεία του Φρίτς Σούμπερτ και του ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην κατοχική Κρήτη και Μακεδονία, του Θανάση Φωτίου.
Το αίμα των αθώων. Αντίποινα των γερμανικών αρχών κατοχής στην Μακεδονία, 1941-1944, του Στράτου Δορδανά.
Μαγκριώτης, Βασίλειος
Μαγκριώτης, Γιάννης
Μαγκριώτης, Θωμάς
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
