.
Ο Τάκις (ψευδώνυμο του Παναγιώτη Βασιλάκη) είναι Έλληνας γλύπτης. Συγκαταλέγεται στους εκπροσώπους της σύγχρονης εικαστικής σκηνής και της κινητικής τέχνης.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στις 25 Οκτωβρίου του 1925 στην Αθήνα και ήταν το έκτο από τα επτά παιδιά μιας εύπορης οικογένειας, ο πατέρας κτηματίας, η οποία όμως μετά την Μικρασιατική καταστροφή χρεοκόπησε. Η καταγωγή της οικογένειας είναι από την Αλαγονία της Πελοποννήσου. Μεγάλωσε στην Νέα Χαλκηδόνα μέσα στη φτώχεια και σε νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και την γλυπτική. Το 1954 έφυγε από την Ελλάδα και μετά από περιπλάνηση στις ΗΠΑ και την Ευρώπη εγκαταστάθηκε στο Παρίσι.
Έχει δημιουργήσει πάρα πολλά έργα, τα οποία υπάρχουν σε δημόσιους χώρους και εκθέσεις. Το 1960 τού απονεμήθηκε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τα έργα Telesculpture («Τηλεγλυπτό») και Telesculpture Electromagnetique («Ηλεκτρομαγνητικό Τηλεγλυπτό»), από το υπουργείο πολιτισμού της Γαλλίας.
Το 1964 αγόρασε εκτάσεις στο Γεροβουνό, στους πρόποδες της Πάρνηθας, όπου έχει κατασκευάσει το σπίτι του, στο οποίο μένει τα καλοκαίρια. Εκεί έχει ιδρύσει το Κέντρο Έρευνας Τέχνης και Επιστήμης (ΚΕΤΕ).
Το 1987 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Φρανσουά Μιτεράν με τη διάκριση του Ταξιάρχη των Γραμμάτων και Τεχνών. Το 1995 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 46η Μπιενάλε της Βενετίας.
Η αυτοβιογραφία του
Η αυτοβιογραφία του Τάκι έχει εκδοθεί δύο φορές. Η πρώτη φορά ήταν στο Παρίσι το 1961 από τον εκδοτικό οίκο Julliard με τίτλο "Estafilades". Στα ελληνικά εκδόθηκε το 2005 από τις εκδόσεις Φερενίκη με τίτλο "Takis".
Το έργο του
«Ο Τάκις δούλεψε σκληρά στο χώρο του ανεξερεύνητου και του μυστηρίου αρχίζοντας πάντα από το βάθος για να συναντήσει το σύμπαν. Δύο θεμελιακές αρχές, η απόλυτη πραγματικότητα του πνεύματος και η αδιάκοπη μεταμόρφωση της ζωής, μέσα στην ίδια της την κίνηση, σφραγίζουν το έργο του».
Τάκης Μαυρωτάς (κριτικός τέχνης και διευθυντής του ιδρύματος Πετρίδη) Φεβρουάριος 2008.
Η πορεία του στη γλυπτική
1946 Η τέχνη των κυκλαδικών ειδωλίων και της αρχαϊκής εποχής, αλλά και η γνωριμία του με τα έργα των Αλμπέρτο Τζιακομέτι (Alberto Giacometti) και Πάμπλο Πικάσο (Pablo Picasso) αποτέλεσαν πηγές έμπνευσης για μία σειρά μορφών από σύρμα, ύφασμα και γύψο.
1952 Δημιούργησε μαζί με τον Μίνωα Αργυράκη και τον Ραϋμόνδο ένα καλλιτεχνικό εργαστήρι στην Ανάκασα.
«Τέσσερις στρατιώτες» γλυπτό σε γύψο
Συμμετοχή στην πρώτη Διεθνή Έκθεση των Δελφών
1954 Μετά από περιπλάνηση στις Η.Π.Α. και την Ευρώπη, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι.
Μελέτησε την Αιγυπτιακή γλυπτική.
Άρχισε να δημιουργεί γλυπτά από σφυρηλατημένο σίδηρο: «Οιδίπους και Αντιγόνη», «Σφίγγα» και «Είδωλον»
1955 Η εφεύρεση του ραντάρ και η τεχνολογική διαμόρφωση του σταθμού του Καλαί στάθηκαν η αφορμή να δημιουργήσει τα πρώτα «Σινιάλα».
Πρώτη ατομική έκθεση στο εξωτερικό: «Μορφές από γύψο και σίδηρο» στη Hanover Gallery του Λονδίνου.
1956 Τα «Σινιάλα» έγιναν κινητικά. Με την πνοή του ανέμου χτυπούν μεταξύ τους και παράγουν μουσικούς ήχους.
Συμμετοχή στην Πρώτη Διεθνή Έκθεση Πλαστικών Τεχνών στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Παρισιού.
1957 Τα «Σινιάλα» μετατράπηκαν σε πυροτεχνήματα με τα οποία παρουσίαζε διάφορα happenings σε δημόσιους χώρους της πόλης του Παρισιού.
Δημιούργησε τις πρώτες ορειχάλκινες σφαίρες τις οποίες ονόμασε «Εσωτερικούς Χώρους» καθώς και τα πρώτα του «Ορειχάλκινα Φυτά».
1958 «Ανακάλυψε» τα μαγνητικά πεδία, τα οποία στο εξής θα αποτελέσουν τη βάση του έργου του.
1959 Δημιούργησε το πρώτο «Τηλεγλυπτό»: Ένα καρφί δεμένο σε μία νάιλον χορδή αιωρείται εξαιτίας της έλξης ενός μαγνήτη.
1960 Παρουσίασε τα πρώτα "Τηλεμαγνητικά γλυπτά", που δημιούργησε εκμεταλλευόμενος τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, κάνοντας αισθητή την αόρατη ενέργεια που περιβάλλει το σύμπαν στην γκαλερί Iris Clert στο Παρίσι με τίτλο «Το αδύνατο: Ο άνθρωπος μέσα στο χώρο»
1961 Γνώρισε το Μαρσέλ Ντυσάν στις Η.Π.Α.
«Μαγνητικοί Τοίχοι», «Τηλεπίνακες ζωγραφικής», «Τηλεφώτα»
Τα «Τηλεμαγνητικά γλυπτά» του εκτίθενται στη Γκαλερί Τέχνης του Αλεξάνδρου Ιόλα στη Νέα Υόρκη, ο οποίος προώθησε εμπορικά τα έργα του μέχρι το 1976.
1962 Δημιούργησε το πρώτο του μουσικό έργο «Ο Ήχος του Κενού» σε συνεργασία με τον Έρλ Μπράουν (Earle Brown).
1963 «Ο Ήχος του Κενού» εκτίθεται στη Γκαλερί Κορντιέ - Έκστρομ στη Νέα Υόρκη σε μία έκθεση με τίτλο «Για Μάτια και Αφτιά».
1965 Δημιούργησε τα πρώτα του μουσικά γλυπτά
1966 «Καντράν» – Ηλεκτρο-μουσικό ανάγλυφο του Τάκι στην Γκαλερί Ίντικα του Λονδίνου.
1967 Έλαβε μέρος στην έκθεση «Φως και Κίνηση» του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού
1968 1969 Γίνεται επισκέπτης ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του M.I.T. και ξεκινά τη δημιουργία μίας σειράς «Ηλεκτρομαγνητικών Γλυπτών» τα οποία προκύπτουν ως αποτέλεσμα της έρευνάς του.
1972 Έκθεση- Αναδρομή στο Εθνικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης στο Παρίσι.
1974 Ο πρώτος «Μουσικός Χώρος» εκτίθεται στο Κούνστφεραϊν στο Αννόβερο.
Δημιουργία των πρώτων Ερωτικών Γλυπτών.
1977 Συμμετοχή στην έκθεση «Documenta VI» του Κάσελ με ένα «Μουσικό Χώρο».
1981 «3 τοτέμ» – Μουσικός Χώρος στο Φόρουμ του Κέντρου Ζωρζ Πομπιντού.
1984 Συμμετοχή στην έκθεση «Ο Αιώνας του Κάφκα» στο Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού.
1988 Δημιουργεί ένα Σινιάλο για το Ολυμπιακό Πάρκο της Σεούλ.
1990 Αναλαμβάνει τη δημιουργία Φωτεινών Σινιάλων για τη Μεγάλη Αψίδα της Ντεφάνς.
1992 Μετατρέπει το Αντλιοστάσιο του Μποβέ σε ένα μουσικό γλυπτό ύψους 65μ.
1993 Έκθεση-Αναδρομή στην Εθνική Πινακοθήκη του Μουσείου Ζε ντε Πομ.
Πέντε Αιολικά Σινιάλα στολίζουν τον κήπο της UNESCO.
1994 Η έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης του Μουσείου Ζε ντε Πομ παρουσιάζεται και στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.
1999 Η Αττικό Μετρό παραγγέλλει ένα έργο για τον υπόγειο σταθμό του Φιξ στην Αθήνα.
2000 Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Βαρκελώνης (MACBA) και η Γκαλερί Χέιγουορντ του Λονδίνου εκθέτουν έργα του.
Ο Τάκις πραγματοποιεί τα αποκαλυπτήρια του «γλυπτού ηλιακής ενέργειας» στους Δελφούς.
2001 Η γκαλερί Ξίππας εκθέτει έργα του στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το πρόγραμμα Art Athina 2001.
2003 Συμμετοχή στην έκθεση «Μουσικοί Καθρέφτες – Ιστορική Συνείδηση» μετά από αίτημα της Εταιρίας για την Κατασκευή Νέου Κτιρίου για την Ελληνική Λυρική Σκηνή και Ακαδημία «Μαρία Κάλλας».
Η «Παράλληλη Ταλαντούμενη Γραμμή» (1972) και η «Μαγνητική Κολώνα» (2003) του Τάκι εκτίθενται στη γκαλερί Ξίππας στην Αθήνα.
Έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτισμού των Δελφών: Ο Τάκις συμμετέχει με την «Αφιέρωση στον Απόλλωνα (μελέτη 1)».
2004 Οι «Μουσικές Σφαίρες» εκτίθενται στην έκθεση του Ατόμιουμ «σε ισορροπία και σε κίνηση». –
Το νέο έργο του «Η Μουσική των Σφαιρών: Μουσικός Χώρος 1» εκτίθεται στο Κέντρο Μοντέρνας Τέχνης της Λάρισας.
«Μαγνητικοί Τοίχοι», «Αιολικά Σινιάλα», «Σφαίρες Αντιβαρύτητας» και «Μουσικές Σφαίρες» εκτίθενται στη Σικελία (Γκαλερία Κρέντιτο Σιτσιλιάνο) και το Μιλάνο (Γκαλερία Γκρούπο)
Με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας οι «Ολυμπιακές Σπείρες» και τα «Αιολικά Σινιάλα» εκτίθενται στην Εθνική Γλυπτοθήκη καθώς και στην έκθεση «Athens by Art» που οργανώθηκε από το Δήμο Αθηναίων.
2006 «Ηλιακά Μαγνητικά Πεδία», έκθεση στο Κέντρο Τεχνών Σταύρου Μιχαλαριά στην Αθήνα.
2007 Έκθεση στο Ίδρυμα Μαέ στο Σαιν Πωλ, Γαλλία.
2008 Έκθεση Art Athina, «Μαγνητικοί Τοίχοι».
2012 Περιοδική έκθεση στο lobby του Hilton Athens hotel με τέσσερις ''Μαγνητικούς Τοίχους''
Έκθεση με τίτλο: «Μαγνητικοί Τοίχοι - Η 4η Διάσταση» στην γκαλερί Axel Vervoordt στην Αμβέρσα του Βελγίου
Η συνεισφορά του στη μουσική, το θέατρο και τον κινηματογράφο
Το περιοδικό New Scientist, σε άρθρο του με τίτλο «Οι ήχοι του αύριο», τον κατέταξε μαζί με τους Ιάννη Ξενάκη και John Cage στους περισσότερο υποσχόμενους μουσικούς του 20ου αιώνα. (New Scientist, “The sounds of tomorrow”, December 22, 1966)
1973 Τα “Φωτεινά Σινιάλα” και τα “Ηχητικά Γλυπτά” διαμορφώνουν τη σκηνοθεσία και αποτελούν έμπνευση για τη χορογραφία της ομάδας χορού «Elkesis» του Γιάαπ Φλίερ του Ολλανδικού Θεάτρου Χορού.
Συνέθεσε τη μουσική της παράστασης “Vacantes” του Κακογιάννη
1974 Συνέθεσε τη μουσική για την ταινία του Κώστα Γαβρά,"Ειδικό Δικαστήριο".
1979 Παράσταση με τον Σαρλμάν Παλεστίν στο Μουσείο Ρατ στη Γενεύη. – «Κέλνισερ Κούνστφεραϊν», παράσταση με τον Ναμ Γιούν Πάικ στην Κολωνία εμπνευσμένη από το «Μουσικό Χώρο» του Τάκι.
1983 Συνέθεσε τη μουσική και δημιούργησε τα σκηνικά για την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη, στην Επίδαυρο.
Συνεργάζεται, επίσης, με τον Κώστα Γαβρά, κάνοντας τη μουσική επένδυση στην ταινία "Section Speciale".
1986 "Παράλληλη Ερωτική Γραμμή" : μία παράσταση με τη Ζοέλ Λεάντρ (μουσικός) και τη Μάρθα Ζιώγα (χορεύτρια) στο
Μουσείο Ρατ, στη Γενεύη.
1988 Σχεδίασε τα κοστούμια, συνέθεσε τη μουσική, κατασκεύασε τα σκηνικά και σκηνοθέτησε την παράσταση «Ιοκάστη» στο Κέντρο Τεχνών Σταύρου Μιχαλαριά.
Η αναγνώριση του έργου του
1960 Το Γαλλικό Υπουργείο Βιομηχανίας του απονέμει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για ένα Τηλεγλυπτό και ένα ηλεκτρομαγνητικό Τηλεγλυπτό.
1985 Πρώτο βραβείο στη Μπιενάλε του Παρισιού
Το Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού παραγγέλλει ένα Μαγνητικό Τοίχο για την είσοδο των Σύγχρονων Γκαλερί.
1987 Τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Φρανσουά Μιτεράν με τη διάκριση του Ταξιάρχη των Γραμμάτων και των Τεχνών
Οι δημοτικές αρχές της Ντεφάνς του επιτρέπουν να εκθέσει στο μεγαλύτερο σε έκταση χώρο που έχει παραχωρηθεί ποτέ σε καλλιτέχνη: 3.500 τ.μ. για ένα δάσος 39 Σινιάλων ύψους 3,50μ. ως 9,50μ.
1988 Μεγάλο Εθνικό Βραβείο Γλυπτικής της Γαλλίας.
1993 Η Γαλλική Δημοκρατία τον τιμά με μία ειδική έκδοση γραμματοσήμου που απεικονίζει τη «σπείρα» του Τάκι.
1995 Του απενεμήθη ο Ταξιάρχης του Τάγματος του Φοίνικος από τον πρόεδρο της Ελληνικής δημοκρατίας
2001 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απονέμει στο Κ.Ε.Τ.Ε. (Κέντρο Έρευνας για την Τέχνη και τις Επιστήμες) τιμητική πλακέτα για τη συνεισφορά του στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
2005 Εγκατάσταση 3 Αιολικών Σινιάλων στην πρόσοψη του Μπενάκειου Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα.
Τρία έργα του απεικονίζονται στη Χριστουγεννιάτικη κάρτα του Κέντρου Πομπιντού.
Δωρεές και φιλανθρωπικό έργο
2001 Ο Τάκις δωρίζει 3 "Σινιάλα" στη μόνιμη συλλογή του Κέντρου Πομπιντού στο Παρίσι. Τα σινιάλα τοποθετούνται στην ταράτσα του κτιρίου στον 5ο όροφο.
2003 Προσφέρει ένα «Μουσικό» ως συμβολική κίνηση για τη Νέα Ελληνική Λυρική Σκηνή.
2007 Έκθεση "Αντανακλάσεις Πλανητών" , στο ξενοδοχείο Intercontinental, στο K.E.T.E και στο Ροταριανό Όμιλο Δυτικής Αττικής, τα έσοδα των οποίων διανεμήθηκαν σε ανθρωπιστικά έργα του Ομίλου, όπως το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας για την εξάλειψη της νόσου.
2009 Έκθεση και δωρεά 100 μαγνητικών έργων του Τάκι στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα σε συνεργασία με τη Γκαλερί Ξίππας και το Ίδρυμα K.E.T.E.
Το Κέντρο Έρευνας για την Τέχνη και τις Επιστήμες (Κ.Ε.Τ.Ε.)
1964 Ο Τάκις αγόρασε το λόφο στο Γεροβουνό, στους πρόποδες της Πάρνηθας και ξεκίνησε η κατασκευή του Κ.Ε.Τ.Ε.
1986 Ιδρύθηκε επίσημα και ξεκίνησε η λειτουργία του
1993 Εγκαίνια του K.E.T.E. στην Αθήνα.
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
Ενημερωση για το εργο του
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
Παρασκήνιο, 1) Takis αναδρομή - διαδρομή, 2) Ο Takis στο Γερόβουνο (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
