Η Ρηνιώ Παπανικόλα (15 Ιουλίου 1936 - 24 Φεβρουαρίου 2001) ήταν Ελληνίδα ραδιοφωνική παραγωγός.
Βιογραφία
Η Ρηνιώ Παπανικόλα, κόρη του Στρατή και της Άννας, γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου του 1936 στη Μυτιλήνη. Εκεί έζησε μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία σε ένα σπίτι-πνευματικό κέντρο, καθώς ο πατέρας της, λογοτέχνης, δημοσιογράφος και εκδότης της σατιρικής και λαογραφικής εφημερίδας "Τρίβολος", υπήρξε από τους πρωτεργάτες της Λεσβιακής Άνοιξης. Ήρθε στην Αθήνα για το γυμνάσιο, τελείωσε το Κολλέγιο στο Ελληνικό, πέρασε στη Φιλοσοφική Σχολή, αλλά έδωσε εξετάσεις και στο Θέατρο Τέχνης και προτίμησε τη δραματική σχολή του Κουν. Συμμαθήτρια με τον Κώστα Καζάκο και τον Πέτρο Φυσσούν, αποτελούσε μαζί τους μιαν αχώριστη τριάδα.
Παράλληλα, πιάνει δουλειά στο βιβλιοπωλείο – εκδοτικό και δισκογραφικό οίκο Ίκαρο, όπου και γνωρίζει τον για 5 χρόνια σύζυγο της, Δημήτρη Θεμελή. Μαζί απέκτησαν μια κόρη και μαζί έφτιαξαν τον Κύκλο, δισκάδικο - σημείο συνάντησης των ανθρώπων της μουσικής και γενικότερα της πνευματικής ζωής στο Σύνταγμα.
Έμαθε ραδιόφωνο από τον Τζων Βεϊνόγλου. Οι πρώτες της εκπομπές στο ραδιόφωνο χρονολογούνται στις αρχές της δεκαετίας του '60. Στη συνέχεια, και παράλληλα με τα μαγαζιά, κάνει μουσικές επιμέλειες για το ραδιόφωνο, τη διαφήμιση και κυρίως το θέατρο (μόνιμη συνεργάτις του δασκάλου της Καρόλου Κουν).
Με τη δικτατορία, ως φίλη του Μίκη Θεοδωράκη, συμμετέχει στην υπόθεση με το μαγνητόφωνο στο Σύνταγμα, κρύβει το συνθέτη στο σπίτι της, συλλαμβάνεται μαζί με τη μητέρα της, κρατείται για κάποιους μήνες, περνάει από δίκη και αθωώνεται. Μόλις αφέθηκε ελεύθερη, άνοιξε το δισκοπωλείο "Blow Up" στην Βουκουρεστίου, σημείο αναφοράς για μιαν ολόκληρη εποχή. Τέλη του 1973 κλείνει το "Blow Up" και κάνει το "Ρηνιώ" στην Βαλαωρίτου. Παράλληλα οργανώνει συναυλίες ελληνικού τραγουδιού, κυρίως με τον Σταύρο Ξαρχάκο και τον Νίκο Ξυλούρη. Το 1976, κλείνει το τελευταίο μαγαζί και ασχολείται κυρίως με το ραδιόφωνο και τις μουσικές επιμέλειες.
Στο ραδιόφωνο ασχολήθηκε με όλα τα είδη της μουσικής. Έχοντας περάσει από το Πρώτο και Δεύτερο Πρόγραμμα, ξεκίνησε μια ρηξικέλευθη συνεργασία με το Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου Χατζιδάκι, φτιάχνοντας εκπομπές όπου τα πάντα ταίριαζαν με τα πάντα. Αφετηρία υπήρξε η εκπομπή - ορόσημο "Τα Τραγούδια της Γης", όπου συνυπήρχαν όλα τα είδη μουσικής και ακούγονταν νέοι, άγνωστοι μέχρι τότε Έλληνες συνθέτες.
Συνέχισε μέχρι τέλους να καλλιεργεί ένα ιδιότυπο στιλ ποικίλων εκπομπών λόγου και μουσικής. Κατ’ εξοχήν παραγωγός και παρουσιάστρια εκπομπών συνύπαρξης αυτών των δύο στοιχείων, με άξονες αφενός την ποίηση σε κείμενα είτε δικά της είτε ποιητών, κυρίως Ελλήνων (ιδιαίτερα τα τελευταία 8 χρόνια στον Μελωδία), και αφετέρου τη λαογραφία. Σχετικά με την τελευταία πρέπει να αναφερθούν "Το Ελληνικό Παραμύθι" στο Τρίτο Πρόγραμμα, ένα ταξίδι στη λαϊκή μυθοπλασία ντυμένο με γνωστά και άγνωστα δημοτικά τραγούδια, και "Το Γλυκό του Κουταλιού", ένα δικής της έμπνευσης μείγμα από λαογραφικά στοιχεία, στην κρατική ραδιοφωνία πρώτα και στον 902 Αριστερά στη συνέχεια. Στο Τρίτο είχε την ευκαιρία να παραγγέλλει η ίδια πρωτότυπο μουσικό υλικό σε διάφορους συνθέτες, ειδικά ηχογραφημένο για τις εκπομπές της.
Έχει δημιουργήσει και παρουσιάσει αρκετούς κύκλους μουσικών εκπομπών για την κρατική τηλεόραση, προβάλλοντας πολλά από τα καθιερωμένα πρόσωπα του ελληνικού τραγουδιού, δίνοντας έμφαση στην καινούργια παραγωγή, αλλά και σημαντικούς νέους μουσικούς στα πρώτα τους βήματα.
Συνέχισε να κάνει ένα μεγάλο αριθμό από μουσικές επιμέλειες για θέατρο. Εκτός από τον Κάρολο Κουν, έχει επίσης συνεργαστεί με τον Γιώργο Λαζάνη, τον Μίμη Κουγιουμτζή και τον Γιώργο Αρμένη στο Θέατρο Τέχνης, αλλά και με την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο, την Αλίκη Βουγιουκλάκη, τον Γιώργο Μιχαηλίδη, τον Μίνωα Βολανάκη κ.ά. και επεξέτεινε αυτή της τη δραστηριότητα στην τηλεόραση (τελευταία της δουλειά, σε συνεργασία με την κόρη της, ήταν το 3ωρο ντοκυμαντέρ της Μαίρης Κουτσούρη για το ανακαινισμένο Μουσείο Μπενάκη), σε εικαστικές εκθέσεις, καθώς και στον κινηματογράφο. Στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου του 1980 απέσπασε ειδικό βραβείο Μουσικής Επιμέλειας, που έχει απονεμηθεί μόνο εκείνη τη χρονιά σε ολόκληρη την ιστορία του θεσμού, για την ταινία του Στάθη Κατσαρού Πετροχημικά οι Καθεδρικές της Ερήμου.
Έγινε πολύ γνωστή και περιζήτητη για τη χαρακτηριστική χροιά της φωνής της. Εκτός από τις δικές της εκπομπές, έχει «σπηκάρει» ένα πλήθος από τηλεοπτικές, δισκογραφικές και κινηματογραφικές παραγωγές, με αποκορύφωμα τις επίσης βραβευμένες "Δίκες της Χούντας" του Θεοδόση Θεοδόσοπουλου.
Το 1996 κυκλοφόρησε το μοναδικό της βιβλίο, η ποιητική συλλογή Μπλε, που αμέσως εξαντλήθηκε.
Το 2000 έγραφε στο περιοδικό «Μελωδία» κριτική, συνεντεύξεις και την αυτοβιογραφία της, που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει, με τίτλο Ιστορίες από την ζωή των Δίσκων.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Εσβησε απροσδόκητα η Ρηνιώ Παπανικόλα, Καθημερινή, 28 Φεβρουαρίου 2001, ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2009.
Στερνό αντίο στη Ρηνιώ, των Μ. Πετρούτσου, Α. Ανδριτσάκη, Ελευθεροτυπία, 28 Φεβρουαρίου 2001, ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2009.
Η φωνή της Ρηνιώς, 4 Μαρτίου 2001, ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2009.
Η Ρηνιώ Παπανικόλα στο Οπτικοακουστικό Αρχείο της ΕΡΤ
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
