Ο Παύλος Κύρου (βουλγάρικα: Павел Киров,[1] ... - 19 Νοεμβρίου 1906) ήταν Έλληνας οπλαρχηγός μακεδονομάχος από το Ανταρτικό Φλώρινας.
Βιογραφικά Στοιχεία
Ο Παύλος Κύρου τελείωσε το Ελληνικό δημοτικό σχολείο του Αντάρτικου με δάσκαλους τους Ανταρτικιώτες Νικόλαο Σιδέρη και Συμεών Σίμου. Ήταν εγγονός του ξακουστού κλεφταρματολού Ναούμ Κύρου. Από μικρός ακολούθησε τον κλεφταρματολό καπετάν Ναούμ από την Ιεροπηγή Καστοριάς και γνώρισε καλά την περιοχή των Κορεστίων. Το 1881 συμμετείχε στην απαγωγή του Τούρκου καϊμακάμη (έπαρχου) στη Φλώρινα μαζί με τον καπετάν Ναούμ και τον Γεώργιο Δούκα (καπετάν Νταβέλη) από τη Γαλατινή. Το διάστημα 1881-1897 βρέθηκε στην Αθήνα, όπου γνωρίστηκε με Μακεδόνες πολιτικούς, όπως ο Στέφανος Δραγούμης. Κατόπιν επέστρεψε στη Μακεδονία και συνέχισε την αντάρτικη δράση. Συνεργάστηκε με τον Κώττα Χρήστου και με τους Βούλγαρους που προετοίμαζαν την εξέγερση του Ίλιντεν και προέτρεπαν σε ξεσηκωμό όλους τους χριστιανούς με το σύνθημα "Η Μακεδονία στους Μακεδόνες". Διαπίστωσε από πολύ νωρίς τις πραγματικές προθέσεις των Βουλγάρων και αφού διαχώρισε τη θέση του, συνεργάστηκε με το μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη στην οργάνωση και συντονισμό των εθελοντών αξιωματικών που κατεύθαναν στην περιοχή από το ελεύθερο Ελληνικό κράτος μετά το 1904. Συνεργάστηκε με τον Παύλο Μελά στις τελευταίες του επιχειρήσεις.
Προτομή του Παύλου Κύρου στο Ανταρτικό Φλώρινας.
Μετά τη σύλληψη του καπετάν Κώττα (1905), κατέφυγε στην Αθήνα προκειμένου να συγκεντρώσει οπλίτες για τη δημιουργία ένοπλου σώματος. Η προσπάθειά του δεν απέδωσε καρπούς και επέστρεψε στη Μακεδονία. Συνεργάστηκε με πολλούς αξιωματικούς που έδρασαν στην περιοχή, όπως ο Ιωάννης Καραβίτης, ο Γεώργιος Τσόντος, ο Εμμανουήλ Σκουντρής, ο Νικόλαος Καλομενόπουλος και ο Γεώργιος Κατεχάκης. Οργάνωσε δικό του σώμα που έδρασε στην περιοχή Πρεσπών. Μετά την πανωλεθρία (100 νεκροί και 20 αιχμάλωτοι) των ενωμένων Ελληνικών σωμάτων στις 25 Νοεμβρίου του 1905, υπό τον ανθυπίλαρχο Βασίλειο Πανουσόπουλο από τον Οθωμανικό στρατό, στους Ψαράδες Φλώρινας στη Μεγάλη Πρέσπα, ο Παύλος Κύρου διέφυγε εκ νέου στην Αθήνα. Επανέκαμψε λίγο αργότερα και συγκροτώντας δικό του σώμα, συνέχισε την ένοπλη δράση στην περιοχή.
Το τέλος
Μνημείο των μακεδονομάχων οπλαρχηγών Παύλου Κύρου & Σπύρου Κύρου.
Στις 19 Νοεμβρίου του 1906 στο Τρίγωνο Φλώρινας, έπεσε σε ενέδρα Οθωμανικού αποσπάσματος. Ακολούθησε συμπλοκή στην πλατεία του χωριού. Στη διάρκεια της συμπλοκής πυροβολήθηκε από ντόπιο Βουλγαρίζοντα κοντά στη βρύση της πλατείας, όπου και εξέπνευσε.
Γιος του ήταν ο επίσης οπλαρχηγός Λάζαρος Κύρου που συνέχισε τη δράση του στην περιοχή.
Αποτίμηση
Ο Παύλος Κύρου υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Μακεδονομάχους οπλαρχηγούς της περιοχής Φλώρινας - Καστοριάς, συνεχίζοντας τη δράση των παλαιότερων κλεφταρματολών, όπως ο Βασίλειος Ζούρκας και ο Ναούμ Κωνσταντινίδης. Ακούραστος και αποτελεσματικός υπήρξε σημαντικός ηγέτης των Ελλήνων της περιοχής και η δράση του επέδρασε θετικά στην επιτυχία των αξιωματικών που συνέδραμαν από την ελεύθερη Ελλάδα. Υπήρξε ιδιαίτερα εχθρικός προς τα Βουλγαρικά συμφέροντα. Κατηγορήθηκε μαζί με τον Γερμανό Καραβαγγέλη για την προδοσία του παλαιού συντρόφου του Κώττα Χρήστου, καθώς ο τελευταίος φημολογούνταν ότι βρίσκονταν σε διερευνητικές συζητήσεις με τη Βουλγαρική πλευρά για ενδεχόμενη συνεργασία εναντίον των Οθωμανικών αρχών.
Υποσημειώσεις
Stelios Nestor (1962). «Greek Macedonia and the Convention of Neuilly (1919)». Balkan Studies 3 (1): 178. «many leaders who fought and fell in the field defending the Greek cause, though they did not speak but Bulgarian. Such leaders were: Capetan Kottas from Roulia, Vangelis from Strebeno, Kyrou from Zelovo [...]».
Πηγές
"Αφανείς, Γηγενείς Μακεδονομάχοι", επιστημονική επιμέλεια: Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, εκδόσεις University Studio Press, 2008
Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, "Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα", σσ. 110, 111, 131, 133, 134, 136.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
