Ο Νίκος Βέλμος (1890 - 1930) ήταν Έλληνας ηθοποιός, λογοτέχνης, δημοσιογράφος και ζωγράφος.Υπήρξε ο κυριότερος και ένας από τους λίγους ένθερμους υποστηρικτές του Αναρχισμού στον τομέα της λογοτεχνίας.[1][2]
Βιογραφία
Το πραγματικό του όνομα ήταν Νίκος Βογιατζάκης. Γεννήθηκε στην Πλάκα το 1890 από φτωχή οικογένεια. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο με τη Μαρίκα Κοτοπούλη σε ηλικία δεκαέξι ετών και στη συνέχεια στο Βασιλικό Θέατρο με σκηνοθέτη το Θωμά Οικονόμου. Το 1916 δημιούργησε το θίασο Στρατιωτικό Θέατρο. Την ίδια χρονιά κατέληξε στις φυλακές Αβέρωφ λόγω των αναρχοσοσιαλιστικών του ιδεών. Συνεργάστηκε με το Δημήτρη Ροντήρη στο περιοδικό Παρασκήνιο. Το 1926 μετατρέπει το σπίτι του σε Άσυλο Τέχνης που αποτέλεσε χώρο εκθέσεων για πολλούς σημαντικούς νεοέλληνες ζωγράφους, ανάμεσα τους και το 16χρονο τότε Γιάννη Τσαρούχη. Από τις 25 Δεκεμβρίου 1926 αρχίζει να εκδίδει το περιοδικό Φραγκέλιο (sic) που πρόσφερε πολλά στην πνευματική ζωή της Αθήνας της εποχής του και μέσα από το οποίο ασκεί και έντονη κριτική. Συνεργάτες του είναι ο Στρατής Δούκας, ο Αναστάσιος Δρίβας και ο Τεύκρος Ανθίας. Αρχικά κυκλοφορεί ως τετρασέλιδη εβδομαδιαία εφημερίδα ενώ από το 1928 μετατρέπεται σε μηνιαίο δεκαεξασέλιδο. Η έκδοση του λήγει την άνοιξη του 1929. Παράλληλα εκδίδει και το περιοδικό Φύλλα Τέχνης.
Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε με το πεζό Ερωτόπαθος τραγουδιστής το 1910. Υπήρξε μεγάλος θαυμαστής του Σαίξπηρ του οποίου το έργο Αντώνιος και Κλεοπατρα διασκεύασε σε πεζό λόγο σε συνεργασία με το Στρατή Δούκα. Έγραψε ακόμα ποίηση καθώς και μελέτες. Παράλληλα ασχολήθηκε και με τη ζωγραφική ως αυτοδίδακτος.
Το 1930 πέθανε αιφνίδια από τροφική δηλητηρίαση.
Εργογραφία
Ποίηση
Σεβντάς (1911)
Δύο αγάπες· Ξυλογραφίες πρωτότυπες σχεδιασμένες και σκαλισμένες απ’ το ζωγράφο Άγγελο Θεοδωρόπουλο. (1923)
Πεζογραφία
Ο ερωτοπαθος τραγουδιστής (1910)
Ο πιστός της απελπισίας (από τη ζωή ενός αφορισμένου) και μελέτη για το θέατρο. ( 1915 )
Μελέτες
Μελέτη στο θέατρό μας.
Το κοινωνικό βιβλίο (1921)
Παλιά Αθήνα (1931)
Ιστορία του παιδιού (1936)
Θέατρο
Έργα· Τραγωδία. (μαζί η μετάφραση Ποιήματα Δ.Παπαρρηγόπουλου μεταφρασμένα στη δημοτική γλώσσα και το δοκίμιο Στοχασμοί για την ελληνική ποίηση).
Μεταφράσεις - Διασκευές
Ποιήματα Δ.Παπαρρηγόπουλου μεταφρασμένα στη δημοτική γλώσσα (1955)
Βέλμου διασκευή του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας του Σαίξπηρ ξαναφροντισμένη απ’ το Στρατή Δούκα και με ξυλογραφίες σχεδιασμένες και σκαλισμένες απ’ το ζωγράφο Σπύρο Παπαλουκά. Φύλλα Τέχνης του Φραγκελίου αρ.1, 1927.
Παραπομπές
«Στο χάνι των "χαμένων"ποιητών». LiFO. Ανακτήθηκε στις 2015-12-07.
«ΔΉΘΕΝ: Λίγα λόγια για τον αναρχικό Νίκο Βέλμο». dithen2010.blogspot.gr. Ανακτήθηκε στις 2015-12-07.
Πηγές
Βιογραφία από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
Βιογραφία από το βιβλιοπωλείο Λεμόνι
Το περιοδικό Φραγκέλιο στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Νίκος Βέλμος στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
