.
Ο Νικόλαος Γκαργκάνας (20 Ιανουαρίου 1937) είναι οικονομολόγος και Επίτιμος Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Διετέλεσε Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος από τον Ιούνιο του 2002 [1] έως τον Ιούνιο του 2008. Την ίδια περίοδο ήταν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και του Γενικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στην 20 Ιανουαρίου 1937 στο Σουφλί. Πατέρας του ήταν ο Χρίστος Γκαργκάνας, επιχειρηματίας, βουλευτής Έβρου επί μια δεκαετία (1953-1963). Μητέρα του είναι η Ευγενία Γκαργκάνα, το γένος Χατζηνικολάου, με καταγωγή από την Αδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης.
Σπούδασε οικονομικά στην Αθήνα και στο Λονδίνο. Το 1961 έλαβε το πρώτο του πτυχίο από το Οικονομικό τμήμα της Ανωτάτης Σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ - νυν Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Υπηρέτησε στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό ως Επίκουρος Σημαιοφόρος (1959-1961). Μετά την λήξη της θητείας του συνέχισε τις σπουδές του στη σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (London School of Economics and Political Science) και το 1963 απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στα οικονομικά (M.Sc.Econ). Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα και εργάστηκε στην Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος (1964-1966) ως επικεφαλής ομάδας οικονομολόγων-ερευνητών.
Το 1966 επέστρεψε στο Λονδίνο, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στα οικονομικά (1968) και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του University College London (1971). Από το 1968 έως το 1975 εργάστηκε ως οικονομολόγος-ερευνητής στο Βρετανικό Εθνικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (National Institute of Economic and Social Research / NIESR) στο Λονδίνο.
Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1975, μετά την πτώση της δικτατορίας και υπηρέτησε ως ανώτερο στέλεχος στην Τράπεζα της Ελλάδος μετά από προσωπική πρόσκληση του τότε Διοικητή Ξενοφώντος Ζολώτα. Το 1984 έγινε Διευθυντής-Σύμβουλος και από το 1993 έως το 1996 κατείχε τη θέση του Οικονομικού Συμβούλου της Τράπεζας. Το 1996 διορίστηκε Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και το 2002 Διοικητής, θέση από την οποία αποχώρησε όταν έληξε η θητεία του (2008). Λίγο πριν από την λήξη της θητείας του ανακηρύχθηκε ομόφωνα από το Γενικό Συμβούλιο της Τράπεζας της Ελλάδος Επίτιμος Διοικητής[2][3][4][5].
Έχει διατελέσει οικονομικός σύμβουλος του υπουργού Εθνικής Οικονομίας, αρμόδιος για τον σχεδιασμο και την παρακολούθηση της εφαρμογής του Σταθεροποιητικού Προγράμματος 1985-1987, πρόεδρος του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων (1996-2002), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και του Γενικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (2002-2008) κ.α. Το 1998 ανακηρύχθηκε Επίτιμος Εταίρος (Honorary Fellow) του London School of Economics and Political Science[6].
Είναι νυμφευμένος με την Μαρία Γκαργκάνα, το γένος Κόκκα, με την οποία έχουν μια κόρη, την Ευγενία.
Θητεία στην Τράπεζα της Ελλάδος
Ο Νικόλαος Γκαργκάνας, ως Οικονομικός Σύμβουλος (1994-1996) και στη συνέχεια ως Υποδιοικητής (1996-2002) της Τράπεζας της Ελλάδος, συμμετείχε ενεργά στην προσπάθεια για τη σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας, την ένταξη της δραχμής στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος τον Μάρτιο του 1998 και την ικανοποίηση των κριτηρίων σύγκλισης που προέβλεπε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, και αφορούσαν τη σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας της δραχμής, τον πληθωρισμό και τα επιτόκια, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001[7][8][9]. Ο Νικόλαος Γκαργκάνας είχε επίσης αναλάβει την τεχνική και οργανωτική προετοιμασία για την απόσυρση των δραχμών και την εισαγωγή των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 2002, διαδικασία που ολοκληρώθηκε εγκαίρως και χωρίς προβλήματα[10].
Ως Διοικητής εργάστηκε για την ολοκλήρωση της οργανωτικής αναδιάρθρωσης και της αναβάθμισης της Τράπεζας της Ελλάδος, που ήταν αναγκαία για την ομαλή λειτουργία της και την πλήρη ενσωμάτωση της στο Ευρωσύστημα[11].
Ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας[12][13] συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωση αυστηρής ενιαίας νομισματικής πολιτικής για τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών στη ζώνη του ευρώ[14][15][16][17]. Η αξιοπιστία της ενιαίας νομισματικής πολιτικής συνέβαλε ώστε ο πληθωρισμός στην Ελλάδα, ο οποίος είχε ήδη μειωθεί δραστικά στο πλαίσιο της προσπάθειας για την ένταξη, να διατηρηθεί σε σχετικά χαμηλά επίπεδα και μετά την ένταξη, ενώ ταυτόχρονα μειώθηκαν οι πληθωριστικές προσδοκίες και τα επιτόκια. Όμως, ο ρυθμός πληθωρισμού στην Ελλάδα παρέμενε αισθητά υψηλότερος από τον μέσο πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ[18][19]. Η απόκλιση του πληθωρισμού από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ οφειλόταν κυρίως στο γεγονός ότι η μακροοικονομική πολιτική (περιλαμβανομένης της εισοδηματικής πολιτικής) που ασκήθηκε την περίοδο εκείνη, ήταν στην Ελλάδα πολύ πιο χαλαρή από ότι στις άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ. Έτσι, πολλά από τα οφέλη που είχαν προκύψει από τη σταθεροποίηση και την σύγκλιση των οικονομικών επιδόσεων της Ελλάδος προς τα κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ για την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος, κατά την περίοδο 1995-2000, σταδιακά εξανεμίστηκαν και η ελληνική οικονομία βρέθηκε και πάλι αντιμέτωπη με σοβαρές μακροοικονομικές ανισορροπίες.
Στις εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς και στις συνεντεύξεις και στις δημόσιες ομιλίες[20][21][22][23][24][25] του Νικολάου Γκαργκάνα στη διάρκεια της θητείας του, επαναλαμβανόταν σταθερά η προειδοποίηση ότι, για να είναι επιτυχής η συμμετοχή της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ, ήταν απαραίτητο να εξακολουθήσει να ασκείται ισόρροπη και συνετή μακροοικονομική πολιτική. Δοθέντος ότι μετά την υιοθέτηση του ευρώ από την Ελλάδα το 2001 δεν υπήρχε πλέον ανεξάρτητη νομισματική και συναλλαγματική πολιτική, έπρεπε να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα στη δημοσιονομική πολιτική και στην πολιτική της αγοράς εργασίας για να διασφαλιστεί η δημοσιονομική σταθερότητα και η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Ήταν επίσης αναγκαίο να επιταχυνθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και να επιτευχθεί πραγματική σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας με τις άλλες οικονομίες της ζώνης του ευρώ[26][27]. Όμως αυτές οι προτάσεις πολιτικής αγνοήθηκαν, επειδή επικράτησαν άλλες απόψεις.
Ο Νικόλαος Γκαργκάνας ανέλαβε τη Διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος σε μια περίοδο που το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βρισκόταν σε φάση μετασχηματισμού υπό την επίδραση της πλήρους απελευθέρωσης των χρηματοπιστωτικών αγορών[28] και του εντεινόμενου ανταγωνισμού μετά την ένταξη της χώρας στη ζώνη του ευρώ[29]. Η επιδίωξη και η προσπάθεια της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν να διασφαλίσει ότι ο μετασχηματισμός αυτός θα πραγματοποιηθεί χωρίς να διακυβευθεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Για το λόγο αυτό, αναβαθμίστηκε η προληπτική εποπτεία των τραπεζών. Υιοθετήθηκε μια σειρά αρχών σχετικά με τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων, με βάση τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές. Αν και η έλλειψη επαρκών ιστορικών δεδομένων δεν επέτρεπε την εκτίμηση του πραγματικού μεγέθους των κινδύνων που ήταν ενδεχόμενο να αντιμετωπιστούν στο μέλλον οι ελληνικές τράπεζες, εντούτοις ενισχύθηκε η κεφαλαιακή βάση και η ρευστότητα των τραπεζών, αυξήθηκαν οι προβλέψεις έναντι των πιστωτικών κινδύνων και των κινδύνων αγοράς και βελτιώθηκε η ποιότητα των τραπεζικών χαρτοφυλακίων.
Σε όλη αυτή την περίοδο οι ελληνικές τράπεζες ήταν εύρωστες οικονομικά και διατηρούσαν δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας αισθητά ανώτερο του 8% που προέβλεπε η αρμόδια "Επιτροπή της Βασιλείας", ο λόγος των δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των δανείων μειώθηκε σταδιακά σε περίπου 4,5% στα μέσα του 2008 και, γενικότερα, οι τράπεζες δεν έκαναν τοποθετήσεις σε "τοξικά" στοιχεία ενεργητικού, όπως συνέβει σε άλλες χώρες. Έτσι, όταν κορυφώθηκε η δημοσιονομική κρίση τους πρώτους μήνες του 2010 το ελληνικό τραπεζικό σύστημα επέδειξε αξιοσημείωτη αντοχή, παρά την ένταση της οικονομικής ύφεσης και τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες που ήδη αντιμετώπιζαν οι τράπεζες, ιδίως μετά την πλήρη σχεδόν αποκοπή τους από τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου για την άντληση ρευστότητας[30].
Δημοσιεύσεις
Ο Νικόλαος Γκαργκάνας έχει συγγράψει και δημοσιεύσει βιβλία και άρθρα κυρίως για μακροοικονομικά θέματα, καθώς και για θέματα οικονομετρικών υποδειγμάτων, ευρωπαϊκής οικονομικής και νομισματικής ενοποίησης και νομισματικής πολιτικής.
Στη διάρκεια της θητείας του στο Βρετανικό Εθνικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών στο Λονδίνο, ήταν τακτικός συνεργάτης στην έκδοση της τριμηνιαίας οικονομικής επιθεώρησης του Ινστιτούτου National Institute Economic Review[31], στην οποία δημοσίευσε ενυπόγραφα άρθρα και ανυπόγραφα κείμενα για την οικονομική κατάσταση και τις προοπτικές της βρετανικής οικονομίας καθώς και αναλύσεις επίκαιρων προβλημάτων, όπως π.χ. (με την συνεργασία άλλων μελών της συντακτικής ομάδας του National Insitute Economic Review) "Entry into the EEC: a comment on some economic issues", National Institute Economic Review, August, 1971[32], και "The effects of currency realignments", National Institute Economic Review, November, 1971[33].
Από το 1979 μέχρι το 1984 ήταν (μαζί με τον καθηγητή Γεώργιο Μπήτρο) διευθυντής του τετραμηνιαίου επιστημονικού περιοδικού Greek Economic Review[34][35].
Οι κυριότερες επιστημονικές δημοσιεύσεις είναι οι εξής:
Βιβλία
The Bank of Greece econometric model of the Greek economy. Athens: Bank of Greece, 1992.
Framing macroeconomic policy in EMU and the international financial architecture. (ed), Athens: Bank of Greece, 1999.
Greece's economic performance and prospects. (contributor and editor με τους Ralph C. Bryant και George S. Tavlas). Athens; Washington, D.C.: Bank of Greece and the Brookings Institution, 2001. Εκδόθηκε επίσης στα ελληνικά το 2002 με τίτλο "Οικονομικές επιδόσεις και προοπτικές της Ελλάδος".
Προκλήσεις για τη νομισματική πολιτική σε ένα αλληλοεξαρτώμενο κόσμο. Σκέψεις σχετικά με την νομισματική και χρηματοπιστωτική πολιτική. Αθήνα: Τράπεζα της Ελλάδος, 2008.
Άρθρα
"Foresting trade between OECD countries and primary producers" (with others), National Institute Economic Review, May, 1970[36].
"Forecasting exports to the Six: an analytical approach", National Institute Economic Review, May, 1972[37].
"An analysis of consumer credit and its effects on purchases of consumer durables", in Renton, G. A. (ed),Modelling the economy, London, Heinemann Educational Press, 1975.
"Family composition, expenditure patterns and equivalence scales for children", in Fiegehen, C. G., Lansley, P. S. and Smith, A. D. Poverty and progress in Britain, 1953-73, Cambridge, Cambridge University Press, 1977.
"An evaluation of the predictive accuracy of the Bank of Greece model of the Greek economy", Greek Economic Review, April, 1983.
"Financial regulation, implicit taxes, and fiscal adjustment in Italy: discussion", in Monti, M. (ed), Fiscal policy, economic adjustment and financial markets, Washington, D.C.:International Monetary Fund, Milan: Centro di Economia Monetaria e Finanzeria, 1989.
"Macroeconomic policy and the external constraint: the Danish experience: discussion", in Alogoskoufis, G., Papademos, L. and Potres, R. (eds), External constraints on macroeconomic policy: the European experience, Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
"Modelling the monetary system of Greece", Greek Economic Review, June, 1991.
"The implications of single European currrency and monetary policy: prospects and policy issues", in Hickman, B. G. and Klein, L. (eds), Studies in applied international economics, vol. I, Link 1991-1992 Proceedings, London: World Scientific, 1998.
"Monetary regimes and inflation performance: the case of Greece", in Bryant, R. C., Garganas, N. C. and Tavlas, G. S. (eds), Greece's economic performance and prospects, Athens: Bank of Greece. The Brookings Institution, 2001.
"Exchange rate regimes on the road to EMU: lessons from Greece's experience", in Szarapy, G. and von Hagen, J. (eds), Monetary strategies for joining the euro, Cheltenham: Edward Elgar, 2004.
"Exchange rate regimes, international linkages, and the macroeconomic performance of the new Member States: comments" in Detken, C., Gaspar, V. and Noblet, G. (eds) The new EU member states: convergence and stability: third ECB Central Banking Conference, 21-22 October 2004, Frankfurt am Main: European Central Bank, 2005[38]
Παραπομπές
↑ Ο Νίκος Γκαργκάνας ορίζεται νέος διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος,.
↑ http://archive.enet.gr/online/online_text/c=114,id=43499112
↑ http://www.protothema.gr/article/?aid=8474
↑ http://wwk.kathimerini.gr/kath/edition/2008/11-06-2008.pdf σελ. 5
↑ http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/PressReleases/DispItem.aspx?Item_ID=1529&List_ID=1af869f3-57fb-4de6-b9ae-bdfd83c66c95&Filter_by=DT
↑ http://www2.lse.ac.uk/intranet/LSEServices/governanceAndCommittees/honoraryFellows.aspx
↑ http://www.bis.org/review/r990922b.pdf?frames=0
↑ http://www.bis.org/review/r000308b.pdf?frames=0
↑ Γιαννίτσης, Τ. [κ.ά.](επιμ.) Ελλάδα: η ένταξη στην ΟΝΕ και οι προκλήσεις του μέλλοντος. Αθήνα: Καστανιώτης, 2004, σελ.23
↑ http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=139019
↑ http://www.bis.org/review/r031113d.pdf?frames=0
↑ http://www.ecb.int/ecb/10ann/pictures/shared/img/hires/2004/2004_14.jpg?7d3da190696c985bb501da324af8452a
↑ http://www.ecb.int/ecb/10ann/pictures/shared/img/hires/2007/2007_17.jpg?b9d87dd239d3738e99979d7615098232
↑ http://www.ft.com/intl/cms/s/0/baad051e-38d4-11d9-bc76-00000e2511c8.html#axzz2Ist9cEYc
↑ http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=avBvLI_jWp1c
↑ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_09/11/2005_162828
↑ http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=adnj7OpjXz9g
↑ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_27/11/2002_45473
↑ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_16/07/2003_70147
↑ http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Speeches/DispItem.aspx?Item_ID=74&List_ID=b2e9402e-db05-4166-9f09-e1b26a1c6f1b
↑ http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Speeches/DispItem.aspx?Item_ID=64&List_ID=b2e9402e-db05-4166-9f09-e1b26a1c6f1b
↑ http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Speeches/DispItem.aspx?Item_ID=48&List_ID=b2e9402e-db05-4166-9f09-e1b26a1c6f1b
↑ http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Speeches/DispItem.aspx?Item_ID=39&List_ID=b2e9402e-db05-4166-9f09-e1b26a1c6f1b
↑ http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Speeches/DispItem.aspx?Item_ID=22&List_ID=b2e9402e-db05-4166-9f09-e1b26a1c6f1b
↑ http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Speeches/DispItem.aspx?Item_ID=10&List_ID=b2e9402e-db05-4166-9f09-e1b26a1c6f1b
↑ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_27/11/2002_45473
↑ http://www.ecb.int/press/pressconf/2008/html/is080508.en.html
↑ http://www.bis.org/review/r021025d.pdf?frames=0
↑ http://www.bankofgreece.gr/BoGDocuments/Brookings_el.pdf σελ.657
↑ http://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2009/cr09244.pdf σελ.15
↑ http://ner.sagepub.com/
↑ http://ner.sagepub.com/content/57/1/35.full.pdf+html
↑ http://ner.sagepub.com/content/58/1/16.full.pdf+html σ.29
↑ http://www.jstor.org/stable/i347582 σελ.1151
↑ http://books.google.gr/books?hl=el&id=TzSCAAAAIAAJ&q=garganas#search_anchor
↑ http://ner.sagepub.com/content/52/1/46.full.pdf+html
↑ http://ner.sagepub.com/content/60/1/56.full.pdf+html
↑ http://www.ecb.int/pub/pdf/other/neweumemberstatesen2005en.pdf σ.106
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Τράπεζα της Ελλάδος
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Βιογραφικό (από την ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος)
Greece's Economic Performance and Prospects
Οικονομικές επιδόσεις και προοπτικές της Ελλάδος
Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος
Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
