Ο Νικόλαος Ταμπακόπουλος (1778-1825) ήταν οπλαρχηγός αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, πολιτικός και πλούσιος τραπεζίτης.
Βιογραφικά στοιχεία
Η καταγωγή του ήταν από την Βυτίνα της επαρχίας Καρύταινας, ήταν οπλαρχηγός, πολιτικός και ένας από τους πλουσιότερους Μοραΐτες της εποχής αυτής. Έδωσε όλη την τεράστια περιουσία του στον Αγώνα (υπολογίζεται σε 150.000 τάλληρα). Ήταν μέλος της εφορίας του στρατοπέδου του Κολοκοτρώνη στην Καρύταινα[1], ενώ ήταν ένθερμος υποστηρικτής της Φιλικής Εταιρείας χρηματοδοτώντας την με σεβαστά ποσά ιδιαίτερα τα έτη 1819 και 1820.
Πήρε μέρος στη Συνέλευση των Καλτεζών (20 Μαΐου 1821 - 26 Μαΐου 1821) με σκοπό τη δημιουργία τοπικής πολιτικής αρχής υπό τον πρόεδρο Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και έγινε μέλος της Εφορείας των Τρικόρφων επί της προεδρίας του Κανέλλου Δεληγιάννη.
Πήρε μέρος σε πολλές μάχες και ιδίως στην μάχη του Δερβενακίου κατά του Δράμαλη. Σφράγισε την αγάπη του για την πατρίδα με την προσωπική του θυσία, αφού έπεσε ηρωικώς μαχόμενος στη μάχη των Τρικόρφων (25 Ιουνίου 1825) πολεμώντας κατά του Ιμπραήμ Πασά.
Προεπαναστατική περίοδος
Οι οικονομικές προσφορές του Ν. Ταμπακόπουλου είχαν αρχίσει τα τέσσερα τελευταία χρόνια πριν από την έναρξη της επανάστασης όπου διέθεσε 40.000 περίπου τάλληρα για εξαγορά Τούρκων και αγορά οπλισμού, καθώς και άλλα 50.000 τάλληρα για την ενίσχυση της Φιλικής Εταιρείας. Αναλυτικά:
Μυήθηκε στη Φιλική καθ’ υπόδειξη του Κανέλλου Δεληγιάννη και έγινε ένθερμος υποστηρικτής της εταιρείας χρηματοδοτώντας την με σεβαστά ποσά ιδιαίτερα τα έτη 1819 και 1820 (υπολογίζονται σε 50.000 τάλληρα).
Έδωσε στον Κολοκοτρώνη μόλις αποβιβάστηκε στο Μοριά 1.000 τάλληρα και 500 ενετικά φλωριά.
Το 1819 δωροδόκησε τον επικεφαλής της Τουρκικής χωροφυλακής στην Τρίπολη με 9.000 τάλληρα, για να συμπεριφέρεται ευνοϊκά στους χριστιανούς και να διευκολύνει τις κινήσεις των προεστών.
Το ίδιο έτος εξόφλησε τους φόρους της επαρχίας Καρύταινας και έδωσε στον οπλαρχηγό Κεφάλα 1000 τάλληρα για την αγορά πολεμοφοδίων και στον Παπαφλέσσα 300 ενετικά φλωριά.
Δωροδόκησε το 1821 λίγο προ της έναρξης της επανάστασης τον πασά των Καλαβρύτων Αρναούτογλου, ώστε να μεσολαβήσει για τη σωτηρία των φυλακισμένων προκρίτων στην Τριπολιτσά.
Σημαντικό προεπαναστατικό συμβάν θεωρείται αυτό που σημειώνεται το 1819, όταν ο Ν. Ταμπακόπουλος φονεύει μέσα στο σπίτι του τους Λαλαίους Τούρκους εξαιτίας της προσβολής της συζύγου του και τους θάβει στα γνωστά μέχρι σήμερα «Τουρκομνήματα» στην περιοχή των παλαιών σφαγίων στη Βυτίνα. Ενώ ο Μάρκος Κολοκοτρώνης, αδερφός του Θεόδωρου, σπεύδει σε βοήθεια του συγγενή του Νικολή Ταμπακόπουλου, όταν κτυπήθηκε στη «Χελωνοσπηλιά».
Επαναστατική περίοδος
Η έναρξη της επανάστασης βρήκε το Ν. Ταμπακόπουλο να έχει οργανώσει δικό του σώμα κάτω από τις διαταγές του Κολοκοτρώνη, με τον οποίο συνδεόταν με στενή φιλία, όπως μνημονεύει ο Φωτάκος. Εξάλλου, το τμήμα του Ταμπακόπουλου μαζί με αυτό του Δημητρακόπουλου από την Αλωνίσταινα, ανέκοψαν την προσπάθεια των Τούρκων να εισβάλλουν στη Γορτυνία και έδωσαν μια από τις πρώτες μάχες της επανάστασης στο διάσελο της Αλωνίσταινας, όπου έπεσε και ο πρώτος Βυτιναίος νεκρός, ο Δημήτριος Τζοχαντάρης[2].
Αναλυτικά οι οικονομικές συνεισφορές του Ν. Ταμπακάπουλου:
Στην πολιορκία της Τριπολιτσάς προσέφερε πολεμοφόδια αξίας 9.000 ταλλήρων και στην πολιορκία των Πατρών 12.000 τάλληρα.
Τα τελευταία χρήματα της οικογένειας, 300 φλουριά, προσέφερε η σύζυγός του Αικατερίνη, που είναι περισσότερο γνωστή από τη δημοτική ποίηση ως «κυρά Κατερινιώ», μετά το θάνατό του και την αιχμαλωσία των θυγατέρων του από τον Ιμπραήμ, στον τότε πρόεδρο της κυβέρνησης Γ. Κουντουριώτη. Ο Γ. Κουντουριώτης είχε φτάσει μέχρι τη Βυτίνα διεξάγοντας πανελλήνιο έρανο για τις ανάγκες της επανάστασης, συγκινημένος κράτησε τα εκατό και της επέστρεψε τα υπόλοιπα.
Μετά την Επανάσταση ο Ιωάννης, γιός του Ν. Ταμπακόπουλου, υπέβαλε στην επί του Αγώνος Επιτροπή στοιχεία από το οικογενειακό του αρχείο για τη δράση του πατέρα του και για τα τεράστια ποσά που είχε διαθέσει για την Επανάσταση και πριν από αυτή.
Σώζεται επιστολή της 11ης Μαρτίου 1821 από τον Σωτ. Χαραλάμπη προς τον Ταμπακόπουλο με την οποία ζητείται από τον τελευταίο να καθησυχάσει τους Τούρκους των Καλαβρύτων και να κερδηθεί χρόνος, καθώς εντείνονταν οι υποψίες των Τούρκων για την επερχόμενη Επανάσταση.[3]
Παρά τις μεγάλες οικονομικές συνεισφορές του στον Αγώνα ο ιστορικός Βασ. Κρεμμυδάς τον αποκαλεί "τοκογλύφο" και αναφέρει ότι λίγο πριν την Επανάσταση είχε δανείσει σε διάφορους περί τα 2 εκατομμύρια γρόσια.[4]
Ο θάνατός του θρηνείται σε ορισμένα δημοτικά και μοιρολόγια όπως το παρακάτω:
Βουνά της Αλωνίσταινας και της Απάνω Χρέπας / τί έχετε π' αραχνιάσατε ...
Μη σας εβαρεσε Βορειάς, μη σας επηρε ο Νοτος;
Μηδέ Βορειάς μας βάρεσε, μηδέ Νοτιάς μας πήρε.
Μπραήμ πασάς μας έζωσε με τους στραβαραπάδες
Με τρεις χιλιαδες τακτικούς, πέντε καββελαρέους
Σκοτώσαν τον κυρ-Νικολή με τον Παπατσονόπλον
Εβγατε μεσ' τον Αγιο- Λια, αγνάντια στην Βυτίνα.
Εκεί ν'ακουστε κλαυμματα, ν' ακουστε μοιρολόγια,
Πως κλαινε και πως θλιβονται οι Ταμπακονυφαδες,
με τις Αλωνιστιωτισσες και χυνουν μαύρα δάκρυα.
Το μοιρολόι αποτυπώνεται μερικώς στην εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό», αφιέρωμα στην Αρκαδία, ΕΡΤ, 1977.
Άλλοι Ταμπακόπουλοι
Δημήτριος Ταμπακόπουλος ή Μπουλουξής διέθεσε το σύνολο της περιουσίας του για να συντηρεί καθόλη τη διάρκεια της επανάστασης στρατιωτικό τμήμα από σαράντα Βυτινιώτες στρατιώτες. Για τις προσφορές του αυτές τιμήθηκε το 1844 από τον βασιλιά Όθωνα με το «αργυρούν νομισματόσημον», το οποίον του παρέδωσε ο συνταγματάρχης Ν. Πιεράκος. Σημειωτέον ότι ο Δ. Ταμπακόπουλος είχε συλληφθεί αιχμάλωτος στις συμπλοκές με τον Ιμπραήμ και απελευθερώθηκε, αφού ανταλλάχτηκε με Αιγύπτιο αξιωματικό.
Κωνσταντίνος Ταμπακόπουλος διέθεσε ποσόν 2.000 ταλλήρων για τη συντήρηση στρατιωτικού τμήματος 80 στρατιωτών, όπως βεβαιώνεται από σχετικό πιστοποιητικό το οποίο υπογράφουν ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και δέκα άλλοι οπλαρχηγοί το 1844.
Σωτήριος Ταμπακόπουλος προσέφερε κατ’ επανάληψη στους εράνους για ενίσχυση της επανάστασης και επιπλέον ποσόν από 1.000 τάλληρα για τη χρηματοδότηση της εκστρατείας εναντίον του Δράμαλη το 1822.
Ιωσήφ Ταμπακόπουλος. Αρχιμανδρίτης, ηγούμενος της Μονής Καισαριανής, έλαβε μέρος στη μάχη του Φαλήρου δείχνοντας γενναιότητα και πατριωτισμό.
Λουκάς Ταμπακόπουλος. Γεννήθηκε γύρω στα 1800 στη Βυτίνα. Ο Λ. Ταμπακόπουλος μετέσχε στις διάφορες μάχες της επανάστασης υπό τον Κολοκοτρώνη και τον Δημήτριο Πλαπούτα. Διακρίθηκε ιδιαίτερα στην πολιορκία της Τριπόλεως, ενώ κατά τη διάρκεια της επανάστασης έλαβε τον βαθμό του λοχαγού της «ενεργού φάλαγγας». Μετά την επανάσταση κατετάγη στην έκτη τάξη των αγωνιστών. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου και διέμεινε μέχρι τον θάνατό του. Η σύζυγός του λεγόταν Ευγενία, από την οποία απέκτησε τρείς θυγατέρες τη Δήμητρα, τη Χριστίνα και τη Δέσποινα και ένα γιο το Νικόλαο. Πέθανε μετά από βραχεία νόσο στις 4 Ιουλίου 1879 και η νεκρώσιμη ακολουθία εψάλη στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης Αθηνών. Στο αγγελτήριο θανάτου γράφεται και αδελφός Ιωάννης.
Σμαράγδα Ταμπακοπούλου. Θυγατέρα του σημαντικού τραπεζίτη Ταμπακόπουλου από την Τρίπολη και σύζυγος του πρωτότοκου γιου του κοτζαμπάση της Πελοποννήσου, Αναγνώστη Δεληγιάννη.
Μαρία Ταμπακοπούλου. Σύζυγος του Ανδρέα Ζυγομαλά, αντιπρόσωπος των Κρητών στην Α΄ Εθνική Συνέλευση στην Αθήνα.
Αικατερίνη Ταμπακοπούλου. Δεύτερη σύζυγος του πρίγκηπα Κωνσταντίνου Καρατζά.
Μαρία Ταμπακοπούλου. Θυγατέρα του έμπορα Θεόδωρου Ταμπακόπουλου και μητέρα του εθνικού ευεργέτη Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη. Βρήκε τραγικό θάνατο (26 Ιουνίου 1825) από το στρατό του Ιμπραήμ στην καταστροφή της Βυτίνας.
Παραπομπές
Χρυσανθόπουλος, Φώτιος (1858). Απομνημονεύματα περί της ελληνικής επαναστάσεως / Υπό Φωτάκου πρώτου υπασπιστού του Θεοδώρου Κολοκοτρώνου. Αθήνησι: Τύποις και βιβλιοπολείω Π.Δ Σακελλάριου. σελ. 48.
Στεφανόπουλος, Ιωάννης (1864). Απομνημονεύματά τινα της Επαναστάσεως του 1821 / Υπό Στεφάνου Ιω. Στεφανοπούλου. Εν Τριπόλει: Τύποις της Φωνής των Επαρχιών. σελ. 45-47.
Γιανναροπούλου Ιωάννα, Μια επιστολή του Σ. Χαραλάμπη εν όψει των επαναστατικών γεγονότων, Πελοποννησιακά, παράρτ. 11, 1986, σ. 49 κ.ε.
Κρεμμυδάς Β., Εταιρεία Τοκογλυφίας Ν. Ταμπακόπουλος & ΣΙΑ 1816 - 1820, εκδ. Gutenberg, 2013.
Πηγές
Φώτιος Χρυσανθόπουλος, επιμ. (1888). Βίοι Πελοποννησίων ανδρών και των εξώθεν εις την Πελοπόννησον ελθόντων κληρικών, στρατιωτικών και πολιτικών των αγωνισαμένων τον αγώνα της επαναστάσεως. Αθήνα: Σταύρος Ανδρόπουλος, Τυπογραφείο Π. Δ. Σακελλαρίου. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2010.
Κωνσταντίνος Καραντζίνας. Ιστορία της Βυτίνης (1976)[1]. Αθήνα: εκδοτική εταιρία Πυθεία.
Τρύφων Ξηρός. Η Βυτίνα και οι πεντήκοντα τρεις ήρωες και ηρωίδες (1939). Αθήνα: Τυπογραφείο Παρασκευά Λεώνη.
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
