O Νικηφόρος Βρεττάκος (Κροκεές Λακωνίας 1912 – 1991) ήταν έλληνας ποιητής και πεζογράφος.

Βίος

Γεννήθηκε στις Κροκεές Λακωνίας την 1η Ιανουαρίου 1912. Έζησε τα παιδικά του χρόνια στο πατρικό του κτήμα στην Πλούμιτσα, κοντά στον Ταΰγετο, και τα μαθητικά του στις Κροκεές και το Γύθειο, απ' το Γυμνάσιο του οποίου αποφοίτησε. Νέος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για σπουδές που δεν πραγματοποίησε και άσκησε διάφορα επαγγέλματα ως ιδιωτικός υπάλληλος (1930 -1938) και έπειτα ως δημόσιος υπάλληλος (1938-1947) και ως φιλολογικός συντάκτης περιοδικών και εφημερίδων. Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 και ύστερα στην Εθνική Αντίσταση. Το 1954 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στον Πειραιά. Την περίοδο της δικτατορίας (1967-74) έζησε αυτοεξόριστος σε χώρες της Ευρώπης.

...περισσότερα >> [1]

Έργο

Το κύριο έργο του Βρεττάκου είναι ποιητικό. Σε ξεχωριστούς τόμους εκδόθηκαν οι ποιητικές του συλλογές:

• Κάτω από σκιές και φώτα (1929),
• Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων (1933),
• Ο πόλεμος (1935),
• Οι γκριμάτσες του ανθρώπου (1935),
• Η επιστολή του Κύκνου (1937),
• Το ταξίδι του Αρχάγγελου (1938),
• Μαργαρίτα, εικόνες από το ηλιοβασίλεμα (1939),
• Το μεσουράνημα της φωτιάς (1940),
• Ηρωική Συμφωνία (1944),
• 33 Ημέρες (1945),
• Η παραμυθένια πολιτεία (1947),
• Το βιβλίο της Μαργαρίτας (1949),
• Ο Ταΰγετος και η σιωπή (1949),
• Τα θολά ποτάμια (1950),
• Πλούμιτσα (1951),
• Έξοδος με το άλογο (1952),
• Γράμμα στον Ρ. Οππενχάιμερ (1954),
• Τα ποιήματα 1929-1951 (1956),
• Ο χρόνος και το ποτάμι (1957),
• Η μητέρα μου στην εκκλησία (1957),
• Βασιλική Δρυς (1958),
• Το βάθος του κόσμου (1961),
• Αυτοβιογραφία (1961),
• Εκλογή (επιλογή από τις προηγούμενες συλλογές (1965),
• Οδοιπορία (συνολική έκδοση του ποιητικού του έργου σε 3 τόμους, 1972),
• Διαμαρτυρία (1974),
• Ωδή στον ήλιο (1974),
• Το ποτάμι Μπόες και τα εφτά ελεγεία (1975),
• Απογευματινό ηλιοτρόπιο (1976),
• Ανάριθμα (1979),
• Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη (1981) κ.ά.
• Παράλληλα ασχολήθηκε με την πεζογραφία και την κριτική.

Σε ξεχωριστούς τόμους εκδόθηκαν τα πεζά έργα του:

• Το γυμνό παιδί (1939),
• Το αγρίμι (αυτοβιογραφία, 1945),
• Δύο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου (1949),
• Ο ένας από τους δύο κόσμους (1958),
• Νίκος Καζαντζάκης, η αγωνία του και το έργο του (1959),
• Οδύνη (μυθιστόρημα στα αγγλικά, Νέα Υόρκη, 1969),
• Μπροστά στο ίδιο ποτάμι (1972),
• Μαρτυρίες μιας κρίσιμης εποχής (1979) κ.ά.
• Έγραψε επίσης μία τραγωδία με τον τίτλο Ο Προμηθέας (1978).

Από το παραπάνω πλούσιο έργο είναι καταφανές πως ο Νικηφόρος Βρεττάκος, είναι ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Έλληνες ποιητές, που διακρίνεται για τον βαθύτατο ανθρωπισμό της ποίησής του και την ιδιομορφία των εμπνεύσεών του. Ποιήματά του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Υπήρξε μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Πήρε μέρος σε πολλά ποιητικά συνέδρια και φεστιβάλ στο Λονδίνο, στην Αχρίδα της τότε Γιουγκοσλαβίας κ.α. Τιμήθηκε με δύο Α' Κρατικά Βραβεία (1940 και 1956), Βραβείο Εθνικής Αντίστασης (1945), Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (1976) με το βραβείο Ουράνη κ.ά. Το 1980 πραγματοποίησε τα αποκαλυπτήρια του μνημείου του "αγνώστου ναυτικού" στο λιμάνι του Γυθείου.

Το 1987 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Ήταν κάτοικος Αθηνών (Φιλολάου) και ομιλούσε Γαλλικά και Ιταλικά.

Ο άλλος στρατιώτης

Δούλευα σε όλη μου τη ζωή σκαφτιάς
του εαυτού μου, που ήταν το αμπέλι μου.
Σκαφτιάς του φωτός, που ήταν
το χώμα μου. Έκανα τη θητεία μου,
ένας στρατιώτης από άλλο στρατόπεδο.
Φυλούσα σκοπιά έξω από το όνειρο.

Το εργαστήρι

Δεν ξέρω από που
έρχονται τα ποιήματα
που σαν περιστέρια
το ένα τους πίσω από το άλλο
φτερουγίζουνε από μέσα μου.
Δεν ξέρω από που
έρχονται τα μηνύματα.

( υπάρχει ένας τόπος
μέσα μου, όπου
γυρίζουν ιμάντες,
σαλεύουνε έμβολα
γίνονται πράγματα,
δεν ξέρω ακριβώς.)

Η αγάπη κι ο πόνος
λειτουργούν ακατάπαυστα.

Μάνα και γιος

Στης ιστορίας το διάσελο όρθιος ο γιος πολέμαγε
κι' η μάνα κράταε τα βουνά, όρθιος να στέκη ο γιός της,
μπρούτζος, χιόνι και σύννεφο.
Κι' αχολόγαγε η Πίνδος σα νάχε ο Διόνυσος γιορτή.
Τα φαράγγια κατέβαζαν τραγούδια
κι' αναπήδαγαν τα έλατα και χορεύαν οι πέτρες.

Κι' όλα φώναζαν: "Ίτε παίδες Ελλήνων..."
Φωτεινές σπάθες οι ψυχές σταύρωσαν στον ορίζοντα,
ποτάμια πισωδρόμιζαν τάφοι μετακινιόνταν.
Κι' οι μάνες τα κοφτά γκρεμνά σαν Παναγιές ανέβαιναν.

Με την ευκή στον ώμο τους κατά το γιο πηγαίναν
και τις αεροτραμπάλιζε ο άνεμος φορτωμένες
κ' έλυνε τα τσεμπέρια τους κι' έπαιρνε τα μαλλιά τους
κ' έδερνε τα φουστάνια τους και τις σπαθοκοπούσε,

μ' αυτές αντροπατάγανε ψηλά, πέτρα την πέτρα,
κι' ανηφορίζαν στη γραμμή, όσο που λες στα σύννεφα
χάνονταν ορθομέτωπες η μια πίσω απ' την άλλη.