.
Επονομαζόμενος Καπετάν Κεφαλάς . Γόνος αρχοντικής αλλά φτωχής οικογένειας, υπήρξε γνωστός τυχοδιώκτης ναυτικός εκ Ζακύνθου . Ταξίδεψε πολύ σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία ενώ δραστηριοποιήθηκε υπέρ του Αγώνα της Εθνικής Ανεξαρτησίας του 1821. Πολυγραφότατος, ανέπτυξε μεγάλη συγγραφική δράση, κατά κύριο λόγο με έργα ναυτικού περιεχομένου.
Βιογραφία
Καπετάν Νικόλας Κεφαλάς εκ Ζακύνθου.
Γεννήθηκε, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές το 1763/70 και μεγάλωσε στη Ζάκυνθο , όπου και διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα κοντά στον Αντώνιο Μαρτελάο και τον καθολικό ιερωμένο Νικολό Ρενώ. Από μικρή ηλικία, όμως, στράφηκε στη θάλασσα και το εμπόριο (αρχικά ως ναύτης και αργότερα ως καπετάνιος σε δικό του πλοίο)πραγματοποιώντας αρκετά ταξίδια στη Μεσόγειο θάλασσα.
Μεταξύ των ετών 1809-10 βρέθηκε στους Παξούς, που ήταν εκείνη τη περίοδο υπό γαλλική κατοχή. Εκεί επιδόθηκε σε μια προσπάθεια εκδίωξης από το νησί της γαλλικής φρουράς. Αφού παρουσιάστηκε ως απεσταλμένος του Άγγλου αρχιστράτηγου Όσβαλντ και με την συνεργασία των τοπικών αρχόντων κατάφερε να διώξει τη γαλλική φρουρά και να υψώσει μια αγγλική σημαία στην περιοχή. Γνωρίζοντας, όμως, ότι σύντομα οι Γάλλοι θα αποστείλουν στρατιωτικές δυνάμεις και θα προσπαθήσουν να ανακαταλάβουν τους Παξούς έφυγε εν τέλει για τη Ζάκυνθο . Στο μεταξύ, όμως, είχει καρπωθεί τα χρήματα του δημοσίου ταμείου δίνοντας την υπόσχεση ότι θα περιέπλεε γύρω από το νησί δήθεν για προστασία. Την ίδια περίοδο προβαίνει σε εξορμήσεις στο Ιόνιο με στόχο τα γαλλικά πλοία, αφού είχει προηγουμένως λάβει δίπλωμα καταδρομέα από την αγγλική διοίκηση του νησιού του. Ωστόσο, λίγο αργότερα, οι καλές σχέσεις του με τους Άγγλους θα κλονιστούν και φέρεται να στρέφεται τελικά προς τη γαλλική πλευρά. το 1812 κατηγορήθηκε για ναυταπάτη όταν, σύμφωνα με ισχυρισμούς Ζακυνθινών επιχειρηματιών, οικειοποιήθηκε εμπορεύματα, που του είχαν αναθέσει να μεταφέρει με το πλοίο του στην Κωνσταντινούπολη . Αν και αρνήθηκε τις κατηγορίες το δικαστήριο το 1815 τον έκρινε ένοχο, δήμευσε την περιουσία του στο νησί και του απαγόρευσε την επιστροφή στο Ιόνιο εφ’ όρου ζωής.
Εξόριστος, πλέον, από την παρτίδα του συνέχισε τα ταξίδια του στη θάλασσα. Ένας από τους επόμενους σταθμούς του ήταν η Ρωσία , όπου ναυπηγησε ένα καινούργιο καράβι με το όνομα "Υπομονή". Με το πλοίο αυτό πρόκειται ταξίδεψε τα επόμενα χρόνια στον Εύξεινο Πόντο , τη Μεσόγειο αλλά και τον Ατλαντικό φτάνοντας μέχρι και την Αμερική. Εκεί φαίνεται πως έλαβε χρήματα από τους ομογενείς υποσχόμενος κέρδη από διάφορες επιχειρήσεις. Την περίοδο αυτή έρχεται σε επαφή με εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής του, όπως τους Αδαμάντιο Κοραή , Ανδρέα Κάλβο και Ούγο Φώσκολο , ενώ τον Ιούλιο του 1813 θα γίνει δεκτός στη Δρέσδη από το Μέγα Ναπολέοντα , ο οποίος του έδωσε συστατική επιστολή προς το Γάλλο πρεσβευτή του στην Κωνσταντινούπολη. Το 1817 ταξίδεψε στη Βιέννη για να τυπώσει τα ναυτικά του συγγράμματα "Οδηγία Θαλάσσιος" και "Θαλάσσιος Νομοθεσία". Ακολούθησε το "Σχέδιον τοπογραφικόν του Θρακικού Βοσπόρου", που θα κυκλοφορήσει τον επόμενο χρόνο στο Λονδίνο. Το 1818 εξέδωσε, επείσης, το ναυτικό χάρτη των ελληνικών θαλασσών με τίτλο "Χάρτα εκτεταμένη του Αρχιπελάγους", καθώς και τη "Χάρτα ναυτική της Μεσογείου".
Το διάστημα 1819-21 ταξίδεψε στις Ινδίες και την Περσία . Έπειτα από συνάντησή του με τον Σάχη της Περσίας Μεχμέτ Αλη Μιρζά, ανέλαβε εκ μέρους του να μεταβεί στη Ρωσία προκειμένου να παροτρύνει τον Τσάρο σε πόλεμο εναντίον των Τούρκων. Κατά τον περίπλου του στην Ερυθρά Θάλασσα -και έχοντας υπό τις διαταγές του έναν στολίσκο πλοίων με ελληνική σημαία προέβει σε καταδιώξεις τουρκικών καραβιών. Με την έναρξη της επανάστασης του 1821 ταξίδεψε στη Ρωσία και την Πορτογαλία με σκοπό να προωθήσει τις ελληνικές θέσεις σχετικά με τον Αγώνα και να εξασφαλίσει την υποστήριξη ξένων ηγετών. Επέστρεψε στην επαναστατημένη χώρα τον Αύγουστο του 1822, στο Ναύπλιο. Στα 1823 ταξίδεψε εκ νέου στις Ινδίες προκειμένου να πείσει τους Πέρσες εμπόρους να συνδράμουν χρηματικά στον Αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία. Το ποσό που συγκέντρωσε το κατέθεσε ο ίδιος στο Λονδίνο το 1824, ώστε να χρησιμοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση. Στην Ινδία γνωρίστηκε με τον λόγιο Δημήτριο Γαλανό , ο οποίος του παρέδωσε ένα χειρόγραφο με κείμενο του φιλοσόφου Σανακέα στα σανσκριτικά, καθώς και την ελληνική του μετάφραση, προκειμένου να φτάσει στα χέρια των αρχηγών της Επανάστασης. Εκείνος, ωστόσο, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού που πραγματοποίησε στη Ρώμη το 1825, παρέδωσε το ινδικό κείμενο στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού και εξέδωσε την ελληνική μετάφραση συνοδεύοντάς την μια ιταλική απόδοση του κειμένου από τον ίδιο. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Ρώμη επεδίωξε να συναντηθεί και με τον Πάπα Λέοντα του ΙΒ΄ ισχυριζόμενος ότι ήταν απεσταλμένος της ελληνικής κυβέρνησης και με υπόμνημά του ζήτησε τη μεσολάβηση της Αγιότητας του προς τους ηγεμόνες των ευρωπαϊκών χωρών υπέρ των ελληνικών θέσεων για πολιτική ανεξαρτησία, δίνοντας από την πλευρά του υποσχέσεις περί ενώσεως των δύο Εκκλησιών. Το εν λόγω υπόμνημα (που δημοσιεύτηκε σε ιταλικές και ελβετικές εφημερίδες της εποχής) προκάλεσε την αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία έσπευσε με ανακοίνωσή της να διαψεύσει τους ισχυρισμούς του Καπετάν Κεφαλά. Ύστερα από την αποτυχία του σχεδίου του και αφού αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Ρώμη, επισκέφτηκε διάφορες πόλεις μεταξύ των οποίων η Κωνσταντινούπολη και το Βελιγράδι . Κατά την παραμονή του στην Πόλη εξέδωσε το Περί πατρίδος του Ομήρου. Το 1837 ταξίδεψε στο Λονδίνο, όπου υπέβαλλε στις αγγλικές αρχές αιτήματα για την άρση της απαγόρευσης επαναπατρισμού του στα Ιόνια νησιά. Τόσο οι επιστολές του προς τον Βασιλιά Γεώργιο Δ΄, τον Κάνινγκ, την βασίλισσα Βικτωρία, αργότερα, όσο και η συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Πάλμερστον δεν απέφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα και η αίτησή του απορρίφθηκε. Την ίδια χρονιά στο Παρίσι εξέδωσε το υπόμνημά του "Συμβουλές του Έλληνα Ζακυνθινού Καπετάν Νικολό Κεφαλά προς τους αναγνώστες του , αφιερωμένες στο αγγλικό έθνος". Το 1840, ακολούθησε η έκδοση στην Κωνσταντινούπολη μιας μελέτης του σχετικά με τον πρακτικό υπολογισμό της ώρας.
Τα επόμενα χρόνια συνέχισε τα ταξίδια του στην Ανδριανούπολη , την Κρήτη , την Παλαιστίνη , όπου συνάντησε τον Πατριάρχη, την Κύπρο και την Κωνσταντινούπολη. Στην Πόλη μάλιστα δικάστηκε εξαιτίας της αυτοβιογραφίας που εξέδωσε εκεί. Το 1846 τύπωσε ένα ακόμη φυλλάδιό του στη Σμύρνη. Τα λίγα στοιχεία για τις δραστηριότητές του μέχρι το τέλος της ζωής του είναι αντιφατικά και εικάζεται ότι πέθανε το 1847 στην Κωνσταντινούπολη ή σύμφωνα με άλλες πηγές το 1850 στη Θεσσαλονίκη. Παρά τον τυχοδιωκτικό του χαρακτήρα, θεωρείται ένας από τους αληθινούς κοσμοπολίτες Έλληνες του 19ου αι. και ενας πολυγραφότατος συγγραφέας.
Πηγές
ανώνυμος (1918). Κωνσταντίνος Σκόκος. επιμ. Ημερολόγιον Σκόκου. Εν Αθήναις: Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου. σελ. 66-68. Ανακτήθηκε την 5 Απριλίου 2010.
Πανδέκτης
Κεφαλᾶδες-Οἲκος Κεφαλᾶ
Βρετός Α., (1857), Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήνα.
Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ελευθερουδάκη, 1961, Τόμος Ζ', σελ. 559-560
Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν-Ελευθερουδάκης, Αθήναι 1929
Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό (1985)
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, (1926), εκδ. Φοίνιξ, τόμος 14.
Υδρία, Μεγάλη Γενική Εγκυκλοπαίδεια (1984), τόμος 32.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
