.
Ο Μιχαήλ Στέλλιος (~1860 - 1934) από το Ελατοχώρι Ιωαννίνων υπήρξε διοικητικό στέλεχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Το 1908 εξελέγη βουλευτής Λήμνου στην Οθωμανική Βουλή.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Μ. Στέλλιος γεννήθηκε γύρω στα 1860-65 στο μικρό ορεινό χωριό Τσερνέσιον του Ζαγορίου (σημερινό Ελατοχώρι της επαρχίας Δωδώνης του νομού Ιωαννίνων). Ήταν φιλομαθής και σπούδασε στην ονομαστή Ζωσιμαία Σχολή. Αρχικά εργάστηκε ως δάσκαλος σε χωριά της Ηπείρου και απέκτησε καλή φήμη. Αποτέλεσμα αυτής της φήμης ήταν να τον προσλάβει ο ελληνομαθής Αβεδίν Πασάς Ντίνου σαν δάσκαλο του μοναχογιού του Ρασήχ. Από τότε ακολουθούσε την οικογένεια του Αβεδίν, ο οποίος γύρω στο 1900 διορίστηκε Γενικός Διοικητής Αιγαίου Πελάγους.
Προωθούμενος από τον Αβεδίν, ο Μ. Στέλλιος διορίστηκε στην οθωμανική διοίκηση αρχικά μουαβίνης σαντζακίου (υποδιοικήσεως) και αργότερα βοηθός μουτεσαρίφη (νομάρχης) στη Λήμνο. Υπήρξε ο τελευταίος Έλληνας διοικητής του νησιού, αφού τον διαδέχθηκε ο Αρμένιος Οχανές Φερίτ Τεκέρ.
Βουλευτής Λήμνου
Το 1908 οι Νεότουρκοι προκήρυξαν εκλογές επιτρέποντας να εκπροσωπηθούν σε αυτές και οι μειονότητες. Η Λήμνος αποτέλεσε ενιαία εκλογική περιφέρεια μαζί με τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος και Άγιος Ευστράτιος και ως κατάλληλος υποψήφιος επιλέχτηκε ο Μιχαήλ Στέλλιος, ο οποίος προτάθηκε από τις δημογεροντίες των νησιών.
Η εκλογή του Μιχαήλ Στέλλιου ή "κύριου Μιχαλάκη", όπως αποκαλείται κάποιες φορές στα αρχεία υπήρξε άνετη, αφού εξασφαλίστηκε η ευμενής ανοχή των νεοτούρκων. Έτσι η Λήμνος έγινε η μία από τις έξι περιοχές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία που εξέλεξαν αποκλειστικά Έλληνες βουλευτές. Οι άλλες πέντε ήταν η Λέσβος, η Χίος, η Ρόδος, η Κοζάνη και τα Γιάννενα.
Ως βουλευτής ο Μ. Στέλλιος υπηρέτησε πιστά τα ελληνικά συμφέροντα. Φαίνεται πως ήταν μέλος της "Νέας Φιλικής Εταιρείας", μιας μυστικής οργάνωσης, που είχε έδρα την Κωνσταντινούπολη αλλά οι πραγματικοί ιδρυτές της ήταν ο Ίων Δραγούμης και ο Αθανάσιος Σουλιώτης Νικολαϊδης, οι οποίοι και την κατεύθυναν. Αν δεν ήταν από την αρχή μέλος της, έγινε οπωσδήποτε μετά την εκλογή του. Σκοπός της εταιρείας ήταν να οργανώσει πολιτικά τους υπόδουλους `Ελληνες, ώστε να αντιδρούν οργανωμένα στις νεοτουρκικές βλέψεις. Για την τακτική ενημέρωση των Ελλήνων εξέδωσε τον Απρίλιο του 1910 την εβδομαδιαία εφημερίδα "Πολιτική Επιθεώρησις" στην Πόλη και από τα τέλη του 1911 τη γαλλόφωνη "Τribune des Nationalites". Το τυπογραφείο της Εταιρείας χρησιμοποιούσαν συχνά οι Έλληνες βουλευτές. Εκεί είχε τυπώσει και ο Μιχ. Στέλλιος ένα φυλλάδιο το 1910 ή 1911, στο οποίο ανέλυε τις μέχρι τότε δραστηριότητες του ως βουλευτής.
Η πρώτη μεγάλη κόντρα των Ελλήνων βουλευτών με τους νεοτούρκους έγινε το Σεπτέμβριο του 1909, όταν αποφασίστηκε να στρατεύονται οι Έλληνες υπήκοοι του Σουλτάνου. Οι 24 Έλληνες βουλευτές διχάσθηκαν. Άλλοι θεωρούσαν ότι έπρεπε να κρατήσουν διαλλακτική στάση και άλλοι ότι έπρεπε να ακολουθήσουν τη σκληρή γραμμή. Τελικά, οι 16 από τους 24 συγκρότησαν την "Ελληνική Ομάδα", όπως την ονόμασαν και συνέχισαν να δρούν σύμφωνα με την πολιτική που υπεδείκνυε η Νέα Φιλική Εταιρεία. Ανάμεσά τους ήταν και ο Μιχαήλ Στέλλιος που κατά την ομιλία του στο κοινοβούλιο ανέπτυξε με σοβαρά επιχειρήματα το ασύμφορο για το οθωμανικό κράτος της στρατολογίας των Χριστιανών, υποδεικνύοντας τις ζημιές που θα πάθαινε το εμπόριο, το οποίο βρισκόταν σχεδόν αποκλειστικά στα χέρια των Ελλήνων και Αρμενίων.
Επίσης, μαζί με τους άλλους Έλληνες βουλευτές τον Αύγουστο του 1911 κατέθεσαν νέο υπόμνημα προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ζητώντας να ανακληθούν τα διατάγματα για τη στράτευση και οι απολύσεις Ελλήνων από διοικητικές θέσεις, που είχαν αρχίσει να κάνουν οι νεότουρκοι.
Στις εκλογές του 1912 οι νεότουρκοι συνένωσαν τις περιφέρειες Λήμνου και Λέσβου ώστε να μειωθεί ο αριθμός των Ελλήνων που θα εκλέγονταν στην επόμενη βουλή. Η δημογεροντία της Λήμνου διαμαρτυρήθηκε. Σε μια προσπάθειά της να αλλάξει την απόφαση αυτή δεν πρότεινε ξανά το Μιχαήλ Στέλλιο, του οποίου η ενεργή συμμετοχή του στο λεγόμενο "εθνικό κόμμα" είχε δημιουργήσει φοβίες. Αντί αυτού στις 21 Σεπτεμβρίου 1912 πρότεινε ως υποψήφιο βουλευτή τον Χαρίλαο Χαραλαμπίδη, υπάλληλο του υπουργείου Γεωργίας της Τουρκίας. Τελικά, η απελευθέρωση του νησιού στις 8 Οκτωβρίου 1912, έδωσε τέλος σε όλες αυτές τις ενέργειες.
Επόμενα χρόνια
Μετά την απελευθέρωση ο Μιχαήλ Στέλλιος δεν ασχολήθηκε ξανά με την πολιτική. Συνέδεσε την τύχη του με τη Λήμνο, στην οποία γεννήθηκε ο γιος του Δήμήτριος και είχε καλή φήμη μεταξύ των Λημνίων. Απεβίωσε το 1934. Ο Δημήτριος Μ. Στέλλιος έγινε δικηγόρος και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Μάλιστα το Δεκέμβριο του 1933 διετέλεσε πρώτος πρόεδρος της νεοσύστατης "Ένωσης των εν Αθήναις Λημνίων".
Πηγές
* Νικ. Βλάχου, "Ιστορία των κρατών της χερσονήσου του Αίμου 1908-14", ΟΕΣΒ, Εν Αθήναις 1954.
* Ι. Μαζαράκη-Αινιάν, "Από το νεοτουρκικό κίνημα στους βαλκανικούς πολέμους (1908-12)", Δελτίο ΙΕΕΕ, τόμ. 29 (1986).
* Α. Χ. Χαμουδόπουλου, "Η Νεωτέρα Φιλική Εταιρεία", Αθήναι 1946.
* Α.Κ., "ΜΙΧΑΗΛ ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ", περ. Κόσμος της Σμύρνης, τ. 60 (15-6-1911), σ. 240.
* Θ. Μπελίτσος, "Μιχαήλ Στέλλιος βουλευτής Λήμνου και Ίμβρου στην Οθωμανική βουλή (1908-12)", περ. "ΙΜΒΡΟΣ" Συλλόγου Ιμβρίων Αθήνας, τ. 28-29 (Μάιος-Ιούνιος 1994).
* Γεώργιος Θ. Παπαπαναγιώτου, "Λέσβιοι και Έλληνες βουλευτές στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο (1908-1918), Αιολικά Χρονικά Θ΄, Μυτιλήνη 2007, σελ. 114-147.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
