.
Ο Μιχαήλ Ι. Γκιάλας (Ελάτα Χίου 27 Μαρτίου[1] 1912 – Θεσσαλονίκη 24 Φεβρουαρίου 1999) ήταν Έλληνας στρατιωτικός ιατρός, χειρουργός και υποστράτηγος του Υγειονομικού Σώματος.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Μιχαήλ ήταν το πρωτότοκο από τα επτά παιδιά του Ιωάννη Γκιάλα, ιερέα και δασκάλου στο χωριό Ελάτα της Χίου, και της Αμαλίας Γκιάλα, το γένος Μπιλίρη. Σπούδασε στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή (τότε στην Αθήνα), όπου εισάχθηκε σε ηλικία 16 ετών (1928) με τον τρίτο υψηλότερο βαθμό μεταξύ 400 υποψηφίων.
Μετά την αποφοίτησή του το 1934, ο Γκιάλας άρχισε τη σταδιοδρομία του στη Δράμα. Η συμμετοχή του ωστόσο στο βενιζελικό Κίνημα του 1935 είχε ως συνέπεια την απόταξή του από το στράτευμα και έτσι συνέχισε ως βοηθός στην ιδιωτική κλινική του Μαρίνου Γερουλάνου στην Αθήνα. Κοντά σε αυτόν τον εξαιρετικό χειρουργό και δάσκαλο ο Γκιάλας ειδικεύθηκε επί χρόνια στη χειρουργική (πήρε και διδακτορικό με τίτλο διδακτορικής διατριβής Περί της εχινοκοκκιάσεως των οστών), μέχρι που ξέσπασε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος (1940-1941) και αναζήτησε εθελοντικά στη Χίο το σύνταγμά του (τότε τα συντάγματα επανδρώνονταν κατά νομό καταγωγής) ώστε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο μέτωπο. Πράγματι, ορίστηκε αμέσως διοικητής του 13ου Ορεινού Χειρουργείου, πήγε και πέρασε στο μέτωπο 6 μήνες, κατά τους οποίους χειρουργούσαν κάθε μέρα, μέσα σε σκηνές εκτός όταν η θερμοκρασία έπεφτε κάτω από το 0, οπότε χρησιμοποιούσαν σπίτια αλβανικών χωριών. Υπό τη διοίκηση του Γκιάλα, το 13ο Ο.Χ. νοσήλευσε περί τους 4.000 τραυματίες πολέμου, κρυοπαγηματίες και, σύμφωνα με τον ίδιο[2], και ασθενείς από επιδημία μηνιγγίτιδας μια μικρή περίοδο.
Μετά την κατάρρευση του μετώπου, ο Γκιάλας πέρασε όλη την Κατοχή στη Χίο, όντας ο μοναδικός ιατρός που παρέμενε και εργαζόταν στην πρωτεύουσα του νησιού (Χίος ή «Χώρα»), καθώς οι υπόλοιποι είχαν καταφύγει στα χωριά από τον φόβο των πολύ συχνών βομβαρδισμών του λιμανιού από την αγγλική αεροπορία.
Μετά την απελευθέρωση, συνέχισε κανονικά τη σταδιοδρομία του στον ελληνικό στρατό. Κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο υπηρέτησε αρχικώς στην Κόρινθο, μετά για 1 έτος στα Τρίκαλα και στη συνέχεια στα στρατιωτικά νοσοκομεία Καστοριάς και Φλώρινας, ενώ επί ένα έτος διεύθυνε το 423 Νοσοκομείο, που ιδρύθηκε εκτάκτως στην Αθήνα και στεγάσθηκε στο Αρσάκειο του Ψυχικού με 700 από τις 1000 κλίνες του σε αίθουσες διδασκαλίας - σε αυτό το έτος έγιναν εκεί 17.000 εγχειρήσεις. Προάχθηκε σε αρχίατρο και διορίσθηκε διευθυντής του 427 Σ.Ν. Αλεξανδρουπόλεως. Μετεκπαιδεύθηκε στο Λονδίνο στην τραυματιολογία-αποκατάσταση για δύο χρόνια. Επιστρέφοντας, το 1952, διορίσθηκε διευθυντής στη χειρουργική κλινική στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης και καθηγητής στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή (που είχε μετεγκατασταθεί στην πόλη, σήμερα Σ.Σ.Α.Σ.), καθώς και διοικητής της (1964-1965). Αποστρατεύθηκε το 1968, αφού είχε φθάσει στον ανώτατο βαθμό του Υγειονομικού Σώματος, αυτόν του υποστρατήγου. Οι προαγωγές του ήταν όλες (πράγμα εξαιρετικά σπάνιο) «κατ' απόλυτον εκλογήν» (παμψηφεί). Μετά την αποστρατεία του εργάσθηκε ως χειρουργός σε διάφορες ιδιωτικές κλινικές, μέχρι το 1986, ενώ διετέλεσε και δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Με πρωτοποριακές επεμβάσεις, διδακτική στάση προς τους μικρότερους και πλούσια εμπειρία από πολέμους, ο Μιχαήλ Γκιάλας θεωρείται μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες της ελληνικής στρατιωτικής ιατρικής. Σε αυτόν οφείλεται η πρώτη εφαρμογή ενδομυελικού ήλου κατά Smith-Petersen σε κάταγμα αυχένα του μηριαίου οστού στην Ελλάδα, που έγινε το 1952.
Τιμητικές διακρίσεις
Στο νησί του, τη Χίο, ο Μιχαήλ Γκιάλας τιμάται με ορειχάλκινη προτομή στον Δημοτικό Κήπο (το «Βουνάκι») της πρωτεύουσας Χίου. Τα αποκαλυπτήρια της προτομής έγιναν στις 26 Ιουλίου 2009. Επίσης, στη Θεσσαλονίκη ένας δρόμος φέρει το όνομά του.
Την Παρασκευή 25 Μαΐου 2018, έλαβε χώρα η τελετή ονοματοδοσίας του αμφιθεάτρου του 424 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Εκπαιδεύσεως, σε "Αμφιθέατρο Υποστρατήγου (ΥΙ) Μιχαήλ Γκιάλα".
Στρατιωτικές διακρίσεις
Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων (4 φορές)
Αναμνηστικά μετάλλια Ελληνοϊταλικού Πολέμου, Μέσης Ανατολής
Αργυρός Σταυρός του Φοίνικος
Χρυσός Σταυρός του Φοίνικος
Ανώτερος Ταξιάρχης του Φοίνικος
Σταυρός Γεωργίου του Α΄
Μετάλλιο στρατιωτικής αξίας Γ΄, Β΄ και Α΄ Τάξεως
Οικογένεια
Ο Μιχαήλ Γκιάλας ήταν αδελφός του ποιητή Γ. Βερίτη (Αλεξάνδρου Ι. Γκιάλα).
Ο Μ. Γκιάλας νυμφεύθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1939 την Άννα Παννάδη, κόρη του χειρουργού Κωνσταντίνου Παννάδη, και απέκτησαν δύο κόρες, τη Μαρία και την Αμαλία, εκ των οποίων η Μαρία Γκιάλα είναι Ομότιμη Καθηγήτρια της αναισθησιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η Αμαλία μικροβιολόγος.
Σημειώσεις
9 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο, ο ίδιος υιοθέτησε ως ημερομηνία γεννήσεως την 10η Απριλίου.
Γκιάλας, Μιχαήλ Ι.: Αναμνήσεις, σελ. 124
Πηγές - εξωτερικοί σύνδεσμοι
Γκιάλας, Μιχαήλ Ι.: Αναμνήσεις (συζητήσεις με τον Αλέξανδρο Ο. Σταυράκη), εκδ. «`Εντυπο», Χίος 2009
Πατσώνης, Γιάννης: «Μιχαήλ Ι. Γκιάλας - Αναμνήσεις» Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., Ιατρικά θέματα, τεύχος 60, Οκτώβ.-Δεκέμ. 2010, σσ. 79-83
Ιδιόχειρη επιστολή του
Η προτομή του Μιχαήλ Γκιάλα στη Χίο[νεκρός σύνδεσμος]
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
