Ο Μάρκος Αυγέρης (πραγματικό όνομα Γεώργιος Παπαδόπουλος: Ιωάννινα, 18 Φεβρουαρίου 1884 – Αθήνα, 8 Ιουνίου 1973) ήταν έλληνας ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός της λογοτεχνίας. Μέλος της δεύτερης Επιτροπής απονομής Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων (1940).
Βιογραφία
Ο πατέρας του ήταν φαρμακοποιός στα Ιωάννινα και αγωνιστής του Μακεδονικού Αγώνα. Από τα δύο έως τα οκτώ του χρόνια, ο Αυγέρης έζησε στο χωριό Καρύτσα Ιωαννίνων, που είχε εγκατασταθεί η μητέρα του που είχε προσβληθεί από φυματίωση. Επιστρέφοντας στα Ιωάννινα, συνέχισε τις σπουδές του στην Ζωσιμαία Σχολή. Το καλοκαίρι του 1901 εγκατέλειψε τα Ιωάννινα για να πάει στην Αθήνα και να σπουδάσει ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε το δίπλωμα του ιατρού το 1907 για να εργαστεί κατόπιν σε διάφορες κλινικές της Αθήνας. Κατά την περίοδο 1912–1922, υπηρέτησε ως ανθυπίατρος στον Ελληνικό Στρατό επί έξι συνολικά χρόνια. Το 1926 διορίσθηκε επιθεωρητής υγιεινής στο Υπουργείο Εργασίας και κατά την διετία 1928–1929 μετεκπαιδεύθηκε στο Παρίσι και στο Βερολίνο στον τομέα της επαγγελματικής υγιεινής. Το 1933 νυμφεύθηκε την Γαλάτεια Καζαντζάκη–Αλεξίου, αδελφή της Έλλης Αλεξίου και πρώτη σύζυγο του Νίκου Καζαντζάκη. Συνέχισε να εργάζεται στο Υπουργείο Εργασίας έως το 1947, οπότε και εκδιώχθηκε από την θέση του για την συμμετοχή του στο ΕΑΜ και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Μετά τον θάνατο της γυναίκας του (19 Νοεμβρίου 1962), έζησε με την συμπαράσταση της Έλλης Αλεξίου, στην οποία άφησε όλα του τα υπάρχοντα. Πέθανε, πάντα διαυγής και δημιουργικός, σε βαθιά γεράματα.
Το έργο του
Ο Αυγέρης εμφανίσθηκε στα γράμματα πολύ νέος με το ποίημα Η Βάβω η Τασιά που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Νουμάς το 1904. Την ίδια χρονιά, ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος ανέβασε στην «Νέα Σκηνή», το θεατρικό έργο (δράμα) του Αυγέρη Μπροστά στους ανθρώπους. Ο νεαρός Αυγέρης έγινε δεκτός στους καλλιτεχνικούς και λογοτεχνικούς κύκλους της Αθήνας με διθυραμβικές κριτικές. Ακολούθησαν και άλλα ποιήματα και μεταφράσεις αρχαίων ελλήνων και ξένων λογοτεχνών.
Η Μικρασιατική Καταστροφή κλόνισε σοβαρά το φιλελεύθερο ιδεολογικό πιστεύω του Αυγέρη. Χρησιμοποιώντας τις αφηγήσεις του Βασίλειου Κοτρώτσου, ενός έλληνα αεροπόρου που αιχμαλωτίσθηκε από τους Τούρκους κατά την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής, έγραψε ανώνυμα το πεζογράφημα Από την αιχμαλωσία – Κατά το ημερολόγιο του αιχμαλώτου αεροπόρου Β.Κ. (Αθήνα 1923· επανακυκλοφόρησε το 2006), το οποίο συγκρίνεται ως προς το αντιπολεμικό και ρεαλιστικό του ύφος με την Ζωή εν Τάφω του Στρατή Μυριβήλη και το Νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη.
Στα χρόνια του μεσοπολέμου, ο Αυγέρης σταμάτησε να γράφει για να επανέλθει στο γράψιμο στα χρόνια γερμανοϊταλικής κατοχής (1941–1944). Στα μεταπολεμικά χρόνια, ασχολήθηκε κυρίως με τον πολιτικό σχολιασμό και την κριτική της λογοτεχνίας σε εφημερίδες και περιοδικά, πάντα από την πλευρά της μαρξιστικής και φιλοσοβιετικής θεώρησης. Παρέμεινε πιστός στις αριστερές του ιδέες, αλλά η οξυδέρκειά του στην κριτική της λογοτεχνίας αναγνωρίσθηκε και από διανοούμενους άλλων ιδεολογικών χώρων (Μ. Δημάκης, Νέα Εστία, 15/11/1973).
Εργογραφία
Τραγούδι της τάβλας, Αθήνα 1908
Ο Σικελιανός, η ποίηση του, το θέατρό του – κριτικός απόλογος, Αθήνα 1952
Κριτικά – Αισθητικά – Ιδεολογικά, Βουκουρέστι 1959
Εισαγωγή στην νεοελληνική λογοτεχνία και Η ελληνική ποίηση, ενιαίος τόμος, Βουκουρέστι 1964
Άπαντα, τόμοι τρεις, Αθήνα 1964–1966
Ξένοι λογοτέχνες, Αθήνα 1966
Έλληνες λογοτέχνες, Αθήνα 1966
Η παγκόσμια έρις, Αθήνα 1967 (;)
Αντίδρομα και παράλληλα, ποιήματα, Αθήνα 1969
Φωνές της νύχτας, δώδεκα ποιήματα, Αθήνα 1970
Εισαγωγή στην ελληνική ποίηση, Αθήνα 1971
Θεωρήματα, Αθήνα 1972
Άπαντα ποιητικά, Αθήνα 1975
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Τ. Αδάμος, Πνευματικές γνωριμίες, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1986, σσ. 11–54.
Γ. Νικολόπουλος, Μάρκος Αυγέρης, ο αντιστασιακός: Η ζωή του, η εποχή, του, το έργο του, εκδ. Νέοι Καιροί, Αθήνα 1987.
Νέα Εστία τομ.94, τ/χ.1113, (1973)-Τεύχος αφιέρωμα στον Μάρκο Αυγέρη[1]
Ανδρέας Καραντώνης, Τα γεγονότα και τα ζητήματα-Μάρκος Αυγέρης, Νέα Εστία τομ.94 τ/χ.1104 (1973), σελ.891-893[2]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Μάρκος Αυγέρης, Βιογραφικό-Εργογραφία-Ενδεικτική βιβλιογραφία
Βιογραφικό και μερικά ποιήματά του.
Δ. Γκιώνης, «"Για τη διδασκαλία, όχι για τον παπά"…», εφημ. Ελευθεροτυπία, 7 Ιουνίου 2003.
Δ. Γκ(ιώνης), «Ένας άγνωστος Απέργης», εφημ. Ελευθεροτυπία, 6 Μαΐου 2006.
Μάρκος Αυγέρης στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Σύνδεσμοι σε καταλόγους καθιερωμένων όρων
WorldCat VIAF: 15177244 BiblioNet: 10530 LCCN: n82161733 ISNI: 0000 0003 6863 829X GND: 10316314X SUDOC: 137174748 BNF: cb13748686r (data)
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13748686r. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
