Ο Κράτης ο Θηβαίος ή Κράτης ο κυνικός (365 π.Χ. – 285 π.Χ.)[1] ήταν ένας κυνικός φιλόσοφος από τη Θήβα. Ο Κράτης έδωσε όλη του την περιουσία για να ζήσει στην πενία, στους δρόμους της Αθήνας. Σεβαστός στον λαό της Αθήνας, έμεινε γνωστός ως ο δάσκαλος του Ζήνωνα του Κιτιέα, τον δημιουργό του Στωικισμού. Διάφορα τμήματα των διδασκαλιών του έχουν διασωθεί, συμπεριλαμβανομένου μιας περιγραφής για μια ιδανική κυνική πολιτεία.
Ζωή
Ο Κράτης γεννήθηκε περίπου το 365 π.Χ.[2] στη Θήβα. Ήταν γιος του Άσκονδου και διάδοχος σε μια τεράστια περιουσία, την οποία απαρνήθηκε για να ζήσει μια ζωή «εντίμου πενίας» στην Αθήνα. Ο Διογένης Λαέρτιος[3] διασώζει διάφορες ιστορίες της ζωής του. Μία αναφέρει ότι τόσο πολύ τον συντάραξε η ζωή και τα δεινά του ζητιάνου βασιλιά, Τήλεφου, που δώρισε όλη του την περιουσία στους πολίτες της Θήβας. Μια άλλη αναφέρει ότι έδωσε χρήματα σε κάποιον τραπεζίτη και του ζήτησε να τα δώσει στους γιούς του, αν αποδειχθούν κοινοί πολίτες. Αν όμως γίνουν φιλόσοφοι, να δώσει τα λεφτά στους πολίτες, μιας και όντως φιλόσοφοι δεν χρειάζονται τίποτα.
τραπεζίτῃ τινὶ παρακαταθέσθαι τἀργύριον, συνθέμενον, εἰ μὲν οἱ παῖδες ἰδιῶται γενηθεῖεν, αὐτοῖς ἀποδοῦναι· εἰ δὲ φιλόσοφοι, τῷ δήμῳ διανεῖμαι· μηδενὸς γὰρ ἐκείνους δεήσεσθαι φιλοσοφοῦντας.[3]
Μετακόμισε στην Αθήνα όπου σύμφωνα με την παράδοση, έγινε μαθητής του Διογένη του Κυνικού. Η ακριβής σχέση μεταξύ Διογένη και Κράτη είναι αβέβαιη, όμως υπάρχει μια αναφορά του Κράτη που αποκαλεί τον εαυτό του ως "συμπολίτη του Διογένη, που δεν επιβουλεύεται με φθόνο".
Διογένους εἶναι πολίτης ἀνεπιβουλεύτου φθόνῳ[4]
Ο Κράτης χαρακτηρίζεται επίσης ως μαθητής του Βρύσωνα[5] και του Στίλπωνα.[6] Έζησε μια ζωή ευχάριστης απλότητας και σύμφωνα με τον Πλούταρχο, που έγραψε μια λεπτομερή βιογραφία του Κράτη, που δυστυχώς δε σώζεται, καταγράφει τι είδους άνθρωπος ήταν:
Αλλά ο Κράτης μόνο με το πορτοφόλι του και τον κουρελιασμένο μανδύα του, χαρωπός συνέχιζε τη ζωή του, σαν να ήταν συνέχεια γιορτή.[7]
Τοιχογραφία με τον Κράτη και την Ιππαρχία στη Βίλα Φαρνεζίνα στη Ρώμη. Ο Κράτης φαίνεται να κρατάει ένα ραβδί και ένα σάκο, ενώ η Ιππαρχία φαίνεται να τον πλησιάζει με τα υπάρχοντά της, κατά τον τρόπο πιθανούς νύφης[8]
Τράβηξε την προσοχή της Ιππαρχίας, την αδερφή ενός μαθητή του, του Μητροκλή. Η Ιππαρχία λέγεται ότι ερωτεύθηκε τον Κράτη, τη ζωή του και τη διδασκαλεία του, οπότε απαρνήθηκε και αυτή την περιουσία της οικογένειάς της, όπως και ο Κράτης, και τον παντρεύτηκε. Ο γάμος ήταν αξιοσημείωτος (για την αρχαία Αθήνα) μιας και βασιζόταν στον αμοιβαίο σεβασμό και την ισότητα μεταξύ του ζευγαριού. Η Ιππαρχία εμφανιζόταν παντού δημόσια μαζί με τον Κράτη, οπότε διάφορες ιστορίες αναφέρονται σε αυτό, επειδή αξιοσέβαστες γυναίκες δεν συμπεριφέρονταν έτσι. Απέκτησαν τουλάχιστον δύο παιδιά, ένα κορίτσι και ένα αγόρι με το όνομα Πασικλής.
Αναφέρεται ότι πήγε τον γιό του σε οίκο ανοχής και του είπε ότι με αυτόν τον τρόπο παντρεύτηκε ο πατέρας του.[3] Όπως και ότι επέτρεψε στην κόρη του, ένα γάμο για τριάντα μέρες σε πιθανό μνηστήρα.[9]
Ήταν δάσκαλος του Ζήνωνα του Κιτιέα[10] και αποτέλεσε αναμφισβήτητα τη μεγαλύτερη επιρροή για τον Ζήνωνα και την ανάπτυξη της Στωικής φιλοσοφίας του. Ο Ζήνων αναφέρεται πάντα στο όνομα του Κράτη με τον μεγαλύτερο σεβασμό και ορισμένα γεγονότα του Κράτη πιθανόν να διασώθηκαν χάρη στον Ζήνωνα.[11] Άλλοι μαθητές του είναι ο Μητροκλής[12], ο Μόνιμος[12], και πιθανώς[13] ο Μένιππος[12], ο Κλεομένης, ο Θεόμβροτος[12] και ο Πασικλής.
Ο Κράτης ήταν στη Θήβα το 307 π.Χ. όταν ο Δημήτριος ο Φαληρεύς εξορίστηκε εκεί.[14] Λέγεται ότι πέθανε σε μεγάλη ηλικία (περίπου το 285 π.Χ.) και θάφτηκε στη Βοιωτία.[15]
Παραπομπές
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Κράτης ο Θηβαίος
Tiziano Dorandi, Chapter 2: Chronology, in Algra et al. (1999) The Cambridge History of Hellenistic Philosophy, page 52. Cambridge
Η ακριβής χρονολογία της γέννησής του δεν είναι ακριβής. Σύμφωνα με τον Διογένη Λαέρτιο (ΣΤ. 87), άκμασε στην 113η Ολυμπιάδα (περίπου το 328–5 π.Χ.). Οπότε το 365 π.Χ. είναι μια λογική εικασία για το έτος της γέννησής του.
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων, ΣΤ. 87–88
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων, ΣΤ. 93
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων, ΣΤ. 84
Seneca, Epistles, 10.1
Plutarch, Moralia: On the Tranquillity of the Mind.
Diskin Clay, Picturing Diogenes, in R. Bracht Branham, Marie-Odile Goulet-Cazé, (2000), The Cynics: The Cynic Movement in Antiquity and Its Legacy, pages 372–3.
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων, ΣΤ. 93
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων, Α. 15, ΣΤ. 105, Ζ. 2, κλπ.
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων, ΣΤ. 91. Cf. vii. 4
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων ΣΤ
Bracht Branham, Marie-Odile Goulet-Cazé, (2000), The Cynics: The Cynic Movement in Antiquity and Its Legacy, pages 392, 398;
Plutarch, Moralia: How to know a Flatterer from a Friend.
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων, ΣΤ. 98
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
