Ο Κωνσταντίνος Ράμφος (1776-1871) ήταν Έλληνας λογοτέχνης, αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, δημοσιγράφος και συγγραφέας.
Βίος
Ο Κωνσταντίνος Ράμφος γεννήθηκε στη Χίο το 1776. Δεν έχουμε πληροφορίες σχετικές με τις σπουδές του. Ασχολήθηκε με το εμπόριο. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία κι έγινε απόστολός της στα Ψαρά και την Ύδρα.[1] Υπηρέτησε στο Α΄ Σύνταγμα και λόγω της μόρφωσής του έγινε αξιωματικός. Τον Νοέμβριο του 1821 συμμετείχε ως υπολοχαγός στην έφοδοδο κατά του Παλαμηδίου στη μάχη του Ναυπλίου.Τον Ιανουάριο τον βρίσκουμε στην πολιορκία του Ακροκορίνθου. Το 1824 του ανατίθενται διπλωματικές αποστολές: προς τον συνταγματάρχη Στάνχοουπ για να τον αποτρέψει να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Ως φίλος του Γεωργίου Κουντουριώτη ραδιούργησε κατά του επάρχου της Αίγινας. Το 1827 συμμετέχει ως υπασπιστής του συνταγματάρχη Ταρέλλε και αργότερα του ταγματάρχη Φ. Γουβερνάτου στην εκστρατεία του του Φαβιέρου στη Χίο. Το 1827-1828 γίνεται γραμματέας του Διοικητηρίου Αιγίνης.Επί Καποδίστρια έγινε δικαστής στον Πόρο και διοικητής των φρουρίων της Μεσσηνίας. Συμμετείχε στα γεγονότα του Πόρου στα 1831 στο πλευρό του Καποδίστρια. Το 1835 τον βρίσκουμε ενθουσιώδη οθωνιστή. Διετέλεσε πρόξενος στα Γιάννενα και τη Θεσσαλονίκη. Μετά το πέρας της διπλωματικής του σταδιοδρομίας επέστρεψε στην Αθήνα όπου άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου[2] Ήταν εκδότης της εφημερίδος Συντηρητική.[3] Πέθανε το 1871 σε ηλικία 95 ετών.[4]
Συγγραφικό έργο
Οι συγγραφικές του επιδόσεις καλύπτουν μεταφράσεις ξένων έργων, τη σύνταξη πολιτικών φυλλαδίων, προλόγων, σατιρικών κειμένων, λογοτεχνικών έργων.[5]Οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισε στην τελευταία περίοδο της ζωής του συνδέονται με τη μαζική αυτή παραγωγή λαϊκών αναγνωσμάτων[6] οι οποίες βρίθουν από ερωτικές περιπέτειες ή ηρωικά κατορθώματα[7]με σκοπό την τέρψη ευρύτερου κοινού.[8] Τα μυθιστορήματά του είναι εμπνευσμένα από τους πρόσφατους εθνικούς αγώνες. Τα πλεονεκτήματα της γραφής του είναι κατά τον Δημαρά, η νεανική αφηγηματική ικανότητά του, η πνοή επική και τα περιπετειώδη επεισόδια σφικτά. Όμως η γλώσσα του στερείται επιμέλειας και λογοτεχνικού χαρακτήρα[9]Τα έργα του είναι γραμμένα σε γλώσσα αττικίζουσα, με μερικές παρεμβολές της καθομιλουμένης ιδιαίτερα στους διαλόγους. Οι ιστορίες του πάσχουν εξ απόψεως ισορροπίας στη σύνθεσή τους ή οικονομίας.[10]Για τον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο «Ο Ράμφος στα βιβλία του [...] κατέχει την αίσθηση του περιττού. Φαίνεται ο άνθρωπος της ενέργειας που ξέρει που πρέπει να σταθεί».[11] Για τους μελετητές του ιστορικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα, ο Ράμφος έχει δεχθεί επιδράσεις από τον Γουόλτερ Σκοτ [12]Για τον Tonnet ο Ράμφος δεν είχε καμία πείρα στη συγγραφή μυθιστορημάτων. Τα πρώτα του διηγήματα έχουν επηρεαστεί από το δραματικό είδος. Στα έργα του Ράμφου ο τόπος της δράσης τους παραμένει αμετάβλητος, συνδέει τα αντίθετα και αναμιγνύει το κωμικό με το τραγικό.[13]Βασικό προτέρημα του είναι η επιμελημένη ψυχογράφηση των ηρώων του. Ο Ράμφος επηρεάστηκε από τη ρομαντική αντίληψη του κόσμου και τα θέματά της. Δεν αποκόπτεται όμως από την πραγματικότητα,περιγράφοντας την ασχήμια των τόπων και των ανθρώπων της εποχής του, γινόμενος έτσι «ένας από τους πρώτους ρεαλιστές της νεοελληνικής μυθιστοριογραφίας»[14]
Εργογραφία[15]
[Σατιρική σύνθεση, 1822;]Απόσπασμα μεταφρασμένο γαλλικά στο Histoire de la revolution grecque, Παρίσι 1829
Κατά φαντασίαν ασθενής. Κωμωδία μεταφρασθείσα εκ των Ι.Π.Π., Μολιέρου Γάλλου, εις την καθομιλουμένη ελληνικήν, 1834
Λόγος συντεθείς υπό Κ. Ράμφου και εκφωνηθείς υπό του ιδίου εις την καθεδρικήν εκκλησίαν της Αιγίνης, κατά την αξιομνημόνευτον ημέραν της 20ης Μαΐου 1835. Καθ' ην ο Μεγ. Βασιλεύς της Ελλάδος Όθων έλαβε τας ηνίας του κράτους, 1835
Το Μόναχον κατά τον περιηγητήν του υποκόμητος Δαρλινκούρ υπό Κ. Ράμφου, 1856
Διήγημα, Περιοδικό Πανδώρα 10 (1859-1860) τχ. 223-225: είναι το διήγημα Η Δέσπω της Ηπείρου και Η απροσδόκητος συνάντησις (δημοσιεύθηκε αργότερα σε τομίδιο στα 1864)
Συνάντησις απροσδόκητος περιοδικό Πανδώρα 11 (1860-1861), τχ. 247
Η Δέσπω της Ηπείρου και Η απροσδόκητος συνάντησις. Διηγήματα υπό Κ. Ράμφου, 1861, 1864
Ο Κατσαντώνης. Κλέφτικον επεισόδιον ή ελληνικόν μυθιστόρημα, 1862, 1889
Αι τελευταίαι ημέραι του Αλή-Πασά, 1862
Το Παπί του οικονομολόγου. Κωμωδία πρώτη. Εις δύο πράξεις. Υπό Φούραμ, 1866
Διήγημα πρωτότυπον. Ο Απροσδόκητος γάμος, 1867
Ο Χαλέτ Εφέντης, τομ. Α-Β, 1867-1868, τομ. Γ' 1869, 1909
Η Κόμησσα Ποτόσκη. Ιστορικόν διήγημα πρωτότυπον, περιοδικό Πανδώρα 19 (1869) τχ. 455, 458, 459, 461, 466 και ως βιβλίο την ίδια χρονιά
Διήγημα πρωτότυπον. Ο Απροσδόκητος γάμος, 1878
Ο Κατσαντώνης. Μυθιστόρημα, 1884
Παραπομπές
Αικατερίνη Κουμαριανού, «Εισαγωγή», στο: Κ. Ράμφου, Ο Κατσαντώνης, Αι τελευταίαι ημέραι του Αλή-Πασά, εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1994, σελ. 7-8
Henri Tonnet, «Κωνσταντίνος Ράμφος», στο: Η παλαιότερη πεζογραφία μας.Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τομ.Δ, 1830-1880, εκδΣοκόλη, Αθήνα, 1996, σελ.284-285
Αικατερίνη Κουμαριανού, «Εισαγωγή», στο:Κ. Ράμφου, Ο Κατσαντώνης, Αι τελευταίαι ημέραι του Αλή-Πασά, εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1994, σελ. 13
Henri Tonnet,«Κωνσταντίνος Ράμφος», στο: Η παλαιότερη πεζογραφία μας.Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τομ.Δ, 1830-1880, εκδΣοκόλη, Αθήνα, 1996, σελ. 283
Αικατερίνη Κουμαριανού, «Εισαγωγή», στο: Κ. Ράμφου, Ο Κατσαντώνης, Αι τελευταίαι ημέραι του Αλή-Πασά, εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1994, σελ. 13
Henri Tonnet,«Κωνσταντίνος Ράμφος», στο: Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τομ. Δ, 1830-1880, εκδΣοκόλη, Αθήνα, 1996, σελ.285
Ανώνυμος, «Ράμφος Κωνσταντίνος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια,Εκδοτική Αθηνών, τομ. 9Α, 1991, σελ. 32
Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ. Αθήνα, 1993, σελ. 180
Κωνσταντίνος Δημαράς, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Γνώση, Αθήνα, 2000, σελ. 432
Ανώνυμος, «Ράμφος Κωνσταντίνος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, τομ. 9Α, 1991, σελ. 32
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, «Εισαγωγή», στο: Το Ιστορικόν Μυθιστόρημα, Βασική Βιβλιοθήκη Αετού, αρ. 17, εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλου, Αθήναι, 1955, σελ. κβ΄
Σοφία Ντενίση, Το Ελληνικό Ιστορικό μυθιστόρημα και ο Sir Walter Scott (1830-1880), εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 1994, σελ. 71
Henri Tonnet,«Κωνσταντίνος Ράμφος», στο: Η παλαιότερη πεζογραφία μας.Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τομ. Δ, 1830-1880, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα, 1996, σελ. 298-299
Henri Tonnet, Κωνσταντίνος Ράμφος, στο: Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τομ. Δ, 1830-1880, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα, 1996, σελ. 300-301
Αικατερίνη Κουμαριανού, «Εισαγωγή», στο: Κ. Ράμφου, Ο Κατσαντώνης, Αι τελευταίαι ημέραι του Αλή-Πασά, εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1994, σελ. 58-60
Πηγές
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, «Εισαγωγή», στο: Το Ιστορικόν Μυθιστόρημα, Βασική Βιβλιοθήκη Αετού, αρ. 17, εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλου, Αθήναι, 1955, σελ. ζ΄-λστ΄
Σοφία Ντενίση, Το Ελληνικό Ιστορικό μυθιστόρημα και ο Sir Walter Scott (1830-1880),εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 1994
Αικατερίνη Κουμαριανού, «Εισαγωγή», στο: Κ. Ράμφου, Ο Κατσαντώνης, Αι τελευταίαι ημέραι του Αλή-Πασά, εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1994, σελ. 7-62
Κωνσταντίνος Δημαράς, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Γνώση, Αθήνα, 2000
Henri Tonnet,«Κωνσταντίνος Ράμφος», στο: Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τομ. Δ, 1830-1880, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα, 1996, σελ. 283-335
Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ. Αθήνα, 1993
Ανώνυμος, «Ράμφος Κωνσταντίνος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, τομ. 9Α, 1991, σελ.
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
