.
Ο Κωνσταντίνος Άμαντος (2 Αυγούστου 1874 – 23 Ιανουαρίου 1960[3]) ήταν πανεπιστημιακός, βυζαντινολόγος, Ακαδημαϊκός και υπουργός Παιδείας.
Γεννήθηκε στη Χίο, στο χωριό Ζυφιάς, στις 2 Αυγούστου 1874[3]. Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, δίδαξε αρχικά ως δημοδιδάσκαλος στην Αστική Σχολή της Χίου, από το 1893 μέχρι το 1897. Σπούδασε Ιστορία και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με το κληροδότημα του Σταμάτη Πρώιου, και έπειτα στα πανεπιστήμια του Μονάχου και του Βερολίνου. Το διάστημα 1904-1914 εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση: Γυμνάσιο Χίου (1904-1911), διευθυντής και του Γυμνασίου και Διδασκαλείου Λευκωσίας (1911), διευθυντής στην Αμπέτειο Σχολή του Καΐρου (1912-1914) και το διάστημα 1914-1924 στη σύνταξη του «Ιστορικού Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας», στο οποίο διετέλεσε και διευθυντής από το 1924 μέχρι το 1925. Κατά την περίοδο 1925-1939 δίδαξε ως τακτικός καθηγητής της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1926 τοποθετήθηκε μεταξύ των πρώτων μελών της Ακαδημίας Αθηνών. Υπήρξε μέλος της Επιστημονικής Εταιρείας Αθηνών, ενώ ίδρυσε τα περιοδικά: «Χιακά Χρονικά», «Αιγαίον» και «Ελληνικά». Επίσης, το 1945 υπηρέτησε ως υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Πλαστήρα και υπέβαλε νομοσχέδιο που προωθούσε τη χρήση της Δημοτικής στο Δημοτικό. Πέθανε στην Αθήνα στις 23 Ιανουαρίου 1960.
Έργο
Ο `Αμαντος δημοσίευσε πλήθος άρθρων και μελετών στα πιο έγκριτα περιοδικά της εποχής. Η συμβολή του στη Γλωσσολογία ήταν επίσης αξιοσημείωτη. Ασχολήθηκε εκτενώς με την τοπωνυμιολογία, όπως προκύπτει από τη διδακτορική του διατριβή Die Suffixe der neugriechischen Ortsnamen («Τα επιθήματα των νεοελληνικών τοπωνυμίων»), την οποία υπέβαλε στο πανεπιστήμιο του Μονάχου το 1903 υπό την εποπτεία τού καθηγητού τής Βυζαντινολογίας Karl Krumbacher[3]. Πλήθος δημοσιευμάτων του σε ελληνικά περιοδικά πραγματεύονται ζητήματα τοπωνυμίων, τόσο της ιδιαίτερης πατρίδας του (της Χίου), όσο και άλλων περιοχών (Κρήτης, Ηπείρου κτλ.).
Οι κυριότερες μονογραφίες του είναι οι εξής:
Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας κατά τον μεσαίωνα, 1919
Ο μακεδονικός ελληνισμός κατά το τέλος του μεσαίωνος και την παλαιοτέραν τουρκοκρατίαν μέχρι του 18ου αιώνος, Θεσσαλονίκη 1952
Μακεδονικά σημειώματα,«Νέα Εστία» Έκτακτον Τεύχος 12 (Χριστούγεννα 1932)
Οι βόρειοι γείτονες της Ελλάδος'', 1923
Σλάβοι και σλαβόφωνοι εις τας Ελληνικάς χώρας, 1926
Λέων Αλλάτιος
Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους (2 τόμοι), 1939, 1947
Ιστορικαί σχέσεις Ελλήνων, Σέρβων και Βουλγάρων, 1949
Σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων από του ενδεκάτου αιώνος μέχρι του 1821, 1955
Σύντομος Ιστορία της Κύπρου
Η εισαγωγή εις την βυζαντινή ιστορία, 1933, 1950
Μακεδονικά
Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή
Αδαμάντιος Κοραής
Η άλωσις της Χίου υπό των Τούρκων, Χιακά Χρονικά, τομ.4 (1919), σελ. 52-78
Τα γράμματα εις την Χίον κατά την Τουρκοκρατία, 1946
Μερικά γλωσσικά δημοσιεύματα έχουν συγκεντρωθεί μετά τον θάνατό του στον συλλογικό τόμο Γλωσσικά Μελετήματα (Εν Αθήναις 1964), τον οποίο επιμελήθηκε ο μαθητής του Νικόλαος Β. Τωμαδάκης.
Προτομή
Στις 15 Οκτωβρίου 2004 τοποθετήθηκε στον κεντρικό δρόμο του οικισμού Ζυφιά της Χίου, από όπου καταγόταν ο Κωνσταντίνος Άμαντος, προτομή του, έργο της Χιώτισσας γλύπτριας Μαίρης Παπακωνσταντίνου[4].
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11262491m. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11262491m. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Διονύσιος Ζακυθινός, «Νεκρολογία-Κωνσταντίνος Άμαντος», Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ. 29 (1959), σελ. 449.
Δάφνη
Πηγές
Κυριάκος Α. Γεωργίου, Αντωνία Παπαστυλιανού, Βιογραφίες Νεοελλήνων συγγραφέων Εκδόσεις Γιάννη Ρίζου, Αθήνα 1980
Διονύσιος Ζακυθηνός, «Νεκρολογία-Κωνσταντίνος Άμαντος», Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ. 29 (1959), σελ. 449-455
Κιτριώτης Δημήτρης, Μυλωνάς Γιάννης, Βιογραφίες & Εργογραφίες Ελλήνων συγγραφέων Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1997, ISBN 960-293-066-7
Νικόλαος Β. Τωμαδάκης, Εις μνήμην Κ. Αμάντου 1874–1960, Τυπ. Μήνα Μυρτίδη, Αθήνα 1960
Βιβλιογραφία
Αθηνά Κόλια-Δερμιτζάκη, «Χιακά σημειώματα από τα κατάλοιπα του Κωνσταντίνου Αμάντου», Παρουσία, τομ. 3 (1985), σελ. 61-121.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Νικόλαος Β. Τωμαδάκης, «Ο Κωνσταντίνος Άμαντος και η νεοελληνική ιστοριογραφία», Νέα Εστία, τομ. 70, τ/χ. 825 (1961), σελ. 1480-1483. (online)
