.
Ο Ηρακλής Κοκκινίδης ήταν Κρητικός οπλαρχηγός της επαρχίας Μαλεβιζίου- Τεμένους. Διακρίθηκε στην Κρητική Επανάσταση του 1866 και σκοτώθηκε το 1868. Η φήμη του ως αγωνιστή ξεπέρασε τα κρητικά σύνορα. Ιστορίες αναφορικά με τη ζωή και το τραγικό του τέλος παραδίδονται ακόμα από γενιά σε γενιά σε ολόκληρη την Κρήτη.
Πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στο Κεραμούτσι, ένα χωριό που ανήκει σήμερα στο Δήμο Τυλίσου. Ήταν γιος του Νικολάου Κοκκινίδη και της γυναίκας του, που καταγόταν από τα Καρδουλιανά Πεδιάδος. Η οικογένειά του είχε καταγωγή από την Κράνα Μυλοποτάμου. Για λόγους που δεν είναι γνωστοί, εγκαταστάθηκαν στο Κεραμούτσι του Μαλεβιζίου. Ο πατέρας του Ηρακλή άλλαξε το επώνυμό του από Κόκκινος (από το κόκκινο πρόσωπο που είχαν όλα τα μέλη της οικογένειας) σε Κοκκινίδης, σε ηλικία 12 ετών, οπότε και πήγε στην Αθήνα. Έπειτα από την επιστροφή του στην Κρήτη δημιούργησε μεγάλη περιουσία, την οποία διέθεσε κατά το μεγαλύτερο μέρος για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Ο ίδιος ήταν υπολοχαγός και πολέμησε στο Μαλεβίζι, στο πλευρό του Κόρακα.
Κάθοδος στον αγώνα
Ο έφηβος Ηρακλής αφοσιώθηκε στον αγώνα για την απελευθέρωση από τους Τούρκους, μαζί με τον αδερφό του, Μανόλη. Τον Αύγουστο του 1866 σε επαναστατική συγκέντρωση στον Άγιο Μύρωνα, συγκροτήθηκε ο Ιερός Λόχος, που αποτελούνταν από 400 αγωνιστές και ανατέθηκε η αρχηγία στον Παύλο Ντεντιδάκη. Ακολούθησε η επίσημη κήρυξη της Κρητικής επανάστασης. Αρχικά οι Τούρκοι φάνηκαν να έχουν επιτυχίες, στη συνέχεια όμως ο Λεωνίδας Πετροπουλάκης συντόνισε το στρατό και πέτυχαν νίκες. Τον Ιανουάριο του 1867 ο αρχηγός των επαρχιών Μαλεβιζίου και Τεμένους Παύλος Ντεντιδάκης έδινε συνεχείς μάχες στο Τέμενος και στο Μαλεβίζι. Οι σκληρότερες ήταν στην Τύλισσο, στις 15 Ιανουαρίου και στον Καμαριώτη, την επόμενη ημέρα, κατά την οποία σκοτώθηκαν 16 αγωνιστές. Ο ίδιος ο Ντεντιδάκης τραυματίστηκε στο μηρό και πέθανε σε νοσοκομείο στην Κράνα Μυλοποτάμου, στα 38 του χρόνια. Στην ίδια μάχη σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν περίπου 600 Τούρκοι.
Οπλαρχηγός
Τον αποβιώσαντα Ντεντιδάκη διαδέχθηκε στην αρχηγία ο νεαρός Ηρακλής. Πολύ σύντομα διακρίθηκε για τη στρατηγική του ευφυία αλλά και τον ηρωισμό του, που φάνηκαν κυρίως κατά την πολυήμερη μάχη στο Οροπέδιο Λασιθίου. Το δημοτικό τραγούδι αναφέρει ότι "Ηράκλης ονομάζεται και Ηρακλ' έχει χάρη/ μασσεί και σπα τα σίδηρα, σαν άγριο λιοντάρι...", υμνώντας τις αρετές του Κοκκινίδη[1]. Τον Ιούλιο του 1867 οι επαναστάτες, ενθαρρυμένοι από τις νίκες τους, αποφάσισαν να κτυπήσουν τους Τούρκους στα περίχωρα του Ηρακλείου. Το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, ο παράτολμος Ηρακλής επιτέθηκε στον Άγιο Μύρωνα και πέτυχε να φύγουν οι Τούρκοι από την Πυργού. Εκεί τραυματίστηκε από σφαίρα και δεν εγκατέλειψε τη μάχη. Στη μάχη ηττήθηκαν οι Τούρκοι και ο οπλαρχηγός οδηγήθηκε στο Σάρχο και έπειτα στο ιστορικό Μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα στο Φόδελε, όπου του περιποιήθηκαν τα τραυματά του. Την ίδια στιγμή, ο υποπρόξενος της Ελλάδας στο Ηράκλειο αναφέρει την είδηση στο Χαρίλαο Τρικούπη, σε έγγραφο με ημερομηνία 11 Δεκεμβρίου 1867[2]. Επίσης, ο Τύπος έγραφε συνεχώς για τον γενναίο Κρητικό και όταν ανέρρωσε, δέχθηκε επίσκεψη από την Προσωρινή Κυβέρνηση της Κρήτης και τους Κρητικούς της Αθήνας.
Τραγικός θάνατος
Ο τραυματισμός του Ηρακλή Κοκκινίδη ενίσχυσε την τόλμη του και τη φήμη του. Πληροφορούμενος ότι οι Τούρκοι είχαν βγει από το Ηράκλειο και στρατοπέδευσαν στο Γάζι, βάδισε εναντίον τους με 150 πεζούς και 15 ιππείς. Ο Γενικός Αρχηγός, Μιχαήλ Κόρακας τον απέτρεψε από το να προβεί σε μια τέτοια επίθεση, καθώς ο εχθρός ήταν ανώτερος αριθμητικά. Ο Ηρακλής όμως κατέβηκε στο Γάζι με τους ολιγάριθμους άνδρες του και στις 2 Μαρτίου του 1868, ημέρα Σάββατο, επιτέθηκε εναντίον των Τούρκων, στη Γαζανή Καμάρα. Οι εθελοντές του και οι Κρητικοί κινήθηκαν να πλήξουν τους Τούρκους και ο Ηρακλής, ασυγκράτητος, όρμησε επάνω τους καβάλα στο άλογό του. Χτυπήθηκε από σφαίρα και έπεσε νεκρός. Μια άλλη περιγραφή[3]αναφέρει ότι ο Κοκκινίδης έτρεψε σε φυγή τους Τούρκους, οι οποίοι κρύφτηκαν κάτω από τη Γαζανή Καμάρα και ο οπλαρχηγός νόμισε ότι είχαν φύγει, οπότε κινήθηκε να αποχωρήσει. Τότε οι Τούρκοι τον χτύπησαν άπό ασφαλή απόσταση και οδηγήθηκε τραυματισμένος στο πεδίο της μάχης. Εκεί σκοτώθηκε από άλλους Τούρκους, οι οποίοι στη συνέχεια τον αποκεφάλισαν και μετέφεραν θριαμβευτικά το κεφάλι του στο Ηράκλειο. Το μακάβριο θέαμα έμεινε για τρεις ημέρες στην Πόρτα Χανίων και έπειτα ρίχτηκε σε πηγάδι. Άλλες πηγές[4]λένε ότι το κεφάλι ρίχτηκε σε πηγάδι από κάποιον Τούρκο, φίλο της οικογένειας και στη συνέχεια τάφηκε στη Μονή Σαββαθιανών. Εκεί πήγε και τις κατακρεουργημένες σάρκες του πολεμιστή ο πατέρας του, όπου και τις έθαψε. Σήμερα ο τάφος του οπλαρχηγού βρίσκεται στη Μονή αυτή. Έπειτα από το θάνατο του Ηρακλή, τον διαδέχθηκε στην αρχηγία ο γαμπρός του, Μιχαήλ Καλημεράκης. Αυτός και οι άνδρες του εκδικήθηκαν το θάνατο του προκατόχου του, με μεγάλη νίκη (με σχέδιο του καπετάν Κόρακα) επί των Τούρκων στη Γαζανή Καμάρα, στις 22 Μαρτίου. Οι Οθωμανοί υπέστησαν ανυπολόγιστες απώλειες και πολλοί από αυτούς πνίγηκαν στον Γαζανό ποταμό.
Τιμές
Είκοσι δύο ημέρες μετά το θάνατό του, ο Ηρακλής Κοκκινίδης τιμήθηκε από τους συγχρόνους του. Εκφωνήθηκε λόγος στο ναό της Μητρόπολης Αθηνών, κατά την τέλεση του μνημοσύνου του, από τον καθηγητή Ν.Ι. Σαρίπολο (1817- 1887). Παρόμοιος λόγος εκφωνήθηκε και σε άλλο μνημόσυνο στην Ερμούπολη, την ίδια χρονιά. Ο αγωνιστής τιμήθηκε όμως και από τους συγχρόνους του. Με αφορμή τη συμπλήρωση 133 ετών από το θάνατό του, ο Δήμος Γαζίου ανέγειρε μνημείο στο σημείο όπου βρήκε το θάνατο και έδωσε το όνομά του στον κόμβο Γαζίου και στη λεωφόρο που φθάνει από το Γάζι ως τη διακλάδωση προς τον Αλμυρό ποταμό. Εξάλλου, στη γενέτειρα του οπλαρχηγού, το Κεραμούτσι, ανεγέρθηκε επίσης μνημείο και δόθηκε το όνομα του Κοκκινίδη στην κεντρική πλατεία του οικισμού.
Βιβλιογραφία
* Πυργιανάκης Ηρακλής, Ο Καπετάν Ηρακλής Κοκκινίδης, εκδ. Δήμων Γαζίου και Τυλίσσου, 2001.
Σημειώσεις και παραπομπές
1. ↑ Κωνσταντινίδου του Κρητός, Η εκστρατεία του Ομέρ Πασά κατά του Λασιθίου, Ερμούπολις 1868
2. ↑ Μ. Δετοράκη, Γιατροί Αγωνιστές στην επαρχία Μαλεβιζίου τον ΙΘ΄ αιώνα, συλλογικός τόμος Μαλεβίζι, εκδ. ΟΡΑΜΑ, Ηράκλειο, 1998, σελ. 359
3. ↑ Βιογραφία Ηρακλέους Κοκκινίδου, (ανυπόγραφη), Αρχείο Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, Φ. 29/4Α.Α. 561. Συγγραφέας της βιογραφίας είναι ο Γ. Καλημεράκης, ο οποίος όμως δεν έχει υπογράψει το κείμενο.
4. ↑ Ν. Σταυρινίδης, Ο Καπετάν Μιχάλης Κόρακας, Ηράκλειο 1974, σελ. 574
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
