Ο Ιάκωβος Ρώτας (;-1844;) ήταν Έλληνας εκδότης κι έμπορος από την Κέα που έδρασε κυρίως στην Τεργέστη, φίλος και συνεργάτης του Αδαμάντιου Κοραή, αλλά κι εκδότης των επιστολών του.
Βίος
Ο Ιάκωβος Ρώτας γεννήθηκε στην Κέα (Τζια) σε άγνωστη χρονολογία, περί τα τέλη του 18ου αιώνα.
Η καταστροφή του σχολείου στο οποίο φοιτούσε στην ιδιαίτερη πατρίδα του στα 1791 από τους Τούρκους, έκανε τον πατέρα του να τον στείλει στη Σμύρνη για να ολοκληρώσει τις σπουδές του και να εξοικειωθεί με τις εμπορικές συναλλαγές. Εκεί έμαθε για τον Κοραή και το έργο του, που αν κι εγκατεστημένος στη Γαλλία από το 1782 αλληλογραφούσε τακτικά με τη διεύθυνση του σχολείου στη Σμύρνη για τη δημιουργία βιβλιοθήκης[1].
Ο Ρώτας το 1804 φεύγει για την Τεργέστη, όπου υπήρχε σημαντική ελληνική εμπορική παροικία, απ' όπου αλληλογραφεί με τον Κοραή, για να επιστρέψει το 1808 στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου και νυμφεύτηκε τη Ζαχαράτη Παγκάλου[2]. Έπειτα ταξιδεύουν στην Τεργέστη και εκεί συνεχίζει την αλληλογραφία του με τον Κοραή, ασπαζόμενος το ζήλο του για Παιδεία κι Ελευθερία του Γένους. Ο Κοραής του αποστέλλει διάφορα βιβλία για να μεταφερθούν στη Σμύρνη, τη Χίο, τις Κυδωνίες(Αϊβαλί) κι άλλα ελληνικά σχολεία. Κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής του ασχολείται με τις εμπορικές επιχειρήσεις, ενώ αναλαμβάνει σημαντική θέση στην τοπική ελληνική παροικία, εκλεγόμενος αντιπρόεδρος. Παράλληλα δραστηριοποιείται και στα εκπαιδευτικά θέματα της Ελληνικής κοινότητας, λαμβάνοντας την πρωτοβουλία για τον διορισμό στη διεύθυνση της Σχολής του Ηπειρώτη λόγιου Κωνσταντίνου Ασώπιου, μετέπειτα Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το καλοκαίρι του 1820 επισκέπτεται την Κέα με σκοπό να μείνει στο γενέθλιο τόπο, όπου γεννήθηκε και η δεύτερη κόρη του που καθόλου τυχαία ονόμασε Ελευθερία, αλλά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης του αλλάζει τα σχέδια[2]. Το Σεπτέμβριο του 1821 για χάρη τών ανήλικων τριών εως τότε παιδιών του ("δια να μή γείνωσι θύμα τών πρώτων ταραχών τής ανεγέρσεως»), όπως έγραφε στον Κοραή[2].
Μεταξύ 1825 και 1836 η οικονομική κατάσταση του Ρώτα δυσχεραίνει καθώς ενισχύει με πολεμοφόδια τους εξεγερμένους κι έχει επωμισθεί μέρος της δαπάνης συντηρήσεως του Κοράη αλλά κι εκδόσεως των βιβλίων που συνέγραφε. Ο Κοραής προ του επικείμενου θανάτου του συνέταξε διαθήκη το 1825, με την οποία διώριζε μεταξύ των άλλων εκτελεστών και τον Ιάκωβο Ρώτα. Μετά τον θάνατο του Κοραή το 1833, ο Ρώτας μερίμνησε σχετικά με την συγκέντρωση των βιβλίων του Κοραή παραδίδοντάς τα στο Χιώτη γιατρό Φίλιππο Φουρναράκη.
Στις αρχές του 1836 ο Ρώτας αποφάσισε να επιστρέψει οριστικά στην Ελλάδα. Άλλωστε, όπως έγραφε στο φίλο του λόγιο Θεόφιλο Καΐρη, "δέν είχον ποτέ σκοπόν να αφήσω εις ξένην γήν τα κόκκαλά μου»[2]. Ήλθε στην Αθήνα κι έπειτα στην Κέα στις 19 Ιουνίου 1838 με την οικογένειά του και το σχέδιο να ασχοληθεί με την έκδοση έργων του Κοραή. Εξέδωσε το Σεπτέμβριο του 1838 στην Αθήνα τον πρώτο τόμο επιστολών του (Απάνθισμα επιστολών Αδαμαντίου Κοραή) τονίζοντας τι "θησαυρός ακένωτος μαργαριτών και λίθων πολυτίμων» ήταν τα "γραπ τά γεννήματα της διάνοιας του αθανάτου τούτου της Ελλάδος Ευεργέτου». Το έργο προκάλεσε αίσθηση στην νεοελληνική κοινωνία και σημείωσε σημαντική εκδοτική επιτυχία. Το 1841 εξέδωσε και δεύτερο τόμο, χωρίς όμως την ίδια επιτυχία. Η τελευταία αυτή εκδοτική αποτυχία του τον παρώθησε να πουλήσει τη βιβλιοθήκη του στον Δήμο Ερμούπολης Σύρου με σκοπό ο τελευταίος να συστήσει τη βιβλιοθήκη του Γυμνασίου του νησιού.
Αλληλογραφούσε εκτός από το Θεόφιλο Καϊρη και με τον έμπορο κι εθνικό ευεργέτη Νικόλαο Ζωσιμά.
Αντιμετώπισε σημαντικά οικονομικά προβλήματα στα τελευταία 3-4 χρόνια της ζωής του κι απεβίωσε το 1844[2].
Οικογένεια
Με τη σύζυγό του Ζαχαράτη Παγκάλου απέκτησαν έξι παιδιά[2]
Μαρία (γεν. 1813)
Ξενοφών (γεν. περί το 1818, σπούδασε ιατρική στο Παρίσι το 1838 κι έπειτα έγινε εκεί διευθυντής φρενολογικής κλινικής[2]
Ελευθερία (γεν. 1820 στην Κέα κατά τη διάρκεια σύντομης επίσκεψης της οικογένειας στην Κέα[2])
Πλάτων (γεν. 1823), δικηγόρος και δημοσιογράφος στην Κωνσταντινούπολη[2]
Αχιλλέας (1826 - 1835)
Σοφία (γεν. 1828)
Πηγές
Ανδρέας Δρακάκης, «Ιάκωβος Ρώτας. Ο Τζιώτης λόγιος της εποχής του Διαφωτισμού και η βιβλιοθήκη του», Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, τομ.ΙΓ' (1985-1990), σελ.103-150
Εμμ. Ν. Φραγκίσκος, «Από την Τεργέστη στην Αθήνα του Όθωνα (1838-1845). Ο Ιάκωβος Ρώτας θύμα των πιστωτικών σχέσεων»,Ο Ερανιστής, τομ.27(2009),σελ.165- 213[1]
«PDF pager». anemi.lib.uoc.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2019.
«Από την Τεργέστη στην Αθήνα του Όθωνα (1838-1845). Ο Ιάκωβος Ρώτας θύμα των πιστωτικών σχέσεων». epublishing.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2019.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
