Ο Γιάννης Χατζίνης (1900 - 1975) ήταν κριτικός της λογοτεχνίας, συγγραφέας και δοκιμιογράφος.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στον Μαραθόκαμπο της Σάμου. Υπηρέτησε ως οικονομικός δημόσιος υπάλληλος (1925 - 1960). Σταθμοί σ' αυτήν την επαγγελματική του πορεία πρέπει να θεωρηθούν η εθελοντική αποστολή του στο Αργυρόκαστρο ως προϊστάμενου των οικονομικών υπηρεσιών της Στρατιωτικής Διοίκησης και του Δημόσιου Ταμείου, από την κατάληψη της πόλης μέχρι την αποχώρηση του ελληνικού στρατού κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου (1940 - 1941), καθώς και η παραμονή του στην Αίγυπτο (1958 - 1960) με την ιδιότητα του προξενικού ταμία στο ελληνικό Προξενείο της Αλεξάνδρειας, όπου ανέπτυξε αξιόλογη πνευματική δράση.
Στην κατοχή
Στην Κατοχή ήταν μέλος αντιστασιακής ομάδας μαζί με τον Σωτήρη Σκίπη, την Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, την Έλλη Αλεξίου και τον Γιώργο Βαλέτα. Για την συνδικαλιστική του δράση στον Πειραιά, όπου υπηρετούσε, συνελήφθη από τους Γερμανούς, φυλακίστηκε στα Βούρλα αλλά αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από ημέρες χάρη στην αντιστασιακή πίεση ολόκληρου του δημοσιοϋπαλληλικού κόσμου.
Η πρώτη του εμφάνιση
Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα με σειρές ποιημάτων στο περιοδικό Νουμάς στα 1921 - 1922 και κατόπιν με μεταφράσεις συμβολιστών ποιητών. Πολύ γρήγορα όμως το κέρδισε η κριτική της λογοτεχνίας, στην οποία και αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά. Υπήρξε κριτικός της λογοτεχνίας στο περιοδικό Πνευματική Ζωή (1935 - 1940) και του θεάτρου στο γαλλόφωνο Hellenisme Contemporain (1935 - 1940) και από το 1941 μέχρι τον θάνατό του έγραφε την κριτική της πεζογραφίας στο εγκυρότερο λογοτεχνικό περιοδικό της εποχής, την Νέα Εστία. Δημοσίευσε πλήθος άρθρα και δοκίμια σε εφημερίδες και περιοδικά, έκανε διαλέξεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, έλαβε μέρος σε διεθνή λογοτεχνικά συνέδρια.
Δραστηριότητες
Διετέλεσε επί δεκαετία και μέχρι τον θάνατό του Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, μέλος της επιτροπής Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων (1940), μέλος της Ομάδας των Δώδεκα και της Κοινότητος Ευρωπαίων Συγγραφέων. Χρημάτισε Διευθύνων Σύμβουλος και Αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων (Ο.Ε.Δ.Β.) (1966 - 1967) και μέλος της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων και αγοράς λογοτεχνικών βιβλίων του Υπουργείου Παιδείας (1963 - 1966).
Με την Καλλιθέα, που την αγάπησε σαν δεύτερη πατρίδα του, συνδέθηκε με άρρηκτο δεσμό από το 1929, όταν τοποθετήθηκε υπάλληλος στο Ταμείο Καλλιθέας και υπηρέτησε έκτοτε σ' αυτό ως ελεγκτής και διευθυντής του. Στα προπολεμικά χρόνια ήταν μέλος μιας λογοτεχνικής συντροφιάς που είχε στέκι της το παλιό ζαχαροπλαστείο του Κελέφα στην πλατεία με τις πιπεριές και τις γραμμές του τραμ. Τρεις κορυφαίοι των γραμμάτων μας βρίσκονταν εοικεφαλής : Ο Σωτήρης Σκίπης, ο Ιωάννης Γρυπάρης, ο Γιάννης Κορδάτος. Στις συγκεντρώσεις έπαιρναν μέρος η Γαλάτεια Καζαντζάκη, η Έλλη Αλεξίου, η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη και πολλοί άλλοι, που κατέβαιναν από την Αθήνα για να συναντηθούν με τους Καλλιθεάτες συναδέλφους τους.
Ο Χατζίνης παρουσίασε στην τοπική εφημερίδα Καλλιθεϊκός Τύπος (1934 - 1935) όλους τους Καλλιθεάτες λογοτέχνες και καλλιτέχνες που είχαν την Καλλιθέα καταφύγιό τους και σπίτι τους. Ήσαν τόσοι πολλοί, που η Καλλιθέα πήρε την ονομασία Μονμάρτρη των καλλιτεχνών. Οι ζωγράφοι Σοφία Λασκαρίδου, Οδυσσέας Φωκάς, Αλέκος Χριστοφής, Παντελής Ζωγράφος, Κωνσταντίνος Μαλέας, οι ποιητές Σωτήρης Σκίπης, Ιωάννης Γρυπάρης και άλλοι σκιαγραφήθηκαν ζωντανά από την επιφυλλιδογραφική πένα του.
Η πνευματική του παρουσία υπήρξε έντονη στην Λέσχη Καλλιθέας, με τις συχνές διαλέξεις του και τις διοργανωτικές του ικανότητες στις εκθέσεις ζωγραφικής και τις μουσικές συναυλίες που δίνονταν στις αίθουσές της.
Βραβεία
Τιμήθηκε με το παράσημο του Χρυσού Σταυρού Γεωργίου του Α'. Έργα του τιμήθηκαν με κρατικά βραβεία ή βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία του απένειμε και βραβείο, συνοδευόμενο από χρηματικό έπαθλο 100,000 δραχμών, για το σύνολο του πνευματικού του έργου ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του. Ήταν το επιστέγασμα μιας μακράς θητείας αφιερωμένης στα ελληνικά γράμματα και ειδικότερα στην νεοελληνική λογοτεχνία, για την προκοπή της οποίας μόχθησε με όλη την δύναμη της ψυχής του.
Μετά τον θάνατό του, δώρισαν οι κληρονόμοι του στον Δήμο Καλλιθέας το σπίτι του με την βιβλιοθήκη του, το οποίο τώρα αποτελεί το Χατζίνειο Πνευματικό Κέντρο.
Το έργο του
Στα κριτικά του δοκίμια μιλάει κατά κανόνα για πράγματα που του αρέσουν, για συγγραφείς και καλλιτέχνες που βρέθηκαν κοντά του σε μια ώρα της ζωής του, για ανθρώπους που αγάπησε, για περιπτώσεις που τον συγκίνησαν, για περιπέτειες της ζωής που άφησαν μέσα του ίχνη. Σε ό,τι αφορά στην ίδια την τέχνη, προβληματίζεται, όσο είναι δυνατόν, για να πλησιάσει το μυστήριό της και να ερμηνεύσει την μαγεία της. Το μοναδικό του μυθιστόρημα, Η Παλίρροια, θεωρήθηκε ως το κατ' εξοχήν ερωτικό νεοελληνικό μυθιστόρημα.
Τα βιβλία
Στοχασμοί και Σημειώματα, 1936
Πρόσωπα και Ψυχές, Κρατικό βραβείο 1939
Τρεις σταθμοί (Ψυχάρης - Παπαδιαμάντης - Παλαμάς) 1943
Λογοτεχνία 1900-1915, δοκίμιο, 1950
Δ. Παπαρηγόπουλος - Σ. Βασιλειάδης, (Βασική Βιβλιοθήκη), 1955
Ελληνικά κείμενα, Κρατικό βραβείο 1955
Η Αλεξάνδρεια του Καβάφη, Α' Κρατικό βραβείο 1961
Η τέχνη είναι δύσκολη, άρθρα και δοκίμια, 1962
Προτιμήσεις, κριτικά δοκίμια, 1963
Η Παλίρροια, μυθιστόρημα, 1965
Ο λογοτέχνης και η σκιά του, δοκίμια, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1968
Εμείς και οι άλλοι, ταξιδιωτικά κείμενα, 1970
Το δώρο της ζωής, δοκίμια, 1972
Ο επιούσιος άρτος, δοκίμια, 1974
Ο άλλος καιρός, δοκίμια, 1976 (μεταθανάτιο).
Μια επιστολή
Από το πλήθος επαινετικών ή ευχαριστήριων επιστολών προς τον Ιωάννη Χατζίνη από πάμπολλα πρόσωπα του λογοτεχνικού κόσμου της εποχής του παρατίθεται μία επιστολή που έστειλε ο ποιητής Τάκης Παπατσώνης.
Αγαπητέ μου κύριε Χατζίνη, Με το ότι σας γράφω για να σας ευχαριστήσω, Πρωταπριλιά, δεν θα πει διό- λου πως η γραφή μου συνεπάγεται και την, αθώα έστω, ψευτιά του εθίμου. Θέλω να σας πω πόσο τέρπει η αμεσότητα και η σαφήνεια στον τρόπο που εκ- θέτετε τους ποικίλους σας στοχασμούς και τις εμπειρίες μιας τόσο λεπταί- σθητης ζωής... Με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να υιοθετήσετε ποτέ τις θεωρίες της "σοβαροφα- νούς" αοριστίας. Είναι σαν να κρύβει ύπουλα κανείς τον αληθινό εαυτό του. Η φυσικότητα των κειμένων σας δείχνει ακριβώς την αγνή σας ψυχή (τη Σαμιώτικη!). Από την αρχή του προλόγου η θαλασσινή μυρωδιά του χταποδιού δίνει τη σωστή κατεύθυνση! Καλές γιορτές. Με πολλή αγάπη. 1 Απριλίου 1974
Τάκης Παπατσώνης
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
