Ο Γεώργιος Αξιώτης (Μαριούπολη [ i] 1875 ή 1876 [ ii] – Αθήνα 16 Οκτωβρίου 1924) ήταν Έλληνας συνθέτης και μουσικοκριτικός, πατέρας τής πεζογράφου και ποιήτριας Μέλπως Αξιώτη (1905-1973).
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Αξιώτης γεννήθηκε στην Μαριούπολη της σημερινής Ουκρανίας το 1875 ή 1876. Πατέρας του ήταν ο μυκονιάτικης καταγωγής [1] συγγραφέας διηγημάτων και μεταφραστής ρωσικών φιλολογικών έργων, Παναγιώτης Αξιώτης (1840-1918) και μητέρα του η Μελπομένη Πατούνα από την Κωνσταντινούπολη. Η οικογένεια έφυγε από την Ρωσία και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, το 1887.
Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του γράφηκε στη Νομική Σχολή, όπου σπούδασε για τρία χρόνια, ενώ παράλληλα άρχισε μουσική στο Ωδείο Αθηνών. [iii] Μεταξύ 1895 (;) και 1901 σπούδασε στο Ωδείο San Pietro a Majella της Νάπολης, στο οποίο είχαν φοιτήσει πολλοί Επτανήσιοι συνθέτες, παίρνοντας δίπλωμα και εύφημο μνεία. Επέστρεψε στην Ελλάδα και έγινε διευθυντής του Ωδείου Πειραϊκού Συνδέσμου με βοηθό τον Λαμπελέτ. Μαζί του εξέδωσε τον μοναδικό τόμο του περιοδικού Κριτική, μέσω του οποίου έθεσε ως στόχο την αναμόρφωση της μουσικής παιδείας στην Ελλάδα.
Ωστόσο, οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει την σταδιοδρομία του και να εγκατασταθεί στην Μύκονο, το 1905. Σύζυγός του ήταν η -αριστοκρατικής καταγωγής- Καλλιόπη Βάβαρη, με την οποία απέκτησε την Μέλπω και τον Παναγιώτη (μετέπειτα αρχιτέκτονα). Χώρισε το 1908 και ξανανυμφεύθηκε το 1909 την Μαρουλίνα Γρυπάρη, θυγατέρα του πολιτικού Ιωάννη Γρυπάρη, με την οποία απέκτησε δυό ακόμη παιδιά. To 1915 διετέλεσε για ένα εξάμηνο πρόεδρος της κοινότητας Μυκόνου. [2][3]
Στο Γρυπάρειο Πολιτιστικό Κέντρο Μυκόνου δραστηριοποιείται ο πολιτιστικός οργανισμός (ΝΠΔΔ) με την επωνυμία «Πολιτιστικός, Αθλητικός και Κοινωνικός Οργανισμός Γεώργιος Αξιώτης». [4][5][6]
Κριτική και αντιδράσεις
Έχει συζητηθεί αρκετά η περίπτωση του Αξιώτη, κυρίως, οι λόγοι για τους οποίους αποσύρθηκε από τα μουσικά πράγματα της εποχής του. Φαίνεται ότι, ως πρωτοπόρος της «αγωνιστικής» κριτικής στην Ελλάδα, με «συγκεκριμένους στόχους αναμόρφωσης της μουσικής παιδείας», προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις και αντιπάθειες που εμπόδισαν την σταδιοδρομία του. [7] Εξέχουσες μουσικές προσωπικότητες της εποχής «απέδιδαν τον παραγκωνισμό του αποκλειστικά στο ιδιόρρυθμο του χαρακτήρα του». Ο Λαυράγκας επικαλέστηκε την «αβουλία» του Αξιώτη, ο δε Λαμπελέτ, αναφερόμενος στην πρώτη δημόσια εκτέλεση έργου του, χαιρετίζει «[…]με αληθινήν χαράν την εμφάνισιν του νέου και εξ υπαιτιότητός του αργοπορήσαντος αγωνιστού εις την παλαίστραν της τέχνης». [8]
Οι απόψεις του σχετίζονται κυρίως με το ωδειακό «κατεστημένο», [9] όπου επικρίνει έντονα τόσο τις μεθόδους διδασκαλίας του πιάνου, όσο και τα στρυφνά εγχειρίδια διδασκαλίας της αρμονίας (Ρίχτερ), που έχουν ως αποτέλεσμα την «γερμανοποίηση» της όλης διαδικασίας. Επίσης, από προφορική μαρτυρία του γιου του, Παναγιώτη, αντιπαθούσε τον Καλομοίρη. Στο Μουσικό Αρχείο Γ. Λεωτσάκου σώζονται οι προτάσεις του για την μουσική παιδεία στην Ελλάδα, στο βιβλίο Από της Ιστορίας εις τα Πράγματα. [10]
Εργογραφία
Δεν υπάρχει κάποιο έργο του Αξιώτη που να έχει εκδοθεί. Τα τραγούδια του, ειδικά, βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών, [11] ενώ τα υπόλοιπα είναι στην συντριπτική τους πλειονότητα αχρονολόγητα. Παραμένουν ανέκδοτα, αδισκογράφητα και, κάποια εξ αυτών, - ακόμα και σήμερα - ανεκτέλεστα. [12]
Ορχήστρα
(όλα αχρονολόγητα)
Πρελούντιο και Φούγκα
Λυρικό Ιντερμέτζο
Δειλινό
Ενώ Χιονίζει
Σαν Παιχνίδι
Συμφωνικές Εντυπώσεις (Τριλογία: Στο Βουνό, Στον Κάμπο, Στον Χορό)
Μουσική δωματίου
Φούγκα, για κουαρτέτο εγχόρδων (αχρονολόγητο)
Τραγούδια
(όλα για φωνή και πιάνο)
12 Τραγούδια σε στίχους του Μ. Μαλακάση (1905-6)
3 Τραγούδια σε -ιταλικούς- στίχους του Α. Fogazzaro (αχρονολόγητο)
2 Τραγούδια σε -γαλλικούς- στίχους του J. Richepin (1909)
Έκλαψα (Ho pianto), σε ποίηση Χάινε και ιταλική μετάφραση
Εξομολόγηση
(πηγή: [13][14])
Σημειώσεις
i. ^ Πιθανή πόλη γέννησης αναφέρεται και το Γέισκ της Ρωσίας [15]
ii. ^ Πιθανή ημερομηνία γέννησης αναφέρεται η 16η Οκτωβρίου 1876 [16]
iii. ^ Η έλλειψη αρχείων της εποχής στο Ωδείο Αθηνών δεν επιτρέπει την επαλήθευση της πληροφορίας τού γιου του, ότι φοιτούσε στο ίδρυμα πριν το 1895 [17]
Παραπομπές
http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%91%CE%BE%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7_%CE%9C%CE%AD%CE%BB%CF%80%CF%89
http://www.tar.gr/content/content.php?id=4553
http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%91%CE%BE%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7_%CE%9C%CE%AD%CE%BB%CF%80%CF%89
http://www.mykonos.gr/index.php?MDL=pages&Branch=N_N0000000100_N0000010026_N0000010042_N0000010066
http://www.mykonosdaily.gr/new/6989_15ypallhlous-meso-metataxeon-zhta-o-politistikos-organismos-georgios-axiotis
http://www.mykonostoday.gr/index.php?MODULE=bce/application/pages&SiteID=639
Λεωτσάκος
http://www.tar.gr/content/content.php?id=4553
ΛΕΣ, σ. 39
Λεωτσάκος
Λεωτσάκος
http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=811
Λεωτσάκος
ΛΕΣ, σ. 39
Λεωτσάκος
Λεωτσάκος
Λεωτσάκος
Πηγές
Γιώργος Λεωτσάκος, επιμέλεια λήμματος στην εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα», έκδοση 1981, τόμος 10, σ. 106
Αλέκα Συμεωνίδου, «Λεξικό Ελλήνων Συνθετών» (ΛΕΣ), εκδόσεις Νάκας, 1995
Βιβλιογραφία
Δ. Λαυράγκα: «Γεώργιος Αξιώτης» Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαιδεία, εκδ. Πυρσός, 5:48-9
Περιοδικό Κριτική (1903)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
