Η Μέλπω Αξιώτη (15 Ιουλίου 1905 – 22 Μαΐου 1973[1]) ήταν Ελληνίδα λογοτέχνιδα.
Βιογραφία
Πρώτα χρόνια και ταξίδια
Ήταν κόρη του μουσικοσυνθέτη Γεωργίου Αξιώτη και της αριστοκράτισσας Καλλιόπης Βάβαρη[2]. Εγκαταστάθηκε από τη βρεφική της ηλικία στη Μύκονο, ιδιαίτερη πατρίδα του πατέρα της, όπου παρέμεινε ως τα νεανικά της χρόνια. Μορφώθηκε στη Σχολή Ουρσουλινών της Τήνου (1918-1922). Το 1925 έκανε τον πρώτο της γάμο, με το θεολόγο καθηγητή της Βασίλη Μάρκαρη. Χώρισαν το 1929 και ένα χρόνο μετά η Αξιώτη εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως ράπτρια (σε δικό της οίκο) έχοντας παρακολουθήσει τη Σιβιτανίδειο Σχολή[3]. Από πολύ νέα εντάχθηκε στο ΚΚΕ (το 1936) και στο ΕΑΜ, λαμβάνοντας μέρος στην Εθνική Αντίσταση της κατοχής ως μια πολύ δραστήρια αγωνίστρια. Καθοριστική ήταν η συμβολή της στην ανάπτυξη και διάδοση τυ παράνομου αντιστασικού Τύπου[4]. Στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα και έζησε αυτοεξόριστη στην Γαλλία, την Ιταλία, την Σοβιετική Ένωση, την Πολωνία και την πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, όπου ήρθε σε επαφή με διάσημους συγγραφείς, όπως ο Λουί Αραγκόν, ο Πάμπλο Νερούδα και ο Ναζίμ Χικμέτ. Δίδαξε Νεοελληνική Λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο του Ανατολικού Βερολίνου της Γερμανίας το 1958.
Λογοτεχνία
Η πρώτη της εμφάνιση στα γράμματα έγινε με τη δημοσίευση του διηγήματός της «Απ’ τα χτες ως το σήμερα» στο περιοδικό Μυκονιάτικα Χρονικά (1933). Πέντε χρόνια μετά κυκλοφόρησε και το πρώτο της μυθιστόρημα, τις Δύσκολες νύχτες. Παράλληλα έγραψε, εκτός από πεζογραφήματα και ποιήματα, μελέτες και έκανε πολλές μεταφράσεις. Υπήρξε πρωτοποριακή ως συγγραφέας και ήταν μία από τις πιο αξιόλογες μορφές της γυναικείας μεταπολεμικής ποίησης.
Ο Νίκος Καββαδίας της αφιέρωσε το ποίημα Αντίσταση, το οποίο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα» (τεύχος 14 – 10 Αυγούστου 1945), και συμπεριλήφθηκε στην ανθολογία «Τραγούδια της Αντίστασης» που επιμελήθηκε η Φούλα Χατζιδάκη και κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1951 από το «Εκδοτικό Νέα Ελλάδα». Βρίσκεται στο βιβλίο «ΜΕΛΠΩ ΑΞΙΩΤΗ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ» (2001, ΚΕΔΡΟΣ).[6]
Τελευταία χρόνια
Με απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης επέστρεψε στην Ελλάδα το 1964 και τα τελευταία χρόνια υπέφερε από προϊούσα αμνησία και σωματική καχεξία. Πέθανε σε ηλικία 68 ετών το Μάιο του 1973 σε οίκο ευγηρίας. Κηδεύτηκε στο Νεκροταφείο Ζωγράφου. Προτομή της φιλοτεχνήθηκε και τοποθετήθηκε στην πλατεία της περιοχής Μύλων της Μυκόνου.
Επιλεγμένα έργα
Δύσκολες Νύχτες (1938)
Θέλετε να χορέψουμε, Μαρία; (μυθιστόρημα, 1940)
Σύμπτωση (ποιητική συλλογή, 1939)
Κοντραμπάντο (ποιητική συλλογή, 1959)
Θαλασσινά" (ποιητική συλλογή, 1961)
Εικοστός Αιώνας (1946, μυθιστόρημα)
Σύντροφοι, Καλημέρα! (1953, διηγήματα)
Το σπίτι μου (1965)
Η Κάδμω (1972)
Απάντηση σε πέντε ερωτήματα (ιστορικό χρονικό, 1945)
Πρωτομαγιές" (ιστορικό χρονικό, 1945)
Οι Ελληνίδες φρουροί της Ελλάδας (ιστορικό χρονικό, 1945)
Αθήνα 1941-1945 (ιστορικό χρονικό, 1946)
Ρεπυμπλίκ-Βαστίλλη (μυθιστόρημα με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, μετάφραση Τιτίκα Δημητρούλια, επιμέλεια Μαίρη Μικέ, εκδόσεις «Άγρα», Αθήνα 2014).
"Η Κάδμω", εκδόσεις Κέδρος (1972)
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12448982j. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Κώστας Σταματίου, (1988 - 1991), τ. 1 στο «Το βιβλίο και ο χρόνος: 1988-1991», (Καστανιώτης, 2004) σελ. 1.288, ISBN 9600339007, 9789600339000.
Βιογραφία στον ιστότοπο Biblionet.gr
2ος Κύκλος Λογοτεχνικων Σεμιναρίων 2000 - 2001. «Οι Δύσκολες Νύχτες της Μέλπως Αξιώτη», Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών, ανάκτηση 15-7-2013.
http://www.slideshare.net/martsoyk/ss-6548667
"Αντίσταση" : Ο Ν. Καββαδίας για Κατοχή και Δεκεμβριανά. Ένα ποίημα του Νίκου Καββαδία αφιερωμένο στη Μέλπω Αξιώτη
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
enet.gr, «Οι δύσκολες νύχτες της Μέλπως Αξιώτη», 2-7-2011, ανάκτηση 15-7-2013.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
