Φίλιππος Ηλιού

Ο Φίλιππος Ηλιού (24 Ιανουαρίου 1931 - 5 Μαρτίου 2004) ήταν Έλληνας ιστορικός, ιδρυτής του Κέντρου Μαρξιστικών Μελετών και Ερευνών, επιστημονικός συνεργάτης ή μέλος συντακτικής επιτροπής / ιδρυτής σε αρκετές εκδόσεις και περιοδικά.

Βίος

Ο Φίλιππος Ηλιού γεννήθηκε στη Μυτιλήνη στις 24 Ιανουαρίου του 1931. Ήταν γιος του βουλευτή της ΕΔΑ Ηλία Ηλιού και της Ελευθερίας Καλδή. Ως το 1935 έζησε στη Μύρινα της Λήμνου. Στην διάρκεια της Γερμανικής κατοχής εντάχθηκε στην Ε.Π.Ο.Ν.. Στα Δεκεμβριανά συνελήφθη μαζί με τον πατέρα του και τον παππού του, Γεώργιο Καλδή. Αρχικά φοίτησε στο Κολλέγιο Αθηνών αλλά το καλοκαίρι του 1949 αποβλήθηκε. Το 1950 αποφοίτησε από το Πειραματικό Σχολείο Αθηνών, χωρίς να του δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής στις εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο[1]. Από το 1953 μέχρι το 1957, ενώ υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία κρατήθηκε είκοσι μήνες στην απομόνωση. Το 1957 παντρεύεται την Μαρία Παπαγιάννη και μετά από συνεχή προσκόμματα αναχωρεί για το Παρίσι, μέχρι το 1964. Παρακολούθησε μαθήματα στη Σορβόνη, απ' όπου έλαβε τρία Certificats: αρχαίας ιστορίας - νεώτερης και σύγχρονης ιστορίας - νεοελληνικής φιλολογίας. Το 1965 έλαβε Δίπλωμα από την École Pratique des Hautes Études (VIe sections), μετά την υποβολή μελέτης με τίτλο: La lecture en Grèce à l' époque des lumières et de la révolution (1749-1832). Études des souscriptions aux éditions en langue grecque. Μετά το Απριλιανό πραξικόπημα, διέφυγε για το Παρίσι όπου ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση. Διετέλεσε γραμματέας της κομματικής οργάνωσης Ε.Δ.Α. Παρισιού, που μετεξελίχθηκε σε Κ.Κ.Ε. Εξωτερικού. Το 1968 γεννήθηκε ο γιος του Ηλίας.[1]

Επιστημονική δράση

Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, από το Παρίσι, το 1964, ιδρύει το Κέντρο Μαρξιστικών Μελετών και Ερευνών του οποίου διετέλεσε μέλος το Δ,Σ. και επιστημονικός υπεύθυνος. Από το 1967 μέχρι το 1974 διετέλεσε βοηθός ερευνητή στην École Pratique des Hautes Études και από το 1976 μέχρι το 1979 επιστημονικός συνεργάτης στο τμήμα εκδόσεων της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος.

Από το 1980 διετέλεσε φιλοξενούμενος ερευνητής στο Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στο Ιστορικό Αρχείο της Εμπορικής Τράπεζας. Διετέλεσε μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Ερανιστής από το 1976-1986. Το 1977 μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ομίλου Μελέτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Διευθυντής της σειράς Νεοελληνικά Μελετήματα των εκδόσεων Ερμής (1976-1987), μέλος της Επιτροπής Ιστορίας της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος από την ίδρυσή της, το 1977 μέχρι το 1993, μέλος του Δ.Σ. του του Συλλόγου Οι φίλοι της Γενναδείου Βιβλιοθήκης (1983-1986). Ιδρυτής και μέλος της Εταιρείας για τη Μελέτη της ιστορίας του Ελληνικού Εργατικού κινήματος (1982), μέλος της επιτροπής του Ιστορικού Αρχείου Ελληνικής Νεολαίας του Υφυπουργείου Νέας Γενιάς (1983-1989).

Επίσης συνιδρυτής του περιοδικού Τα Ιστορικά (1983 κ.εξ), επιστημονικός υπεύθυνος του Βιβλιολογικού Εργαστηρίου του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (1986 κ.εξ). Ιδρυτικό μέλος της Κίνησης πολιτών κατά του ρατσισμού, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (1992 κ.εξ), μέλος του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού (1992-1995), επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Κρήτης (1994), ιδρυτικό μέλος και γ.γ. του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού (1996-2001), ιδρυτής και μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας πολιτικού προβληματισμού Νίκος Πουλαντζάς (1991-2003), πρόεδρος του Δ.Σ. της εφημερίδας Η Αυγή (2000-2002).

Τέλος υπήρξε υποψήφιος βουλευτής με τον Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς τον Μάρτιο του 2004[2]. Πέθανε στις 5 Μαρτίου του 2004.

Παραπομπές

Άννα Ματθαίου-Πόπη Πολέμη, «Φίλιππος Ηλιού (1931-2004)», Αρχειοτάξιο, τχ.6 (Μάιος 2004), σελ.7

Άννα Ματθαίου-Πόπη Πολέμη, «Φίλιππος Ηλιού (1931-2004)», Αρχειοτάξιο, τχ.6 (Μάιος 2004), σελ.9

Πηγή

Άννα Ματθαίου-Πόπη Πολέμη, «Φίλιππος Ηλιού (1931-2004)», Αρχειοτάξιο, τχ.6 (Μάιος 2004), σελ.5-9

Βιβλιογραφία

Αφιέρωμα στον Φίλιππο Ηλιού, Ιστορικά, τχ. 41 (Δεκ. 2004), σ. 279-454, τχ. 42 (Ιουν. 2005), σ. 4-74
Του Φίλιππου Ηλιού (αφιέρωμα), Αρχειοτάξιο, τχ. 6 (Μάιος 2004), σ. 3-93

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Βιβλιονέτ [1]
Χριστίνα Κουλούρη, Για τον Φίλιππο Ηλιού. Δάσκαλος χωρίς έδρανα, δίδαξε έξω από τις πύλες του Πανεπιστημίου με το έργο και κυρίως το παράδειγμά του [2]
Ν.Καραπιδάκης, «Ανθρωπος των Φώτων, ασεβής, ποτέ ηττημένος. O πολιτικός, στοχαστής των κοινωνικών φαινομένων, φιλόσοφος και πρωτοπόρος ιστορικός, Φίλιππος Hλιού»[3]