.
Η Ελένη Χατζηαργύρη, το γένος Γαρυφαλλίδου, ήταν μείζων ηθοποιός του θεάτρου στο κλασικό ρεπερτόριο, αλλά και του κινηματογράφου και της τηλεόρασης που διακρίθηκε όμως κυρίως για τις ερμηνείες της κυρίως σε δραματικούς ρόλους. Γεννήθηκε στη Χαλκίδα το 1925, αλλά η οικογένειά της καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη. Υπήρξε μαθήτρια του Κάρολου Κουν στο Θέατρο Τέχνης όπου και πρωτοεμφανίστηκε στο έργο "Ρόσμερσχολμ", του Ίψεν, στο ρόλο της Ρεβέκας Βεστ. Αργότερα συνεργάστηκε και με άλλους θιάσους και κατέληξε ως πρωταγωνίστρια στο Εθνικό Θέατρο του οποίου υπήρξε επί πολυετίες βασικό στέλεχος. Εκεί όμως που διέπρεψε η Ελένη Χατζηαργύρη και καθιερώθηκε ως άριστη δραματική ηθοποιός ήταν σε πρωταγωνιστικούς ρόλους του αρχαίου δράματος και του κλασικού ρεπερτορίου. Από τους πρώτους της ρόλους, στο αρχαίο δράμα, ήταν της Ιούς με τον Αλέξη Μινωτή στον Προμηθέα Δεσμώτη και, στο κλασικό ρεπερτόριο, της Μάρσα στις Τρείς Αδελφές του Τσέχωφ. Από το 1987 συμμετείχε στο θίασο του Αμφιθέατρου του Σπ. Ευαγγελάτου. Επίσης το 1946 ξεκίνησε την εμφάνισή της στον ελληνικό κινηματογράφο και σχεδόν σαράντα χρόνια μετά στην ελληνική τηλεόραση. Το 2001, τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο. Το 2003 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η Ελένη Χατζηαργύρη (Χαλκίδα, 9 Νοεμβρίου 1923 - 1 Οκτωβρίου 2004[3]), το γένος Γαρυφαλλίδου, ήταν Ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.
Βιογραφία
Η οικογένειά της καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε θέατρο με καθηγητή τον Κάρολο Κουν. Διακρίθηκε για τις ερμηνείες της κυρίως σε δραματικούς θεατρικούς ρόλους.
Θέατρο
Ξεκίνησε την καριέρα της στο θέατρο ως φοιτήτρια, τον Νοέμβριο του 1942 και έχοντας ήδη παντρευτεί τον Κώστα Χατζηαργύρη, του οποίου το επίθετο κράτησε στην υπόλοιπη ζωή της. Πρωτομεφανίστηκε στο Θέατρο Τέχνης στο θεατρικό έργο Rosmersholm του Ιψεν (Henrik Ibsen), στο ρόλο της Rebecca West. Συνεργάστηκε με πολλούς θιάσους για να φθάσει στο Εθνικό Θέατρο, το (1950), και όπου, αργότερα, προσελήφθη ως μόνιμη πρωταγωνίστρια και παρέμεινε επί εικοσαετία (1962 - 1981). Οι θεατρικοί τύποι μέσα από τους οποίους η Ελένη Χατζηαργύρη διέπρεψε και καθιερώθηκε ως κορυφαία δραματική ηθοποιός ήταν το αρχαίο δράμα και το κλασικό ρεπερτόριο. Από τους πρώτους της ρόλους ήταν της Ιούς με τον Αλέξη Μινωτή στον Προμηθέα Δεσμώτη και της Masha στις Τρεις Αδελφές του Τσέχωφ (Anton Chekhov), το 1951, που αποτέλεσαν σταθμούς στην καριέρα της.
Το 1945, σε ηλικία 20 ετών, έπαιξε στο Κρατικό (τότε Βασιλικό) Θέατρο Βορείου Ελλάδος και την επόμενη χρονιά εντάχθηκε στο δυναμικό του θιάσου Κατερίνας Ανδρεάδη - Γιώργου Παππά, ερμηνεύοντας Μπέρναρντ Σω, Πρέσλεϋ, Lillian Hellman και Γιαλαμά. Η επιστροφή της στο Θέατρο Τέχνης σηματοδοτείται από την συμμετοχή της σε έργα Αισχύλου, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ξενόπουλου. Παράλληλα συνεργάσθηκε με τους θιάσους Μανωλίδου - Παππά, Μουσούρη - Βεάκη - Παππά, Κοτοπούλη.
Τη δεκαετία του 1950 την υποδέχεται για πρώτη φορά το Εθνικό Θέατρο, όπου μοιράστηκε τη σκηνή με τον Αλέξη Μινωτή και την Κατίνα Παξινού. Στην συνέχεια δοκίμασε ποικιλία ρόλων και θεατρικών ειδών συνεργαζόμενη με τους θιάσους Νίκου Χατζίσκου, Κώστα Μουσούρη και Μίμη Φωτόπουλου. Θα παίξει Μ. Σκουλούδη, Σαίξπηρ, Δημήτρη Ψαθά, Πρίσλεϋ, Σακελλάριο - Γιαννακόπουλο, Γιαλαμά - Πρετεντέρη, Δημ. Γιαννουκάκη και Στέφ. Φωτιάδη. Το 1962 προσλαμβάνεται ως μόνιμη πρωταγωνίστρια στο Εθνικό Θέατρο όπου παραμένει μέχρι το 1981. Έπαιξε στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή, το 1978, που ήταν το κύκνειο άσμα του δασκάλου-σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη. Το Εθνικό Θέατρο θα την ξαναδεχθεί το 1996 ως πρωταγωνίστρια στους Αστεγους της Μαριέττας Ριάλδη και στους Βρυκόλακες του Ιψεν (1997), σε σκηνοθεσία Σπ. Ευαγγελάτου.
Εκτός της μεγάλης κρατικής σκηνής, θα συμπρωταγωνιστήσει ως Αλίνα Σόλνες με τον Δημήτρη Χορν στο Αρχιμάστορας Σόλνες του Ιψεν, το 1983, και ως Άτοσσα με τον Αλέξη Μινωτή στη τραγωδία Πέρσες του Αισχύλου, το 1984. Από το 1987 συμμετείχε στο θίασο του Αμφιθέατρου του Σπ. Ευαγγελάτου, όπου η παρουσία της κορυφώθηκε με τον ρόλο της Κλυταιμνήστρας στην κατά Ευαγγελάτον ερμηνεία της τραγωδίας Ορέστεια του Αισχύλου, το 1990.
Κινηματογράφος
Επίσης το 1946 ξεκίνησε την εμφάνισή της στον Ελληνικό Κινηματογράφο και σχεδόν σαράντα χρόνια μετά στην ελληνική τηλεόραση. Τα πρώτα χρόνια, ο κινηματογράφος τής έδωσε ευκαιρίες, τις οποίες φαίνεται ότι δεν εκμεταλλεύτηκε, ίσως, διότι όπως και πολλοί άλλοι καταξιωμένοι ηθοποιοί την εποχή εκείνη, είχε συνείδηση ηθοποιού του θεάτρου. Έπαιξε σε αρκετές ταινίες όπως Καταδρομή (1946) του Μ. Καραγάτση, Η αγνή του λιμανιού του Γιώργου Τζαβέλλα (1952) με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, Η μοίρα γράφει την ιστορία του Δημ. Ιωαννόπουλου, Έγκλημα στο Κολωνάκι του Τζανή Αλιφέρη (1959), Ήρθες αργά της πρώτης Ελληνίδας σκηνοθέτιδος Μαρίας Πλυτά - Χατζηνάκου (1961).
Διδασκαλία
Επί σαράντα χρόνια ήταν καθηγήτρια σε πολλές δραματικές σχολές. Η κριτική έγραψε γι' αυτήν ότι υπηρέτησε τη θεατρική ιδέα με συνέπεια, σεμνότητα και αυτοσεβασμό. Ο Κάρολος Κουν την είχε χαρακτηρίσει δραματική ντάμα.
Διακρίσεις
Το 2001 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο και στις 17 Μαΐου 2003, σε ειδική συνεδρία στην Μεγάλη Αίθουσα Τελετών, η Ελένη Χαρζηαργύρη ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης, ο Δήμος Χαλκιδέων την ετίμησε με έκθεση φωτογραφίας της Ε. Χατζηαργύρη από το θέατρο και τον κινηματογράφο και, σε ειδική τελετή το Σάββατο 19 Ιουλίου 2003, με ομιλία από τη δημοσιογράφο Ροζίτα Σώκου με θέμα «Η προσφορά της Ε. Χατζηαργύρη στο Ελληνικό Θέατρο και τον Κινηματογράφο».
Προσωπική ζωή
Το 1942, μέσω του Κουν, γνώρισε και παντρεύτηκε τον χρηματοδότη της ίδρυσης του Θεάτρου Τέχνης[4] και αργότερα πεζογράφο Κώστα Χατζηαργύρη και μαζί του απέκτησε ένα γιο, τον Δημοσθένη Χατζηαργύρη. Εγγονή της είναι η επίσης ηθοποιός Σάννυ Χατζηαργύρη. Η διάρκεια του γάμου της ήταν σύντομη (1942-1946). Αργότερα συνδέθηκε επαγγελματικά (στο θέατρο και τον κινηματογράφο), αλλά και συναισθηματικά με τον επίσης ηθοποιό του κλασικού ρεπερτορίου Νίκο Τζόγια. Το 1966 παντρεύτηκε τον επιχειρηματία Νίκο Λίβα που πέθανε το 1982.
Ύστερα από σύντομη νόσηση με καρκίνο, η Ελένη Χατζηαργύρη πέθανε στην Αθήνα και κηδεύτηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Φιλμογραφία
| Έτος | Τίτλος | Ρόλος |
|---|---|---|
| 1946 | Καταδρομή στο Αιγαίο | Άννα |
| 1948 | Μαντάμ Σουσού | |
| 1950 | Λυπηθείτε το παιδί μου | Ρόη |
| 1952 | Ο άλλος
Η Αγνή του λιμανιού |
Λιάνα
Αγνή |
| 1955 | Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας
Καταδικασμένη κι από το παιδί της |
Μάρω
Άννα Παύλου |
| 1956 | Η θυσία της μάνας | Μάγδα Τεγά |
| 1957 | Της τύχης τα γραμμένα
Της νύχτας τα καμώματα Η μοίρα γράφει την ιστορία Όπου φτώχεια και φιλότιμο Ο μεγαλοκαρχαρίας - κατά λάθος διάσημη |
Λίζα
Ελένη Σίβυλλα Μπότη Κάτια Λίνα |
| 1958 | Το μυστικό της κατηγορουμένης | |
| 1959 | Αντίο ζωή
Έγκλημα στο Κολωνάκι Επιστροφή από το μέτωπο |
Άννα
Ζουλιέτ Άννα Φλερύ |
| 1960 | Ο δολοφόνος αγαπούσε πολύ | Ντόρα Φλερ |
| 1961 | Ήρθες αργά
Το δράμα μιας αμαρτωλής |
Μαργαρίτα
μάνα Αλέκου |
Θεατρικές παραστάσεις
Κατάλογος βασικών πληροφοριών θεατρικών παραστάσεων, στις οποίες συμμετείχε η Ελένη Χατζηαργύρη ως ηθοποιός.
Άμεση ενημέρωση καταλόγου
| σεζόν | παράσταση | ρόλος | θίασος | θέατρο | σκηνοθέτης |
|---|---|---|---|---|---|
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1942/1943 | Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε | κα Πόντζα | Θέατρο Τέχνης "Κάρολος Κουν" | Θέατρο Αλίκης | Κάρολος Κουν |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1944/1945 | Στο βυθό | Νατάσα | Θέατρο Τέχνης "Κάρολος Κουν" | Θέατρο Βρετάνια | Κάρολος Κουν |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1946/1947 | Πάνω στα βράχια | Θίασος Αιμίλιου Βεάκη - Γιώργου Παππά | Θέατρο Βρετάνια | Τάκης Μουζενίδης | |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1946/1947 | Σατανικό τηλεφώνημα | Θίασος Γιώργου Παππά | Θέατρο Βρετάνια | ||
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1946/1947 | Εμείς και ο χρόνος | Χαινζελ | Θέατρο Τέχνης "Κάρολος Κουν" | Θέατρο Αλίκης | Κάρολος Κουν |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1947/1948 | Ο σατανάς | Λίνα | Θίασος Βάσως Μανωλίδου - Γιώργου Παππά | Θέατρο Κοτοπούλη | Τάκης Μουζενίδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1947/1948 | Βαθειές είναι οι ρίζες | Αλίκη Λάνγκτον | Θίασος Βάσως Μανωλίδου - Γιώργου Παππά | Θέατρο Κοτοπούλη | Τάκης Μουζενίδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1949/1950 | Λίλιομ | Τζούλια | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Αλίκης | Αλέξης Σολομός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1949/1950 | Προσκήνιο | Κατερίνα | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Αλίκης | Αλέξης Σολομός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1949/1950 | Το νου σου στην Αμέλια | Κόμισσα | Θίασος Βάσως Μανωλίδου - Γιώργου Παππά | Θέατρο Γκλόρια (θερινό) | Αλέξης Σολομός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1949/1950 | Ένας αξιοθαύμαστος υπηρέτης | Τουήνη | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Αλίκης | Αλέξης Σολομός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1949/1950 | Ο σατανάς | Λίνα | Θίασος Βάσως Μανωλίδου - Γιώργου Παππά | Θέατρο Γκλόρια (θερινό) | Τάκης Μουζενίδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1949/1950 | Η κληρονόμος | Μάργκαρετ Ώλμοντ | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Αλίκης | |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1950/1951 | Βρυκόλακες | Ρεγγίνα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | περιοδεία | Φώτος Πολίτης Αλέξης Μινωτής |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1950/1951 Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1951/1952 |
Τρεις αδελφές | Μάσα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Κάρολος Κουν |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1951/1952 | Σταυροδρόμι | Γιάννα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Κωστής Μιχαηλίδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1952/1953 | Ο ποπολάρος | Κοντεσσίνα Έλντα | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Μουσούρη | Κώστας Μουσούρης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1952/1953 | Η Φάννυ τα κατάφερε | Φάννυ | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Μουσούρη | Κώστας Μουσούρης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1952/1953 | Ο αρχισιδηρουργός | Κλαίρ ντε Μπωλιέ | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Μουσούρη | Κώστας Μουσούρης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1954/1955 | Η ώρα της φαντασίας | Τζεραλντίν | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Μουσούρη | Κώστας Μουσούρης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1954/1955 | Αν ήθελα ν' αρέσω … | Μαρσέλ | Θίασος Κώστα Μουσούρη | Θέατρο Μουσούρη | Κώστας Μουσούρης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1957/1958 | Ο ηλίθιος | Ναστάσια Φιλίπποβνα | Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο Μάνου Κατράκη | Θέατρο Κοτοπούλη | Τάκης Μουζενίδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1960/1961 | Άσκησις πέντε δακτύλων | Λουίζ Χάρινγκτον | Θίασος των Διονυσίων | Θέατρο Διονύσια | Τίτος Φαρμάκης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1960/1961 | Επικίνδυνη στροφή | Φρίντα Κάπλαν | Θίασος των Διονυσίων | Θέατρο Διονύσια | Τίτος Φαρμάκης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963 | Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα | Μαρτίριο | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Αλέξης Μινωτής |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1966/1967 | Η συναναστροφή | Γυναίκα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Λεωνίδας Τριβιζάς |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1967/1968 | Ερρίκος Δ' | Μαρκησία Ματίλντα ντε Σπίνα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Δημοτικό Θέατρο Πειραιά | Λεωνίδας Τριβιζάς |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1968/1969 | Ο βυσσινόκηπος | Βάρια | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Τάκης Μουζενίδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1971/1972 | Θεοφανώ | Βασίλισσα Θεοφανώ | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Κωστής Μιχαηλίδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1973/1974 | Οθέλλος | Δυσδαιμόνα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Τάκης Μουζενίδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1974/1975 | Η ζωή που σου έχω δώσει | Ντόνα Άννα Λούνα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Γιώργος Θεοδοσιάδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1975/1976 | Μήδεια | Μήδεια | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | περιοδεία | Αλέξης Σολομός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1979/1980 | Η ζωή που σου έχω δώσει | Ντόνα Άννα Λούνα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Γιώργος Θεοδοσιάδης |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1980/1981 | Ματωμένος γάμος | Μάνα του Γαμπρού | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Αλέξης Σολομός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1981/1982 | Ο καρδινάλιος της Ισπανίας | Βασίλισσα Ιωάννα | Εθνικό Θέατρο Ελλάδας | Εθνικό Θέατρο | Αλέξης Μινωτής |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1983/1984 | Ο αρχιμάστορας Σόλνες | Αλίνα Σόλνες | Θίασος Δημήτρη Χόρν | Θέατρο Διονύσια | Αλέξης Σολομός |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1991/1992 Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1992/1993 |
Άμλετ | Γερτρούδη | Αμφι-θέατρο Σπύρου Ευαγγελάτου | Αμφι-Θέατρο | Σπύρος Ευαγγελάτος |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1995/1996 | Τρεις ψηλές γυναίκες | Α | Σύγχρονη Θεατρική Σκηνή | Θέατρο Αθηνών | Ανδρέας Βουτσινάς |
| Ελληνική Θεατρική Περίοδος 2001/2002 | Η κυρία Κλάιν | Μέλανι Κλάιν | Θέατρο Εξαρχείων | Θέατρο Εξαρχείων | Τάκης Βουτέρης |
Παραπομπές
(Αγγλικά) Internet Movie Database. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2019.
www.theatro-technis.gr/apofoitoi-1942/.
««Έφυγε» η Ελένη Χατζηαργύρη σε ηλικία 81 ετών». in.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2012.
Ιστορία Αρχειοθετήθηκε 2017-08-05 στο Wayback Machine., ιστότοπος Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Nuvola apps kaboodle.png Ελένη Χατζηαργύρη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Πηγές
"Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.61ος, σελ.12.
Έλληνες - Ελληνίδες ηθοποιοί
Θόδωρος Έξαρχος: "Έλληνες Ηθοποιοί - Αναζητώντας της ρίζες", Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών
www.retrop.gr
www.90lepta.com
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
