.
Ο Δήμος Τσέλιος, (γνωστότερος ως Δημοτσέλιος) (Σπαρτοχώρι Μεγανησίου 1785 - Αγρίνιο 1854), ήταν Έλληνας αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και οπλαρχηγός της Στερεάς Ελλάδας.[1] Το πραγματικό οικογενειακό όνομά του ήταν Δήμος Φερεντίνος . [2] Ενώ ελάχιστοι είναι οι απόγονοι του που έχουν κρατήσει έως σήμερα το επίθετο Φερεντίνος [2] καθώς χρησιμοποιούν τα επίθετα Τσέλιος και Τσέλλος. Ο τάφος του Γεροδήμου έτσι όπως συνήθιζαν να τον φωνάζουν βρίσκεται στο Μεσολόγγι στον Κήπο των Ηρώων, πίσω από το μνήμα του Μάρκου Μπότσαρη.
Δημοτσέλιος (Γεροδήμος)
Βιογραφία
Γεννήθηκε το 1785 στο Σπαρτοχώρι του Μεγανησίου της Λευκάδας[2] και η καταγωγή του ήταν από την Ακαρνανία. Η οικογένειά του ήταν αρματωλική. To 1804, σε ηλικία 19 ετών, αποφάσισε να γίνει κλεφταρματωλός, αντί να ακολουθήσει, όπως αρχικά σκεφτόταν, τον αδελφό του στη θάλασσα, ο οποίος «αξιώθηκε και έκαμε καράβι δικό του». Πέρασε στη Στερεά Ελλάδα, στο Καρπενήσι, και το Πάσχα της επόμενης χρονιάς εντάχθηκε στη δύναμη του Κατσαντώνη.[3]
Ο Δήμος Τσέλιος, που είχε μάθει από τον Καραϊσκάκη για την ύπαρξη και τη δράση της Φιλικής Εταιρίας,[3] συμμετείχε στην Επανάσταση του 1821 από την έκρηξή της, επικεφαλής αγωνιστών από τη Λευκάδα. Απελευθέρωσε τη Βόνιτσα,[4] έλαβε μέρος στη μάχη του Πέτα, όπου τραυματίστηκε,[5] και το 1823-24 αναδείχτηκε σε αντιστράτηγο της Στερεάς.[1] Συμμετείχε, μαζί με άλλους οπλαρχηγούς, στη Μάχη της Αράχωβας, στο πλευρό του Καραϊσκάκη.[6] Συνέβαλε, επίσης, στην άμυνα του Μεσολογγίου. Πήρε μέρος στην Γ΄ Συνέλευση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος στο Ανατολικό[7]. Στις αρχές του 1827, με εντολή του Καραϊσκάκη, πήγε στην (τότε) νησίδα Λεσίνι, που το μοναστήρι του ήταν καταφύγιο για όσους κυγηγούσαν οι Τούρκοι, το οποίο και υπερασπίστηκε επιτυχώς. Στη συνέχεια, κατέλαβε τον Μύτικα και το 1828 συνέβαλε στην οριστική επικράτηση των Ελλήνων στη Στερεά.[8][1]
To 1836, επί Όθωνα, ηγήθηκε επαναστατικού κινήματος στο όνομα των ρουμελιωτών οπλαρχηγών και ζήτησε από το βασιλιά να δώσει Σύνταγμα, κάτι που το πλήρωσε ακριβά. Εξαναγκάστηκε σε αυτοεξορία στη Λευκάδα για 6 χρόνια, μακριά από την οικογένειά του, η οποία κακόπαθε, ενώ λεηλατήθηκε το σπίτι του στο Αγρίνιο και διαγράφηκε ως αξιωματικός από τις τάξεις της Βασιλικής Φάλαγγας.[1][4] Πέθανε το 1854 στην Αθήνα.[2]
Άλλες πληροφορίες
Ο Δήμος Τσέλιος υπαγόρευσε τα απομνημονεύματά του στον Γεώργιο Τερτσέτη, αλλά τα χειρόγραφα καταστράφηκαν κατά τη σεισμο-πυρκαγιά του 1953 στη Ζάκυνθο. Σώθηκαν μόλις δύο σελίδες, που είχε δημοσιεύσει ο ιστοριοδίφης και συγγραφέας Ντίνος Κονόμος.[2] Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, ο Δήμος Τσέλιος συμπεριλαμβάνεται στα πρόσωπα (οι άλλοι είναι οι Δήμος Μπουκουβάλας και Γεροδήμος Σταθάς) που πιθανολογείται ότι αναφέρονταν το κλέφτικο τραγούδι «Του Δήμου το κιβούρι» και το ποιήμα του Αρ. Βαλαωρίτη «Ο Δήμος και το καριοφίλι του» (1857).[9]
Παραπομπές
Τ[άκης]. Χ. Κ[ανδηλώρος]. (1931). «Τσέλιος (Δήμος)». Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν. ΙΒ΄. Αθήνα: Ελευθερουδάκης. σελ. 342.
Ασδραχάς, Σπύρος και Τριαντάφυλλος Σκλαβενίτης (2009). «Η Λευκάδα και οι ιστορικοί της: γενική σκιαγραφία» (PDF). Στο: Σκλαβενίτης, Τριαντάφυλλος, επιμ. H Λευκάδα και οι ιστορικοί της, 19ος-20ός αι. Λευκάδα: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Λευκάδας. σελ. 33. ISBN 978-960-89311-1-4. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2016.CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: editors list (link)
«Διήγηση Δήμου Τσέλιου». Άρδην 74 (2009). Ανακτήθηκε στις 2016-06-13.
Πάλμος, Κώστας. «Ο στρατηγός Δημοτσέλιος». Ιστορία. Δήμος Μεγανησίου. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2016.[νεκρός σύνδεσμος]
Τρικούπης, Σπυρίδων (1888). Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως (pdf). Β΄. («Έκδοσις τρίτη, επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα υπ' αυτού του συγγραφέως»). Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου της «Ώρας». σελ. 203.
Βλ. «Προς την Σεβαστήν Διοικητικήν Επιτροπήν της Ελλάδος». Γενική Εφημερίς της Ελλάδος (Αίγινα) 10 (8 Δεκεμβρίου 1826): σελ. 38. Ανακτήθηκε στις 14.06.2016.[νεκρός σύνδεσμος] (Αναφορά Καραϊσκάκη και λοιπών οπλαρχηγών).
Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ, Ελληνικά Χρονικά, αριθμός 104, 24 Δεκεμβρίου 1824, σελ. 2-3
Τρικούπης, Σπυρίδων (1888). Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως (pdf). Δ΄. σελίδες 167–168.
Ξεπαπαδάκου, Αύρα (14 Μαΐου 2013). «Το εθνικό στοιχείο στην επτανησιακή όπερα. Η περίπτωση του Παύλου Καρρέρ». Corfu Museum. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2016. Αναδημοσίευση από π. Αριάδνη 16 (2010): σελ. 169–199.
Πρόσθετη βιβλιογραφία
Κουμουτσοπούλου, Ευδοξία (1930). Ο στρατηγός Δήμος Τσέλιος. Αθήνα: Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου.
Πάλμος, Κώστας (1997). Δημοτσέλιος. Πειραιάς.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Αριστοτέλη Βαλαωρίτη «O Δήμος και το καριοφίλι του». Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας (Γ΄ Γυμνασίου). Βιβλίο Μαθητή (εμπλουτισμένο). Ψηφιακό Σχολείο. Ανακτήθηκε στις 2016-06-19.
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
