.
Με το όνομα Χρύσα (ή Chryssa) είναι γνωστή η διεθνούς φήμης γλύπτρια και ζωγράφος, Χρύσα Βαρδέα. Συχνά αναφέρεται ως αμερικανίδα δημιουργός. Γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1933 στην περιοχή του Ζωγράφου. Έργα της βρίσκονται σε διάφορα μουσεία, πινακοθήκες και συλλογές σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι γνωστή για την χρήση υλικών όπως το αλουμίνιο, ο γύψος αλλά και τα φώτα νέον.
Βιογραφία
Σπουδές
Η οικογένειά της, αν και καταγόταν από την γνωστή μανιάτικη οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων, ήταν φτωχή, ενώ ο πατέρας της είχε πεθάνει πριν τον γνωρίσει. Αρχικά σπούδασε κοινωνική πρόνοια στην Αθήνα. Κάποιος Έλληνας κριτικός πείθει την οικογένειά της να την στείλουν στο Παρίσι. Το 1953 πηγαίνει στο Παρίσι, όπου και σπουδάζει στην Ακαδημία Γκραντ Σωμιέρ για ένα χρόνο. Το 1954 αναχωρεί για την Αμερική και συνεχίζει τις σπουδές της στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας για άλλο ένα χρόνο. Από το 1957, εγκαθίσταται στη Νέα Υόρκη, οπού και δημιουργεί το εργαστήριό της. Εκεί θα επηρεαστεί από την Times Square και τα φώτα της. Η περιοχή αυτή θα γίνει πηγή έμπνευσης για αυτήν[1].
Έργά και Εκθέσεις
Τα έργα της είναι εμπνευσμένα από την ζωή των μεγάλων αστικών κέντρων. Το πρώτο της μεγάλο έργο, τα Κυκλαδικά Βιβλία (1957)[2], χαρακτηρίστηκαν από την κριτικό τέχνης Μπάρμπαρα Ρόουζ ως προάγγελος του Μινιμαλισμού[3]. Η πρώτη της ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε το 1961 στη γκαλερί της Betty Parsons και την ίδια χρονιά στο μουσείο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης.
Σε διάφορα έργα της εμπνευσμένα από την Times Square (1966), την οποία συνδέει με το Βυζαντινή Αυτοκρατορία, χρησιμοποιεί αλουμίνιο και φώτα νέον. Το έργο της Οι Πύλες της Times Square (Albright Knox Art Gallery), σύνθεση από ανοξείδωτο ατσάλι, πλέξιγκλας και φώτα νέον, αποτελεί την καλλιτεχνική κορύφωση της αλλά και ένα από τα πιο σημαντικά αμερικανικά γλυπτά. Στο έργο αυτό, που έχει την μορφή δύο μεγάλων Α, χρησιμοποιεί φώτα νέον. Η χρήση γραμμάτων αλλά και νέον χαρακτηρίζουν, γενικά, τα έργα της. Το 1967 κατασκευάζει το έργο Κλυταιμνήστρα, το οποίο σήμερα βρίσκεται έξω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Έχει εκθέσει έργα της σε πάρα πολλά διάσημα μουσεία και γκαλερί στον κόσμο όπως το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) στην Νέα Υόρκη, το Minneapolis' Walker Art Center (1968), το Whitney (1972), το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Μόντρεαλ (1974), το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι(1979), στην Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα,[4], στα Ινστιτούτα Σύγχρονης Τέχνης της Βοστώνης και του Λονδίνου και έχει συμμετάσχει σε διάφορες εκθέσεις όπως οι Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1963,1969) και της Βενετίας (1972). Επίσης έχει γνωρίσει σημαντικές προσωπικότητες της τέχνης που εκείνη την εποχή υπήρχαν στην Νέα Υόρκη.
Το έργο της Mott Street (1983), επηρεασμένο από την Chinatown του Μανχάταν, βρίσκεται στον σταθμό Ευαγγελισμό του Μετρό της Αθήνας. Έργα της έχει χαρίσει, επίσης, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης που θα γίνει στην Αθήνα. Το 1992 επέστρεψε για πρώτη φορά στην Αθήνα μετά από τριάντα πέντε χρόνια, δημιουργώντας ένα εργαστήριο στον Νέο Κόσμο, αλλά μετά επέστρεψε ξανά στην Αμερική.
Παραπομπές και Σημειώσεις
↑ Συνέντευξη στην Κίτσα Μπόντζου, για την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 21/04/2007.
↑ Χυμένος γύψος σε χάρτινα κιβώτια, που αρχικά προέκυψε τυχαία, αλλά μετά η ίδια τα επεξεργάστηκε περισσότερο
↑ Συνέντευξη στον Ηλία Μπίσια, περιοδικό Life in Capital A, 13 Δεκεμβρίου 2005
↑ Μεταμορφώσεις του Μοντέρνου,Αθήνα 1991
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Συνέντευξη στην Ελευθεροτυπία (21-4-07).
Βιογραφικό από το ART TOPOS στα Ελληνικά και στα Αγγλικά .
Βιογραφία από το picassomio.com στα Αγγλικά.
βιογραφία από το www.rogallery.com στα Αγγλικά.
Βιογραφία από την (Εθνική Πινακοθήκη )
Συνέντευξη στο Βήμα με τον Τάκη για την Έκθεση <<Χρύσα - Τάκις: Κορυφαίοι δημιουργοί του 20ού αιώνα>> στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, το 2000
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
