ART

Γεγονότα, Hμερολόγιο

.

Ο Μπάμπης (Χαράλαμπος) Γιωτόπουλος (Αθήνα, 19 Μαρτίου 1931 - 20 Απριλίου 2020) ήταν Έλληνας ηθοποιός με μακρόχρονη παρουσία στον χώρο του θεάτρου, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου. Στο θέατρο εργάστηκε τόσο στο ελεύθερο θέατρο όσο και στις κρατικές σκηνές. Διακρίθηκε ως ερμηνευτής μικρών ρόλων αλλά και ως καρατερίστας σε κωμωδίες και δράματα.
Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1931. Τα παιδικά του χρόνια ο Μπάμπης Γιωτόπουλος, ο οποίος ήταν παιδί πολύτεκνης οικογένειας, τα πέρασε με στερήσεις στη Λάρισα, ενώ ο πατέρας του απεβίωσε σε ηλικία μόλις 38 ετών.[1] Υπήρξε απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και έγινε μέλος στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (Σ.Ε.Η.) το 1955.[2] Πραγματοποίησε τα πρώτα του θεατρικά βήματα στο πλάι του Τζαβαλά Καρούσου το 1955. Ακολούθησαν οι συνεργασίες του με μικρές θεατρικές ομάδες όπως η Αττική Σκηνή, το Ελεύθερο Θέατρο και το Θέατρο του 59. Κατά τη δεκαετία του 1960 εργάστηκε κυρίως στο Εθνικό Θέατρο αλλά στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (Κ.Θ.Β.Ε.). Η παρουσία του στο Εθνικό Θέατρο υπήρξε ιδιαίτερα μακρόχρονη, καθώς διήρκησε με μικρές παύσεις, από το 1960 έως και το 1991.[3] Στα μετέπειτα χρόνια συμμετείχε σε παραστάσεις του ελεύθερου θεάτρου τόσο σε θιάσους ρεπερτορίου όσο και σε εμπορικούς θιάσους. Κατά τη διάρκεια της θεατρικής του καριέρας συνεργάστηκε με πολλούς από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου όπως ο Σωκράτης Καραντινός, ο Αλέξης Σολομός, ο Πέλος Κατσέλης, ο Τάκης Μουζενίδης, ο Λεωνίδας Τριβιζάς, ο Αλέξης Μινωτής, ο Σπύρος Ευαγγελάτος, ο Ανδρέας Βουτσινάς κ.ά.

Στην τηλεόραση συμμετείχε σποραδικά, κατά τις δεκαετίες 1970-1980, τόσο σε "παραστάσεις" του Θεάτρου της Δευτέρας όσο και σε σειρές μυθοπλασίας (Το μινόρε της αυγής, Σαν τα τρελά πουλιά). Στον κινηματογράφο αλλά και στην τηλεόραση άρχισε να εργάζεται συστηματικά από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και έπειτα. Την περίοδο αυτή, οι συμμετοχές του σε τηλεοπτικές σειρές όπως Το δις εξαμαρτείν, Κωνσταντίνου και Ελένης τον κατέστησαν γνωστό στο ευρύ κοινό. Παράλληλα με την ηθοποιία ασχολήθηκε και με τη ζωγραφική, εκθέτοντας περιστασιακά, έργα του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις.[4] Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών.
Επαγγελματική πορεία

Η καριέρα του Μπ. Γιωτόπουλου στο θέατρο άρχισε με τη συμμετοχή του σε περιοδεία του θιάσου του Τζαβαλά Καρούσου στην ελληνική επαρχία, το 1955.[5] Την επόμενη σεζόν συμμετείχε στη συγκρότηση της θεατρικής ομάδας Αττική Σκηνή του σκηνοθέτη Σωκράτη Καραντινού, όπου και παρέμεινε έως τη διάλυσή της το 1958.[6] Ακολούθησε η συνεργασία του με τη θεατρική ομάδα Ελεύθερο Θέατρο, την οποία είχαν συγκροτήσει νέοι ηθοποιοί, απόφοιτοι της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης όπως ο Κώστας Καζάκος, ο Λεωνίδας Τριβιζάς, η Μάρθα Βούρτση, ο Χρ. Μπίστης κ.ά.[7] Την ίδια σεζόν εντάχθηκε στον πειραματικό για την εποχή, θίασο Θέατρο του 59, όπου μεταξύ άλλων συμμετείχε στην πρώτη σύγχρονη αναβίωση της κωμωδίας Οι επιτρέποντες του Μενάνδρου. Κοινό σημείο των πρώτων θεατρικών συνεργασιών του Μπ. Γιωτόπουλου αποτέλεσε η συμμετοχή του τόσο σε θιάσους που πραγματοποίησαν σειρά περιοδειών ανά την ελληνική επικράτεια όσο και σε μικρά εταιρικά θεατρικά σχήματα όπου -με εξαίρεση τον θίασο του Τζ. Καρούσου- πρωτοστατούσαν νέοι καλλιτέχνες.

Ο Σ. Καραντινός στάθηκε σημαντικός αρωγός στα πρώτα χρόνια της πορείας του Μπ. Γιωτόπουλου στο θέατρο, καθώς εκτός από την Αττική Σκηνή, συνεργάστηκαν τόσο στο Εθνικό Θέατρο (Φοιτηταί, 1960) όσο και στο Κ.Θ.Β.Ε. (1960-1962). Στο Κ.Θ.Β.Ε. υπό την αιγίδα του Καραντινού, εργάστηκε αρχικά, ως διευθυντής σκηνής σε σειρά παραστάσεων (1960/1961)[8] και έπειτα, ως ηθοποιός σε τρεις θεατρικές παραγωγές (1961/1962).[9] Στη συνέχεια, άρχισε η περίοδος της μακράς και σχεδόν αδιάκοπης, συνεργασίας του με το Εθνικό Θέατρο (1963-1991), η οποία απέφερε περισσότερες από 70 παραστάσεις. Κατά τη θητεία του στο Εθνικό Θέατρο συμμετείχε ως μέλος του χορού σε παραστάσεις αρχαίου δράματος (Ειρήνη, Άλκηστις, Πέρσες κ.ά.), ενώ ερμήνευσε μικρούς ρόλους σε παραστάσεις κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου (Ο κατά φαντασίαν ασθενής, Ο αλχημιστής, Βασιλιάς Ληρ κ.ά.).[10]

Μετά την ολοκλήρωση της θητείας του στο Εθνικό Θέατρο ο Μπ. Γιωτόπουλος εργάστηκε στο ελεύθερο θέατρο, όπου σταδιακά καθιερώθηκε ως ερμηνευτής δεύτερων ρόλων αλλά και ως καρατερίστας.[11] Αρχικά, συνεργάστηκε με θιάσους ρεπερτορίου που προσανατολίζονταν σε σύγχρονα και κλασικά έργα του ξένου δραματολογίου (Θέατρο Εξαρχείων, Θεατρική Εταιρεία Πράξη κ.ά.). Στη συνέχεια και ως την ολοκλήρωση της θεατρικής του καριέρας, αποτέλεσε βασικό στέλεχος διαφόρων εμπορικών θιάσων της θεατρικής Αθήνας, συμμετέχοντας κυρίως, σε παραστάσεις σύγχρονων ελληνικών και ξένων κωμωδιών. Η τελευταία θεατρική εμφάνιση του έγινε στην παράσταση Κατάδικός μου, κατά τη σεζόν 2013/2014. Μέσα από κριτικές των παραστάσεων στις οποίες συμμετείχε, διαφαίνονται κάποιες από τις ερμηνευτικές δεξιότητες του στην ερμηνεία ρόλων με κλοουνερί ή μπουρλέσκ χαρακτηριστικά[12] και ρόλων που χρειάζονταν συγκερασμό μεταξύ παραδοξότητας και φλεγματικότητας.[13]

Οι πρώτες εμφανίσεις του Μπ. Γιωτόπουλου στην τηλεόραση έγιναν στα πλαίσια της εκπομπής Το θέατρο της Δευτέρας στα μέσα της δεκαετίας του '70. Κατά τη δεκαετία του 1980 εξακολούθησε να συμμετέχει στο Θέατρο της Δευτέρας, ενώ πολύ λίγες ήταν οι συμμετοχές του σε σειρές μυθοπλασίας (Το μινόρε της αυγής, Σαν τα τρελά πουλιά).[14] Ανέπτυξε πιο συστηματική τηλεοπτική παρουσία μετά την αποχώρηση του από το Εθνικό Θέατρο, περίοδο που συνέπεσε με τη δημιουργία της ιδιωτικής τηλεόρασης. Μέσω των τηλεοπτικών σειρών στις οποίες συμμετείχε κατά τις δεκαετίες του '90 και του '00 έγινε ευρύτερα γνωστός. Τα τελευταία χρόνια της καριέρας του συμμετείχε σε κάποιες τηλεοπτικές σειρές, ως guest star ηθοποιός (Ταμάμ 2014, Όσο έχω εσένα 2018).[15] Στον κινηματογράφο εργάστηκε περίπου σε δέκα κινηματογραφικές παραγωγές και η πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση έγινε μόλις το 1993, στην ταινία Ζωή χαρισάμενη του Πατρίς Βιβάνκος.[16] Το 2016 πραγματοποίησε την τελευταία κινηματογραφική εμφάνιση στην ταινία Έτερος εγώ του Σωτήρη Τσαφούλια. Τέλος, για μεγάλο χρονικό διάστημα της καριέρας του ο Μπ. Γιωτόπουλος εργάστηκε και στο ραδιόφωνο, συμμετέχοντας σε θεατρικές ραδιοφωνικές παραγωγές (Ο Χαμένος Δελφίνος, Ρούι Μπλάς, Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου).[17]
Φιλμογραφία

Έτος Τίτλος Ρόλος
1993 Ζωή χαρισάμενη
1996 Καβάφης
Τρεις εποχές
1999 Dream a Little Dream πατέρας Άννας
2000 Τέσσερα
2001 Το κλάμα βγήκε απ' τον Παράδεισο πατέρας Σύρμως
2002 Κουράστηκα να σκοτώνω τους αγαπητικούς σου κοσμηματοπώλης
Ο βασιλιάς δήμαρχος [18]
2003 Ένα τραγούδι δε φτάνει [19]
2005 Η χορωδία του Χαρίτωνα [20] γιατρός
2016 Έτερος εγώ παππούς

Θεατρικές παραστάσεις
Άμεση ενημέρωση καταλόγου

σεζόν παράσταση ρόλος θίασος θέατρο σκηνοθέτης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Τα παντρολογήματα Στεπάν Αττική Σκηνή Θέατρο Ντο Ρε Σωκράτης Καραντινό
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Πελλέας και Μελισσάνθη Πορτάρης Αττική Σκηνή Θέατρο Ντο Ρε Σωκράτης Καραντινός
Κανέλλος Αποστόλου
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Ο Εξηνταβελόνης Κλεάνθης Αττική Σκηνή Θέατρο Ντο Ρε Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Νύχτες οργής Λεκοκ Αττική Σκηνή Θέατρο Ντο Ρε Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Ο Ταρτούφος Δαμίς Αττική Σκηνή Θέατρο Ντο Ρε Κανέλλος Αποστόλου
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1956/1957 Ο Κατσαντώνης Γιουσούφ Αραπης Αττική Σκηνή περιοδεία Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1957/1958 Αίας Οδυσσέας Αττική Σκηνή περιοδεία Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1958/1959 Η Ήρα και το παγώνι Τζέρυ Ντιβάιν Ελεύθερο Θέατρο περιοδεία Λεωνίδας Τριβιζάς
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1959/1960 Φοιτηταί Ένας υπηρέτης
β΄ φοιτητής
Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1968/1969 Το καφενείο Τράπολας
Γκαρσόνι του καφενείου
Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας περιοδεία
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1968/1969 Ο κατά φαντασίαν ασθενής Ακόλουθος
Τομάς Ντιαφουαρύς
Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Δημοτικό Θέατρο Πειραιά Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1970/1971 Εκκλησιάζουσαι Α Υπηρέτης Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας περιοδεία Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1971/1972
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1972/1973
Ο Αλχημιστής Γούτος Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ
περιοδεία
Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1973/1974 Οθέλλος Κωμικός Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Τάκης Μουζενίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1976/1977 Ο άλλος Αλέξανδρος Αστυνομικός Α Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Γιώργος Μεσσάλας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1977/1978 Ο υπάλληλος Οκνηριάδης Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Κώστας Μπάκας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1977/1978 Βασιλιάς Ληρ Ταχυδρόμος της Ρεγάνης Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Αλέξης Μινωτής
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1979/1980 Ο αρχοντοχωριάτης Ντεκρουαζύ
Δάσκαλος Φιλοσοφίας
Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Γιώργος Θεοδοσιάδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1980/1981 Το πανταλόνι Δεύτερη δικαστίνα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Κωστής Μιχαηλίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1981/1982 Ο καρδινάλιος της Ισπανίας Ντον Φελίππε Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Αλέξης Μινωτής
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1981/1982 Πλούτος Γριά Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας περιοδεία Κανέλλος Αποστόλου
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1982/1983 Οθέλλος Ροδρίγος Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Σπύρος Ευαγγελάτος
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1985/1986
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1986/1987
Μαρία Στιούαρτ Κόμης Μπελλιέβρ Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Γιώργος Μιχαηλίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1988/1989 Η δολοφονία του Μαρά Κουλμιέ Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Κοραής Δαμάτης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1989/1990 Φουέντε Οβεχούνα Φλόρες Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας περιοδεία Κοραής Δαμάτης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1994/1995 Ο αρχιμάστορας Σόλνες Δρ Χέρνταλ Θέατρο Εξαρχείων Θέατρο Εξαρχείων Τάκης Βουτέρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1996/1997 Υπηρέτης δύο αφεντάδων Ντοττόρε Θεατρικός Οργανισμός Δρώμενα Θέατρο Κάτια Δανδουλάκη Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1998/1999 Η άποψη της Έιμι Φρανκ Θέατρο Πόρτα Θέατρο Πόρτα Νίκος Μαστοράκης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 2001/2002 Η επιστροφή Σαμ Θεατρική Εταιρία Πράξη Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας Νίκος Μαστοράκης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 2002/2003 Ο γλάρος Σορίν Θεατρική Εταιρία Πράξη Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας Νίκος Μαστοράκης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 2008/2009 Σαρδέλες με Σαρδάμ Θεατρικές επιχειρήσεις Γιώργος και Σωτηρία Κυπραίου Θέατρο Ιλίσια Αντώνης Καλογρίδης

Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από το έντυπο πρόγραμμα της κάθε παράστασης ή/και από σχετικά δελτία τύπου.
Παραπομπές

«Πέθανε ο ηθοποιός Μπάμπης Γιωτόπουλος». The Huffington Post. 20-04-2020. Ανακτήθηκε στις 12-03-2021.
Έξαρχος, Θεόδωρος. Έλληνες ηθοποιοί. "Η γενιά μας": έτος γέννησης από 1926 μέχρι 1940, τόμος Γ1 (Α–Λ). Αθήνα – Γιάννινα: Δωδώνη, 2000, σ. 128
«Πρόσωπα : Γιωτόπουλος, Μπάμπης». Εθνικό Θέατρο Ελλάδας – Ψηφιοποιημένο Αρχείο.
Βλ. Έξαρχος, Θόδωρος. ό.π.
Βλ. Έξαρχος, Θόδωρος. ό.π.
Βλ. ενδεικτικά στο Καραντινός, Σωκράτης. Σαράντα χρόνια θέατρο II: σκαμπανεβάσματα Β'. 1946-1961. Αθήνα: [αυτοέκδοση], 1976.
Βλ. ενδεικτικά στην ψηφιοποιημένη Συλλογή Θεατρικών Προγραμμάτων του ΕΛΙΑ
Βλ. ενδεικτικά τους συντελεστές στα θεατρικά προγράμματα των παραστάσεων του Κ.Θ.Β.Ε. Οιδίπους τύραννος (1961) και Η κυρία με τ' άσπρα γάντια (1962)
«Συντελεστές : Γιωτόπουλος, Μπάμπης». Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος – Ψηφιακή Βιβλιοθήκη.
«Πρόσωπα : Γιωτόπουλος, Μπάμπης». Εθνικό Θέατρο Ελλάδας – Ψηφιοποιημένο Αρχείο.
Βαρβέρης, Γιάννης (1995). «Στο αόρατο δόκανο : Άρθουρ Μίλλερ, Το Τίμημα στο Θέατρο Εξαρχείων». Η κρίση του θεάτρου, Γ' : κείμενα θεατρικής κριτικής 1989-1994. Αθήνα: Σοκόλης. σελ. 232-233. ISBN 960-7210-36-0.
Βαρβέρης, Γιάννης (1994). Η κρίση του θεάτρου Β' : κείμενα θεατρικής κριτικής (1984-1989). Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας. σελ. 86, 300, 315. ISBN 960-05-02-40-4.
Γεωργουσόπουλος, Κώστας. «Ο Βασ. Ζιώγας και το νέο ρίγος στο θέατρό μας», στο Το Βήμα [Αθήνα] 02/03/1977.
Στάθης Βαλούκος. Ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης. Αθήνα: Αιγόκερως, 2008. ISBN 9789603223474.
«Μπάμπης Γιωτόπουλος», Wiki RetroDB.
Στάθης Βαλούκος. Φιλμογραφία του ελληνικού κινηματογράφου: 1914–2007. 3η έκδ. Αθήνα: Αιγόκερως, 2001. isbn 9789603221074
Το θέατρο της Εβδομάδας - Το Ραδιόφωνο Που Αγαπήσαμε, εκδ. Αρχείο Ελληνικής Ραδιoφωνίας (Σειρά CDs).
«Μια Βαθιά Υπόκλιση στον Βασιλιά του Νίκου Γραμματικού». Το υπόγειο. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2023.
Μουράτης, Θωμάς (9 Ιανουαρίου 2004). «Ένα τραγούδι δε φτάνει». Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2023.

«ΕΡΤ1: «Η χορωδία του Χαρίτωνα» – Μία ταινία-ωδή στις χαρές και στους χυμούς της ζωής». ΕΡΤ. 18 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2023.

Βιβλιογραφία

Βαρβέρης, Γιάννης. Η κρίση του θεάτρου Β': κείμενα θεατρικής κριτικής (1984-1989). Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1994.
Βαρβέρης, Γιάννης. «Στο αόρατο δόκανο: Άρθουρ Μίλλερ, Το Τίμημα στο Θέατρο Εξαρχείων». Η κρίση του θεάτρου, Γ': κείμενα θεατρικής κριτικής 1989-1994. Αθήνα: Σοκόλης, 1995.
Βαλούκος, Στάθης. Ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης. Αθήνα: Αιγόκερως, 2008.
Βαλούκος, Στάθης. Φιλμογραφία του ελληνικού κινηματογράφου: 1914–2007. 3η έκδ. Αθήνα: Αιγόκερως, 2001.
Γεωργουσόπουλος, Κώστας. «Ο Βασ. Ζιώγας και το νέο ρίγος στο θέατρό μας», στο Το Βήμα [Αθήνα] 02/03/1977.
Έξαρχος, Θόδωρος. Έλληνες ηθοποιοί. "Η γενιά μας": έτος γέννησης από 1926 μέχρι 1940, τόμος Γ1 (Α–Λ). Αθήνα – Γιάννινα: Δωδώνη, 2000
Η κυρία με τ' άσπρα γάντια (θεατρικό πρόγραμμα). Θεσσαλονίκη: Κ.Θ.Β.Ε., 1962.
Καραντινός, Σωκράτης. Σαράντα χρόνια θέατρο II: σκαμπανεβάσματα Β'. 1946-1961. Αθήνα: [αυτοέκδοση], 1976.
«Μπάμπης Γιωτόπουλος», Wiki RetroDB.
Οιδίπους τύραννος (θεατρικό πρόγραμμα). Θεσσαλονίκη: Κ.Θ.Β.Ε., 1961.
«Πέθανε ο ηθοποιός Μπάμπης Γιωτόπουλος» στο The Huffington Post, 20/04/2020.
Το θέατρο της Εβδομάδας - Το Ραδιόφωνο Που Αγαπήσαμε, εκδ. Αρχείο Ελληνικής Ραδιoφωνίας (Σειρά CDs).

Έλληνες

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License