.
Ο Αττίκ (πραγματικό όνομα: Κλέων Τριανταφύλλου, 19 Μαρτίου 1885 - 29 Αυγούστου 1944)[1] ήταν Έλληνας συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής των τραγουδιών του. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές του ελληνικού ελαφρού τραγουδιού στις αρχές του 20ού αιώνα.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος της Εριθέλγης Ραπτάκη. Από την μητέρα του ήταν εγγονός του Δημητρίου Ραπτάκη, ιατρού και βουλευτή Κυθήρων στην Ιόνιο Βουλή, και της Κλεπάτρας Κορωναίου, αδελφής του στρατιωτικού Πάνου Κορωναίου. Μεγάλωσε στην Αίγυπτο, όπου παρακολούθησε μαθήματα μουσικής. Το 1907 φτάνει στο Παρίσι, για να σπουδάσει πολιτικές και οικονομικές επιστήμες -ως συνέχεια των σπουδών του στη Νομική σχολή Αθηνών- όμως αποφασίζει να τις εγκαταλείψει γρήγορα για να γραφτεί στο Conservatoire de Paris, όπου θα έχει καθηγητές τον Gabriel Fauré, τον Camille Saint-Saëns και τον Émile Pessard. Στο Παρίσι θα εκδόσει περίπου 300 συνθέσεις, τραγούδια, μουσική για πιάνο, για οπερέτα, για μπαλέτο κ.α. και θα γίνει ιδιαίτερα γνωστός. Συνεργάστηκε ως ηθοποιός με διάφορους θιάσους και συμμετείχε σε περιοδείες σε διάφορες χώρες ως το 1930, οπότε εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και δημιούργησε την περίφημη «Μάντρα του Αττίκ».
Λίγο πριν από τον θάνατό του πρωταγωνίστησε στην ταινία Χειροκροτήματα του Γιώργου Τζαβέλλα που είχε κάποια σχεδόν αυτοβιογραφικά στοιχεία. Στην ταινία αυτή ο Αττίκ, κουρασμένος από τις κακουχίες της κατοχής και υπερβολικά μελοδραματικός, σε λίγα θύμιζε τη γεμάτη δυναμισμό και ευφυΐα προσωπικότητα του δημιουργού της «Μάντρας».[2] Τραγούδια του συνθέτη στην ταινία απέδωσε η ηθοποιός Ζινέτ Λακάζ.
Λίγους μήνες μετά αυτοκτόνησε παίρνοντας υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών. Ένα επεισόδιο με ένα Γερμανό στρατιώτη που τον χτύπησε καθώς οδηγούσε το ποδήλατό του, φαίνεται πως στάθηκε όχι η αιτία αλλά η αφορμή μάλλον για μια προαναγγελθείσα αυτοκτονία, αποτέλεσμα κατάθλιψης στην οποία είχε περιπέσει[3].
Ορισμένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του είναι τα:
Παπαρούνα (1936), ερμ. Δανάη
Της μιας δραχμής τα γιασεμιά (1939).Το τραγούδι αυτό γεννήθηκε από μια σύντομη απιστία της Σούρα, Ρωσίδας χορεύτριας την οποία νυμφεύθηκε σε τρίτο γάμο το 1919.[4]
Είδα μάτια (1909)
Ζητάτε να σας πω (1930) ερμ. Δανάη. Σύμφωνα με θρύλο της εποχής, ο Αττίκ (γνωστός για την αυτοσχεδιαστική του ικανότητα) αυτοσχεδίασε το τραγούδι στη «Μάντρα» του (καλλιτεχνική ομάδα της οποίας ήταν και ο δημιουργός). Ο δεύτερος γάμος του Αττίκ με την καλλονή της εποχής, την ηθοποιό Μαρίκα Φιλιππίδου (η οποία αργότερα παντρεύτηκε τον πολιτικό Σταμάτη Μερκούρη, πατέρα της της Μελίνας Μερκούρη), είχε ατυχή κατάληξη. Κάποιο βράδυ η Φιλιππίδου με τον νέο σύζυγό της, τον ίλαρχο Σταμάτη Μερκούρη, εμφανίστηκε στη Μάντρα και το κοινό, περιπαιχτικά, άρχισε να ζητά το Είδα Μάτια, που ήταν γραμμένο για εκείνην. Ο Αττίκ αποσύρθηκε πικραμένος, και μετά από 10 λεπτά, αφού αυτοσχεδίασε, επέστρεψε και έπαιξε το Ζητάτε να σας πω ως απάντηση.
Μαραμένα τα γιούλια (1935), ερμ. Δανάη
Άδικα πήγαν τα νιάτα μου (1936) ερμ. Αττίκ
Αν βγουν αλήθεια (1920)
Τα καημένα τα νιάτα (1918)
Πηγές
Γ. Καιροφυλά - Σ. Φιλιππότη: Αθηναϊκό Ημερολόγιο 2003 - σσ. 222-227
Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια του Νεωτέρου Ελληνισμού 1830-2010 - Αρχεία Ελληνικής Βιογραφίας, τόμ. 1, σελ. 158 (http://www.ekdoseismetron.gr)
Λάμπρος Λιάβας: Το Ελληνικό τραγούδι: από το 1821 έως τη δεκαετία του 1950, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 2009, σσ. 146-157
Κώστας Μυλωνάς: Ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, τόμ. 1 (1824-1960), εκδ. «Κέδρος», Αθήνα 1984, σσ. 134-154
Γιώργης Χριστοδούλου: Ο Αττίκ στο Παρίσι, βιβλίο-cd, εκδόσεις Μικρή Άρκτος, Αθήνα 2016 (https://www.mikri-arktos.gr/)
Αφιερώματα
Αναφορές στο έργο του Αττίκ υπήρξαν αρκετές στην δεκαετία του 1980 (1986: Αττίκ με τον Μίμη Χρυσομάλη) και του 1990. Συνοπτικό αφιέρωμα για τη ζωή του η ΕΡΤ παρουσίασε τον Ιανουάριο του 2002 μέσα από την εκπομπή του Δαυίδ Ναχμία Ιχνηλάτες, όπου παρουσιάζεται άγνωστο υλικό του συνθέτη (ημερολόγια, το πιάνο του και σπάνιες φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο της ανηψιάς του, Πέλειας Τζαρτίλη Τριανταφύλλου).
Παραπομπές
Δανάη Στρατηγοπούλου: ΑΤΤΙΚ, εκδόσεις «ΕΣΤΙΑ», Αθήνα 1986
Λάμπρος Λιάβας: Το Ελληνικό τραγούδι: Από το 1821 έως τη δεκαετία του 1950, εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 2009, σελ. 157
Λάμπρος Λιάβας, όπ.π., σελ.157
όπ.π. σελ.148
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«O θείος μου, ο Αττίκ», αφήγηση της Πέλειας Τζαρτίλη, ανηψιάς του καλλιτέχνη, Περιοδικό «Κ»
Αττίκ Ιχνηλάτες του Δαυίδ Ναχμία (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Αττίκ στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
