Αντίοχος ο Ιέραξ

.

Αντίοχος Ιέραξ,

Ο Αντίοχος ο Ιέραξ (??? – 226 π.Χ.), ήταν διεκδικητής του θρόνου του ελληνιστικού βασιλείου των Σελευκιδών. Ήταν γιος του Αντίοχου Β' του Θεού και της Λαοδίκης Α'. Ήρθε σε ρήξη με τον αδερφό του, βασιλιά Σέλευκο Β' τον Καλλίνικο με τον οποίο ενεπλάκη σε μακροχρόνιο πόλεμο για την εξουσία στη Μικρά Ασία.

Βιογραφικά στοιχεία

Νεανικά χρόνια

Την περίοδο που ο αδερφός του, Σέλευκος Β' Καλλίνικος, ήταν απασχολημένος με το Λαοδίκειο Πόλεμο (246 – 241 π.Χ.) κατά της πτολεμαϊκής Αιγύπτου, ο Αντίοχος εστάλη στην Ανατολία, όπου διέμενε η μητέρα του, η οποία και είχε παίξει καταλυτικό ρόλο στα γεγονότα του πολέμου που μαινόταν και που έφερε το όνομά της έκτοτε.

Μετά τη λήξη των εχθροπραξιών και την αναχώρηση του νικητή Πτολεμαίου Γ' του Ευεργέτη για την Αίγυπτο, ο Σέλευκος Β', προετοίμασε έναν μεγάλο στόλο για να εκδικηθεί τις πόλεις που εξεγέρθηκαν κατά της κυριαρχίας του. Ωστόσο μια μεγάλη κακοκαιρία κατέστρεψε τα πάντα, αφήνοντας στον Σέλευκο μόνο τη ζωή και κάποιους συντρόφους του. Για καλή του τύχη, οι εχθρικές προς αυτόν πόλεις έδειξαν συμπόνια στο πάθημά του και τάχθηκαν και πάλι υπό την κυριαρχία του. Με αναπτερωμένες τις ελπίδες ο Σέλευκος κινήθηκε και πάλι κατά του Πτολεμαίου, μόνο για να γνωρίσει για άλλη μια φορά την ήττα. Αναγκάστηκε να καταφύγει βιαστικά στην Αντιόχεια, από όπου έστειλε ένα γράμμα στον νεότερο αδερφό του, Αντίοχο, στο οποίο ζητούσε τη βοήθειά του, προσφέροντάς του ως αντάλλαγμα ένα κομμάτι της Μικράς Ασίας στο Όρος Ταύρος. Ωστόσο ο Αντίοχος, παρά τα δεκατέσσερα χρόνια του, άδραξε την ευκαιρία να διεκδικήσει εδάφη για τον εαυτό του και ίσως τον ίδιο το θρόνο, με το θράσος και την τόλμη ώριμου άνδρα. Έτσι του δόθηκε το παρατσούκλι «ο Ιέραξ», επειδή συμπεριφέρθηκε σύμφωνα με τους συγχρόνους του σαν αρπακτικό.

Ξέσπασμα Εμφυλίου Πολέμου

Ο Πτολεμαίος Γ' στο μεταξύ, μαθαίνοντας πως ο Αντίοχος πλησίαζε με τα στρατεύματά του και μη θέλοντας να εμπλακεί σε μάχη με δύο εχθρούς ταυτόχρονα, σύναψε δεκαετή ειρήνη με το Σέλευκο. Τη συνθήκη αυτή έσπασε ο Αντίοχος, ο οποίος έχοντας προσλάβει Γαλάτες μισθοφόρους έδειξε τις πραγματικές του προθέσεις, ξεκινώντας μια σειρά μαχών κατά του αδερφού του ( 239 – 236 π.Χ. ). Στη Μάχη της Άγκυρας το 236 π.Χ. ο Αντίοχος πέτυχε συντριπτική νίκη. Εκστασιασμένος με τη νίκη του, ο Αντίοχος συνέχισε την καμπάνια του πραγματοποιώντας επιθέσεις και λεηλατώντας διάφορες πόλεις που συναντούσε, με τους Γαλάτες του να σπέρνουν τον τρόμο. Οι τελευταίοι, που νόμισαν πως ο Σέλευκος έπεσε νεκρός στη μάχη, στράφηκαν τελικά κατά του ίδιου του Αντίοχου αποσκοπώντας να λεηλατήσουν τη Μικρά Ασία. Διαβλέποντας το σχέδιό τους, ο Αντίοχος τους εξαγόρασε με χρήματα ώστε να μην το πραγματοποιήσουν.

Η Πτώση

Στο μεταξύ ο Άτταλος Α', ηγεμόνας της Περγάμου, ενόσω τα δύο αδέρφια ήταν διαιρεμένα και καταπονημένα από τον εμφύλιο πόλεμο, επιτέθηκε στον Αντίοχο ελπίζοντας να κατακτήσει τα εδάφη του μέσα στη γενικότερη αναταραχή, αλλά και να αναχαιτίσει τους Γαλάτες που έσπερναν παντού την καταστροφή. Τους νίκησε στη Μάχη στο Αφροδίσιο, σε μία μάχη μετέπειτα στα ανατολικά, σε μάχη στη Φρυγία του Ελλήσποντου, σε μάχη κοντά στις Σάρδεις την άνοιξη του 228 π.Χ. και σε μια τελική μάχη στην Καρία, στις όχθες του ποταμού Άρπασου, παραπόταμου του Μαιάνδρου. Ο Άτταλος τελικά έγινε ανεξάρτητος βασιλιάς και για τη δράση του κατά των γαλατικών εισβολών κέρδισε την επωνυμία «ο Σωτήρ». Απαθανάτισε δε τη νίκη του με λαμπρά μνημεία μεταξύ των οποίων και ένα από το οποίο σώζεται ο πασίγνωστος «Θνήσκων Γαλάτης».

Αν και έχασαν τα εδάφη για τα οποία φιλονικούσαν, τα δύο αδέρφια, Σέλευκος και Αντίοχος, ούτε τότε κατέληξαν σε κάποια συμφωνία. Αφήνοντας τους εχθρούς τους απείραχτους, συνέχισαν να μάχονται ο ένας για την καταστροφή του άλλου. Ο Αντίοχος, έχοντας υποστεί νέα ήττα, έφτασε τελικά στην Καππαδοκία, στην αυλή του γαμπρού του και συζύγου της αδερφής του, Στρατονίκης. Τον υποδέχτηκαν θερμά, γρήγορα όμως ανακάλυψε πως εξυφαινόταν συνωμοσία πίσω από την πλάτη του και για άλλη μια φορά επεδίωξε τη φυγή. Μην καταφέρνοντας καμία στρατιωτική επιτυχία και μη έχοντας ασφαλές μέρος για καταφύγιο, θεώρησε πως ο εχθρός του Πτολεμαίος, ήταν ασφαλέστερη επιλογή από τον αδερφό του. Κατέφυγε στη Θράκη όπου και στρατοπέδευαν αιγυπτιακές μονάδες. Ο φαραώ όμως, δεν τον υποδέχτηκε φιλικά και διέταξε τη φυλάκισή του.

Το Τέλος

Ο Αντίοχος στάθηκε για μια τελευταία φορά τυχερός και δραπέτευσε με τη βοήθεια μιας γυναίκας, μόνο για βρει το θάνατο λίγο αργότερα από Γαλάτες ληστές. Ο ιστορικός Φύλαρχος αφηγείται την παράξενη ιστορία, πως αν και δεν ήταν αγαπητός στους συγχρόνους του, τον Αντίοχο τίμησε μετά θάνατον το άλογό του: όταν ο Γαλάτης αρχηγός που θανάτωσε τον Αντίοχο προσπάθησε να το καβαλικεύσει, το ζώο αφήνιασε και έπεσε από ένα βράχο μαζί με τον καβαλάρη του. Λίγο μετά το τέλος του Αντίοχου, ο Σέλευκος επίσης έχασε σημαντικά εδάφη και σκοτώθηκε πέφτοντας από το άλογό του. Έτσι τα δύο αδέρφια μοιράστηκαν τελικά κοινή μοίρα.

Έτος (π.Χ.)	Γεγονός
	Γέννηση του Αντίοχου, γιου του Αντίοχου Β' Θεού και της Λαοδίκης.
246 π.Χ.	Ξέσπασμα του Τρίτου Συριακού Πολέμου, γνωστού και ως Λαοδίκειου Πολέμου, ανάμεσα στους Σελευκίδες και τους Πτολεμαίους.
246 π.Χ.	Άνοδος στο θρόνο από το Σέλευκο Β' τον Καλλίνικο, αδερφό του Αντίοχου.
	Όσο μαίνεται ο πόλεμος, ο Αντίοχος απομακρύνεται από την πρωτεύουσα.
241 π.Χ.	Λήξη του πολέμου και αναχώρηση του Πτολεμαίου Γ' για την Αίγυπτο. Ο Σέλευκος ετοιμάζεται ανεπιτυχώς για νέες εκστρατείες.
	Ο Σέλευκος καλεί σε βοήθεια των αδερφό του, Αντίοχο, ο οποίος παρά την ευκαιρία για λήξη των εχθροπραξιών, στρέφεται κατά του αδερφού του.
240 π.Χ.	Έναρξη μακροχρόνιου πολέμου ανάμεσα στα δύο αδέρφια.
236 π.Χ.	Στη Μάχη της Άγκυρας, ο Αντίοχος και οι Γαλάτες μισθοφόροι του, κατανικούν τα στρατεύματα του Σέλευκου Β'.
	Ο Αντίοχος συνεχίζει την λεηλασία ελληνικών πόλεων, ενώ συγκρατεί με δυσκολία τους Γαλάτες του, οι οποίοι και επεδίωξαν να επαναστατήσουν.
	Ο ηγεμόνας της Περγάμου, Άτταλος Α', εκστρατεύει κατά των Γαλατών.
π. 228 π.Χ.	Λαμβάνουν χάρα μια σειρά από μάχες στις οποίες ο Άτταλος Α' αναδεικνύεται νικητής. Τελικά έγινε ανεξάρτητος βασιλιάς και για τη δράση του κατά των γαλατικών εισβολών κέρδισε την επωνυμία «ο Σωτήρ».
	Οι μάχες ανάμεσα στο Σέλευκο και τον Αντίοχο συνεχίζονται με τον δεύτερο να ηττάται και να καταφεύγει σε αυλή συγγενικού του βασιλιά. Μαθαίνοντας πως κινδυνεύει διαφεύγει κι από κει.
	Έχοντας ξεμείνει από συμμάχους και εναλλακτικές λύσεις, ο Αντίοχος φτάνει στη Θράκη, στο στρατόπεδο αιγυπτιάκών μονάδων, όπου και φυλακίζεται. Δραπετεύει και πάλι με τη βοήθεια μιας γυναίκας.
226 π.Χ.	Ο Αντίοχος βρίσκει το θάνατο από μια συμμορία Γαλατών ληστών.

Πηγές

* Ιουστίνος, "Επιτομή από τις ιστορίες του Πομπήιου Τρόγου", κεφ. 27.2 κι έπειτα.
* Hansen, Esther V. (1971). The Attalids of Pergamon. Ίθακα, Νέα Υόρκη: Cornell University Press; Λονδίνο: Cornell University Press Ltd. ISBN 0-8014-0615-3.

Δείτε επίσης

Δυναστεία των Σελευκιδών

Αυτοκρατορία των Σελευκιδών

Ελληνιστική Περίοδος

Αντίοχος Β' Θεός

Σέλευκος Β' Καλλίνικος