.
Ο Άγγελος Γριμάνης γεννήθηκε στην Πάτρα το 1906. Ο ίδιος δήλωνε ότι είχε καταγωγή από την Κέρκυρα. Υπήρξε για πολλά χρόνια η σημαντικότερη προσωπικότητα του χορού στην Ελλάδα τόσο ως χορευτής όσο και ως χορογράφος. Αφού τελείωσε το εξατάξιο γυμνάσιο μετέβη το 1923 στη Γερμανία και γράφτηκε στην αρχιτεκτονική σχολή. Γρήγορα όμως εν αγνοία της οικογενείας του εγκατέλειψε τις σπουδές του και γράφτηκε στη Σχολή χορού της Μαίρη Βίκμαν. Ακόμη σπούδασε στις Σχολές Zimmermann, Growsky (Βερολίνο) και Nijinska (Παρίσι). Το ντεμπούτο του ως χορευτής το έκανε με την οπερέτα "Τσάρεβιτς" (Βερολίνο 1927) κερδίζοντας αμέσως το κοινό. Από το 1927 - 1929 συνεχίζει να δημιουργεί στην `Οπερα Στουτγάρδης ως πρώτος χορευτής ("Κοπέλλια" (1928), "Εξπρεσιονιστική σουίτα", κ.α.), Το 1929 προσλαμβάνεται στην όπερα της Κολωνίας και μέχρι το 1930 δημιουργεί και πάλι ως πρώτος χορευτής στα έργα : "Τρίκοχο καπέλο", "Πουλτσινέλα", "Πετρούσκα" (1930), "Ιεροτελεστία της `Ανοίξης", "Δον Ζουάν" κ.α. Τα έτη 1930-31 συνεχίζει ως πρώτος χορευτής και χορογράφος του Chemnitz. Κάνει τις χορογραφίες στα έργα: "Robinsonnade", "Parade", "Bικτωρία και Ουσσάρος", "Αΐντα", "Μάγος έρωτας" και χορεύει με τους Άντον Ντόλιν και Λα Γιάνα στα "Παραμύθια Χόφμαν" σε σκηνοθεσία Μαξ Ράιντχαρτ, (Βερολίνο 1931-32). Πρώτος χορευτής στα "Ρωσικά μπαλέτα" το 1932 στα έργα : "Πριγκίπισσα κύκνος", "Παραλλαγές", "Πρίγκιψ Ιγκόρ", "Comediens jaloux" κ.ο.κ. περιοδεύει σε πολλές πόλεις της Ευρώπης δίνοντας ρεσιτάλ χορού, αποσπώντας υπέροχες κριτικές. Η φήμη του όμως έχει φτάσει και στον Ελλαδικό χώρο και το 1933 ο Φώτος Πολίτης τον μετακαλεί, για να χορογραφήσει και να χορέψει στον "Αρχοντοχωριάτη" του Μολιέρου. Πείθεται γιατί έτσι θα αποδείξει την καλλιτεχνική αξία του και στην πατρίδα του και παράλληλα θα σωθεί από την γκρίνια της αυστηρών αρχών οικογενείας του (ο πατέρας του ήταν εφέτης) που από την αρχή ήταν αντίθετη στις σπουδές του στον χορό. Από τότε (1933-1937) γίνεται μόνιμος χορευτής και χορογράφος του Εθνικού Θεάτρου ("Πέερ Γκυντ", "Κύκλωψ", "Δωδέκατη νύχτα", "Δον Κιχώτης", "Ηλέκτρα", "Κατά φαντασίαν ασθενής" κ.α.). Πριν τον πόλεμο και κατά την Κατοχή μετέχει ως χορευτής και χορογράφος σε επιθεωρησιακούς θιάσους, ενώ παράλληλα συνεργάζεται με την ΕΛΣ. Επιλέγει αξιόλογους χορευτές και συγκροτεί μπαλέτα, που εμφανίζει σε επιθεωρήσεις (1939-40, 1947 και 1951-53). Μετά την απελευθέρωση, γίνεται μόνιμο στέλεχος της ΕΛΣ. Χορογράφησε πολλές όπερες, οπερέτες και βραδιές μπαλέτου. Μερικά από αυτά από 1941-59 είναι : "Πραματευτής", "Αετός", "Θάνατος Αντρειωμένης", "Πρωτομάστορας", "Εύθυμη χήρα", "Αδριανή Λεκουβρέρ", "Κάρμεν", "Ο Βαφτιστικός", "Νύχτες της Βενετίας", "Μανόν", "Χώρα του Μειδιάματος", "Αΐντα", "Τροβατόρε" κ.λπ.. Ως χορογράφος: "Χριστίνα" (1961). "Κάρμεν", "Δύναμη Πεπρωμένου", "Τανχώϋζερ" (1962). "Τροβατόρε", "Μανόν" και "Ριγκολέτο" (1963). "Ορλώφ" και "Ο μαγικός καθρέφτης" (1964). "Αντρέα Σενιέ", "Τσάρος και ξυλουργός" και "Αΐντα" (1965). "Μεφιστόφελε" (1966). κ.λπ. Επιστρέφοντας στην Ευρώπη το 1957 χορογραφεί 3 μπαλέτα στο Raimund Theater της Βιέννης. Συνεργάζεται επίσης με το Ελληνικό Χορόδραμα (1951-59) : "6 λαϊκές ζωγραφιές" σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι, "Τσιγγάνος". Παρά τη φήμη του και την τεράστια καλλιτεχνική του αξία δεν διστάζει να πειραματίζεται και να συνεργάζεται με νέους ταλαντούχους καλλιτέχνες όπως ο ηθοποιός και χορευτής Άγγελος Γραμμένος. Έτσι το 1975 κάνει τις χορογραφίες στο καφέ θέατρο καλημέρα ζωή στην Πλάκα. Συμμετείχε επίσης ως ηθοποιός και έχει χορογραφήσει τις ταινίες "Δούκισσα της Πλακεντίας", "Χαρούμενοι αλήτες", "Δράκος" (του Κούνδουρου). Τιμήθηκε με δίπλωμα του Διεθνούς Χορευτικού Φεστιβάλ των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου (1936). Χωρίς τον Άγγελο Γριμάνη ίσως να μην είχε δημιουργηθεί ποτέ η Εθνική Λυρική Σκηνή. Ακούραστος λάτρης και υπηρέτης της τέχνης του χορού, συνέχισε να χορεύει, να χορογραφεί και να ασκείται στο χορό μέχρι το τέλος της ζωής του. Πέθανε στην Αθήνα το 1979.
Πηγές
* Άγγελος Γραμμένος, αρχείο περιοδικού "ηθοποιός"
* Τάκης Καλογερόπουλος, Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, 2001
